Khơi dậy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhìn từ một cuộc thi

“Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” là cuộc thi được tỉnh Quảng Trị tổ chức hằng năm nhằm thúc đẩy phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo (ĐMST) của học sinh, sinh viên, thanh niên, các doanh nghiệp, người lao động trên địa bàn tỉnh. Cuộc thi đã khơi gợi sự tìm tòi, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ của mọi người vào các lĩnh vực sản xuất, đời sống. Qua đó góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KT-XH của tỉnh.

12 ý tưởng, dự án được vinh danh tại lễ tổng kết cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2024 -Ảnh: HẢI YẾN

Với 48 ý tưởng, dự án dự thi, cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới và sáng tạo” năm 2024 có số lượng tác giả, tác phẩm tham gia nhiều nhất từ trước đến nay. Trong đó có nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia với các lĩnh vực: nông nghiệp, công nghệ thông tin - truyền thông, du lịch và dịch vụ, giáo dục, công nghiệp phụ trợ - cơ khí và tự động hóa.

Để có kết quả trên, tỉnh Quảng Trị đã phát động cuộc thi sớm hơn mọi năm (từ tháng 4/2024) và đồng bộ với các hoạt động khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn trong suốt thời gian qua. Thông qua cuộc thi, ban tổ chức đã mở 2 khóa đào tạo cho các tác giả, nhóm tác giả tham gia về kỹ năng khởi nghiệp, ĐMST; phương pháp xây dựng, trình bày ý tưởng, dự án.

Qua mỗi khóa tập huấn đã giúp tác giả, nhóm tác giả có được các kỹ năng lập, xây dựng, trình bày, phát triển ý tưởng, dự án của mình một cách tốt nhất. Đặc biệt, lần đầu tiên các dự án, ý tưởng lọt vào vòng chung kết được ban tổ chức cuộc thi định hướng, gợi ý cho các đề tài có thể phát triển và hoàn thiện giải pháp, ý tưởng trong tương lai hoặc định hướng cho dự án đã triển khai để tác giả, nhóm tác giả có cái nhìn tổng thể hơn trong phát triển sản phẩm.

Tại vòng chung kết, ban tổ chức đã lựa chọn 12 ý tưởng, dự án xuất sắc nhất để vinh danh, trao giải thưởng. Trong đó có nhiều ý tưởng, dự án có tính ĐMST, khả năng khởi nghiệp khả thi và dần tiếp cận với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như: “Vision Mate - Kính hỗ trợ người khiếm thị”, của em Nguyễn Tấn Dũng, Trường THPT Bùi Dục Tài; “Xây dựng thư viện số giáo dục hỗ trợ việc dạy và học chương trình giáo dục phổ thông” của cô giáo Nguyễn Thị Thắm, Trường THCS Phan Đình Phùng; “Giải pháp chống đánh cắp tiền và phát hiện thanh toán trong thương mại điện tử” của Công ty TPT Software.

Có những giải pháp có tính nhân rộng cao và có khả năng mang lại hiệu quả kinh tế như dự án “Ứng dụng giải pháp công nghệ số đảm bảo chất lượng và minh bạch thông tin trong mô hình sản xuất và kinh doanh con dúi đặc sản” của nhóm tác giả đến từ Hợp tác xã Phát triển nông nghiệp và du lịch bền vững Xy hay dự án của một nhóm bạn trẻ là học sinh đến từ Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn với mô hình “Tiếp thị thực phẩm: QTEC MART mở ra hướng tiếp cận kinh doanh ứng dụng công nghệ” mang bản sắc văn hóa có nhiều tiềm năng để phát triển.

Năm 2024 chỉ số PII (bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương) của Quảng Trị xếp thứ 40/63 tỉnh, thành phố (tăng 15 bậc so với năm 2023). Trong số các điểm mạnh có hai chỉ số là: Chính sách thúc đẩy KHCN&ĐMST phục vụ phát triển KT-XH (trong bộ chỉ số Thể chế) và Tỉ lệ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong tổng số doanh nghiệp mới thành lập (trong bộ chỉ số Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ) có phần đóng góp của các hoạt động ĐMST nói chung, trong đó có cuộc thi Khởi nghiệp ĐMST.

Mặc dù đạt một số kết quả nhất định nhưng nhiều ý tưởng, dự án tham gia cuộc thi năm nay bị lặp lại và thiếu tính ĐMST. Cuộc thi lần này không có dự án được vinh danh giải cao nhất. Việc triển khai Quyết định số 844/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST quốc gia đến năm 2025” và Quyết định số 3690/ QĐ-UBND về kế hoạch hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đến năm 2025 của UBND tỉnh còn thiếu đồng bộ, gặp khó khăn ở một số nội dung do hạn chế về tài chính, nhân lực.

Để thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn tỉnh nói chung, thu hút các cá nhân, tổ chức tham gia cuộc thi khởi nghiệp và ĐMST nói riêng cần tiếp tục có sự vào cuộc của các sở, ban, ngành, doanh nghiệp, hiệp hội và sự tham gia hỗ trợ, hưởng ứng của các quỹ đầu tư, quỹ KNĐMST, trung tâm khởi nghiệp, ĐMST cũng như tổ chức xã hội khác.

Sở KH&CN tiếp tục tham mưu UBND tỉnh ban hành thể chế, chính sách hỗ trợ cho các hoạt động của hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST; xây dựng kế hoạch hành động khởi nghiệp ĐMST ngắn hạn và trung hạn để làm căn cứ triển khai thực hiện.

Để thu hút các đối tượng tham gia cuộc thi, cần có sự hỗ trợ nhiều hơn cho các ý tưởng, dự án tiềm năng đoạt giải tại cuộc thi như: giới thiệu tham gia các cuộc thi khác hay tìm kiếm nguồn hỗ trợ, doanh nghiệp đầu tư để phát triển ý tưởng, dự án tham gia vào thị trường, hoàn thiện sản phẩm.

Cần đưa ngày hội Khởi nghiệp ĐMST với các chuỗi sự kiện hoạt động khởi nghiệp ĐMST trở thành hoạt động thường niên, trong đó cuộc thi là một phần hoạt động. Tích cực tham gia các hoạt động vùng, liên vùng, quốc gia và hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST tham gia.

Tuấn Anh