Khẩn trương cứu lúa mới gieo

Do ảnh hưởng của mưa lớn tối 25/5 kết hợp với nước từ thượng nguồn đổ về đã khiến nhiều diện tích lúa mới gieo sạ trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là tại huyện Hải Lăng bị ngập úng. Nguy cơ phải gieo sạ lại, làm phát sinh chi phí canh tác, giảm hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Hơn 60 ha lúa nằm ngoài đê bao ở xã Hải Trường, huyện Hải Lăng bị ngập sâu trong nước- Ảnh: L.A

Chưa thể tiêu thoát úng

Đứng nhìn hơn 6 sào lúa mới gieo được khoảng 3 ngày ngập trong nước, ông Võ Vững ở thôn Đông Trường, xã Hải Trường, huyện Hải Lăng xót xa cho hay, vụ hè thu này gia đình ông xuống giống hơn 12 sào lúa với 2 giống lúa chủ lực là Khang dân và HN57.

Toàn bộ diện tích lúa mới được gieo nảy mầm đều và sinh trưởng khá tốt, thế nhưng cơn mưa lớn cộng với nước sông dâng cao tràn qua đê bao tối 25/5 đã làm hơn 1/2 diện tích lúa của ông bị nhấn chìm trong nước, nguy cơ cao sẽ chết thối.

Toàn bộ chi phí từ làm đất, gieo sạ, giống, phân bón... coi như mất hết, ước tính thiệt hại khoảng 5 triệu đồng. Hiện tại ông chỉ biết chờ nước rút xuống rồi làm đất lại để kịp xuống giống vụ hè thu theo khung lịch thời vụ. Tuy nhiên, nếu tình hình nước ngoài sông xuống chậm thì dự kiến 2 - 3 ngày tới mới có thể bơm tiêu thoát úng trong ruộng được.

Còn tại thôn Hậu Trường, anh Lê Văn Trung cho biết, gia đình anh có 2 ha đất trồng lúa, trong đó 1 ha nằm trong đê bao, còn 1 ha nằm ngoài đê bao. Để kịp thu hoạch trước mùa mưa bão năm nay, anh đã tiến hành gieo sạ sớm.

Tuy nhiên, khi vừa xuống giống xong thì trận mưa lớn tối 25/5 đã cuốn trôi toàn bộ số lúa giống vừa mới gieo đối với diện tích nằm trong đê bao. Diện tích nằm ngoài đê bao hiện cũng chìm hẳn trong biển nước. Ước tính thiệt hại chỉ riêng tiền giống và phân bón đã hơn 15 triệu đồng, chưa kể tiền công làm đất, gieo sạ...

“Hiện tôi đang chờ nước rút để có thể làm đất và gieo sạ lại nhưng với tình trạng nước sông xuống chậm, các trạm bơm điện tiêu thoát úng không thể hoạt động hết công suất như thế này thì dự kiến phải mất khoảng 5 - 10 ngày nữa mới thực hiện được. Không chỉ mất thêm chi phí mà còn có nguy cơ trễ lịch thời vụ, đối mặt với rủi ro do thiên tai cuối vụ”, ông Trung nói.

Phó Chủ tịch UBND xã Hải Trường, huyện Hải Lăng Trương Quang Minh cho biết, từ tối 25/5 trên địa bàn xã đã có mưa to kèm theo nước sông Bến Đá dâng cao. Tính từ thời điểm 20 giờ 30 phút ngày 25/5 đến 4 giờ ngày 26/5, ước tính nước sông đã dâng lên khoảng 1,5 m tràn qua tuyến đê bao của xã. Mưa lớn và nước sông dâng cao tràn qua đê bao đã làm khoảng 205 ha diện tích lúa của xã bị ngập úng, trong đó diện tích nằm ngoài đê bao khoảng 60 ha với hơn 20 ha đã xuống giống bị ngập sâu trong nước.

Ngay trong đêm 25/5, UBND xã đã chỉ đạo các hợp tác xã huy động lực lượng, phương tiện dùng bao chứa cát để ngăn nước từ ngoài sông tràn vào đồng ruộng. Đến sáng qua 26/5, mặc dù nước sông bắt đầu xuống chậm, tuy nhiên do nước ngoài đê cao hơn trong mương tiêu nên các trạm bơm chưa thể tiêu úng.

“Dự kiến trong 2 - 3 ngày tới công tác tiêu thoát úng trên đồng ruộng mới hoàn tất. Lúa non vừa mới gieo sạ bị ngập úng như thế này nguy cơ sẽ bị thối chết, phải gieo sạ lại làm phát sinh chi phí, giảm hiệu quả sản xuất nông nghiệp”, ông Minh nói.

Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) huyện Hải Lăng Võ Chí Trương cho biết, đến thời điểm này huyện Hải Lăng đã xuống giống hơn 1.800 ha, tuy nhiên trận mưa lớn tối 25/5 kết hợp với nước từ thượng nguồn đổ về đã làm trên 281 ha lúa mới gieo và khoảng 15 ha hoa màu trên địa bàn huyện bị ngập úng.

Để cứu lúa, huyện Hải Lăng đã chỉ đạo các địa phương căn cứ tình hình thời tiết, mực nước sông để chủ động phương án tiêu úng; huy động tối đa các trạm bơm điện, bơm dầu để bơm tiêu úng khi điều kiện cho phép.

Chủ động gieo cấy vụ hè thu

Theo ông Trương, trên cơ sở khung lịch thời vụ của tỉnh, đơn vị đã hướng dẫn các địa phương huy động phương tiện, chuẩn bị đầy đủ vật tư, chủ động điều tiết nước, làm đất hợp lý để gieo cấy vụ hè thu theo phương châm “Gặt trước, cày sau, làm mau kịp vụ” trên tinh thần triển khai gieo cấy càng nhanh càng tốt. Trong đó, các địa phương vùng trũng phấn đấu kết thúc gieo sạ sớm nhất đến ngày 30/5 nhằm đảm bảo thu hoạch trước ngày 30/8.

Những vùng ruộng cao, ít bị ngập lụt, không chủ động nước tưới, lịch gieo sạ có thể muộn hơn nhưng phải đảm bảo thu hoạch trước ngày 5/9 để tránh ngập lụt khi mưa lũ xảy ra. Cơ cấu các giống lúa ngắn ngày và cực ngắn được ngành nông nghiệp khuyến cáo phù hợp trên địa bàn và có thị trường tiêu thụ ổn định, có hiệu quả kinh tế cao.

Yêu cầu giống đưa vào sản xuất phải đạt tiêu chuẩn về phẩm cấp theo quy định. Mỗi HTX tập trung cơ cấu từ 3 - 4 loại giống lúa phù hợp với địa phương từ bộ giống lúa khuyến cáo của tỉnh để tập trung thâm canh.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Nguyễn Hồng Phương lưu ý, theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ tháng 5 - 9/2025 thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, rút kinh nghiệm từ vụ đông xuân đề nghị các địa phương cần tổ chức làm đất và gieo cấy đúng khung lịch thời vụ đã ban hành.

Theo đó, ngay sau khi thu hoạch xong khẩn trương vệ sinh đồng ruộng, làm đất sớm như cày ải, phơi ruộng, xử lý vôi, chế phẩm phân hủy gốc rạ... để diệt trừ mầm mống sâu bệnh, hạn chế sự phát sinh gây hại của các đối tượng dịch hại nguy hiểm trong vụ hè thu như rầy lưng trắng, bệnh lùn sọc đen, nhện gié...

Chuẩn bị đầy đủ các loại vật tư như: giống, phân bón, thuốc BVTV... Khuyến cáo nông dân sử dụng các giống lúa ngắn ngày và cực ngắn, có thời gian sinh trưởng dưới 95 ngày khi gieo sạ, giống có năng suất và chất lượng cao; tuyệt đối không sử dụng các giống lúa dài ngày, giống nhiễm sâu bệnh, giống chưa được công nhận lưu hành trong khu vực vào gieo cấy; xử lý hạt giống trước khi gieo sạ để hạn chế mầm bệnh trên hạt và rầy lưng trắng truyền bệnh lùn sọc đen.

Bố trí thời vụ gieo cấy sớm từ ngày 20 - 25/5, kết thúc chậm nhất đến ngày 30/5. Khuyến cáo nông dân ưu tiên sử dụng các loại phân bón hữu cơ vào sản xuất, bón phân cân đối, tập trung bón lót và thúc sớm, điều tiết nước tưới tiết kiệm, khoa học, phù hợp theo các giai đoạn sinh trưởng, phun bổ sung phân qua lá chuyên dùng... nhằm giúp cây lúa sinh trưởng khỏe, cho năng suất và chất lượng cao.

Đồng thời đề nghị Công ty TNHH MTV Quản lý, khai thác công trình thủy lợi và các địa phương tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết để điều tiết nước hợp lý.

Lê An