Hiệu quả từ cây nghệ vàng ở Gio An

(QT) - Xã Gio An là vùng trung du gò đồi của huyện Gio Linh (Quảng Trị) với tổng diện tích đất tự nhiên hơn 2.000 ha, trong đó diện tích trồng cây công nghiệp dài ngày gần 1.000 ha, diện tích còn lại trồng cây công nghiệp ngắn ngày và các loại cây khác. Ngoài các loại cây truyền thống, cây nghệ vàng đã được trồng ở Gio An từ rất lâu, nhưng đến năm 2011, người dân mới trồng đại trà loại cây này bằng cách xen canh dưới tán cây cao su, hồ tiêu hoặc tận dụng diện tích đất trống quanh vườn nhà. Theo đánh giá của chính quyền thì cây nghệ vàng đã góp phần đem lại nguồn thu nhập cho người dân nơi đây. Anh Lê Thế Vũ, cán bộ nông nghiệp xã Gio An cho biết, năm 2015, tổng diện tích cây nghệ vàng toàn xã là 15 ha, được trồng xen canh, phân tán nhỏ lẻ. Nhưng đến giữa năm nay, diện tích trồng nghệ đã tăng gấp đôi, gần 30 ha. Tổng sản lượng nghệ toàn xã năm 2015 đạt 214,7 tấn. Ngoài việc sử dụng làm nguồn thực phẩm, gia vị, người dân nơi đây còn sơ chế nghệ tươi, tinh bột nghệ bán ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Hiện nay, cây nghệ vàng được trồng nhiều ở các thôn Tân Văn, An Nha, Xuân Hòa… và gần 90% người dân trong xã tham gia trồng nghệ.

Cây nghệ vàng được người dân Gio An trồng xen canh dưới tán rừng cao su

Đi dưới tán rừng cao su hơn một năm tuổi, giữa những khoảng đất trống là từng hàng nghệ chạy dài tít tắp, lão nông Nguyễn Đăng Viễn (60 tuổi) ở thôn Xuân Hòa nói với tôi rằng, từ khi được trồng dưới tầng đất đỏ ba dan màu mỡ, cây nghệ vàng đã thể hiện ưu thế vượt trội so với các loại cây truyền thống khác. Kỹ thuật trồng cây nghệ cũng không quá phức tạp. Củ nghệ giống được trồng ở tầng đất mặt với khoảng cách cây cách cây 60 cm, hàng cách hàng 70 cm. Cây được bón phân vi sinh và phân hóa học ở 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu là lúc cây nghệ lên được 4 lá, lần thứ hai khi cây lên cao khỏi mặt đất từ 40-50 cm. Nếu chăm sóc tốt và thời tiết thuận lợi thì sau một năm trồng, từ 1 tấn nghệ giống ban đầu có thể cho 10-15 tấn nghệ củ/vụ, trồng xen canh và thời tiết bất thường thì sản lượng thấp hơn, từ 7-9 tấn/vụ. Giống nghệ được người dân trồng chủ yếu là giống nghệ vàng bản địa. Lúc trước, cây nghệ được trồng từ tháng 7 âm lịch và gần một năm sau mới thu hoạch. Nhưng nay, để kéo dài thời gian sinh trưởng của cây, người dân trồng từ tháng 4-5 âm lịch. Mặc dù trồng sớm rủi ro sẽ cao hơn vì cây nghệ không chịu được thời tiết nắng hạn nhưng nếu chăm sóc tốt thì năng suất, sản lượng sẽ cao hơn hẳn. Ông Viễn cho biết thêm: “Nhà tôi trồng khoảng 4,5 tạnghệ giống trên diện tích 1 ha. Nếu thời tiết thuận lợi thì vụ này, nhà tôi sẽ thu được từ 80-100 triệu đồng tiền lãi từ cây nghệ. Những năm qua, nghệ thương phẩm của người dân Gio An đã đi khắp thị trường trong và ngoài tỉnh với giá đầu mùa 12.000 đồng/ kg, giữa mùa là 15.000 đồng/kg và đến khoảng tháng 5 âm lịch (gần cuối mùa) lên tới 20.000 đồng/kg. Nghệ giống được bán với giá cao hơn, từ 25.000 - 30.000/ kg”. Gặp chúng tôi trong lúc đang vun xới từng gốc nghệ, chị Đoàn Thị Tý ở thôn Tân Văn chia sẻ, nhà chị trồng nghệ vàng hơn 2 năm nay. Vụ này, chị trồng xen canh dưới tán rừng cao su của Nông trường Trường Sơn với diện tích hơn 1 ha. “Tôi trồng nghệ từ tháng 4 âm lịch đến tháng 5, tháng 6 năm sau là thu hoạch được. Năm trước, nhà tôi trồng 50 kg nghệ giống, thu hoạch được 1 tấn nghệ củ và bán được hơn 12 triệu đồng. Tuy giá thành cao nhưng đầu ra của nghệ Gio An vẫn còn bấp bênh, bị thương lái ép giá nên nguồn thu nhập của người dân cũng vì thế mà chưa ổn định”, chị Tý bộc bạch. Từ nguồn nghệ củ dồi dào có sẵn ở địa phương, nhiều hộ dân ở xã Gio An đã chuyển sang thu mua nghệ tươi rồi mua máy xay nghệ để cung ứng tinh bột nghệ cho thị trường. Từ khi người dân trong vùng trồng nghệ đại trà với số lượng lớn, ông Nguyễn Văn Hà (57 tuổi) ở thôn An Nha đã tìm tòi khắp nơi để mua cho bằng được máy xay nghệ, vì ông biết rằng thị trường đang rất ưa chuộng các sản phẩm từ cây nghệ mà đặc biệt là tinh bột nghệ. Ông Hà cho hay: “Nhận thấy nhu cầu sử dụng tinh bột nghệ ngày càng lớn của thị trường mà ở địa phương thì nguồn nghệ rất dồi dào, vì thế tôi quyết định mua máy xay nghệ với giá 11 triệu đồng từ một người quen. Lúc trước, nhà tôi có máy xay xát sắn nên kỹ thuật xay nghệ tôi nắm khá vững, kết cấu máy xay nghệ còn có phần đơn giản hơn. Máy xay nghệ của tôi hoạt động từ ra tết đến hết tháng 6 âm lịch. Trung bình 1 tạnghệ tươi sẽ xay ra được 10 kg tinh bột nghệ, còn nếu là nghệ non hoặc quá già thì chỉxay được 6-7 kg. Ở trong xã, hiện tại chỉcó 2 nhà sắm may xay nghệ, các hộ còn lại đem nghệ tươi tới nhờ tôi xay (toàn xã có 60 hộ gia đình bán tinh bột nghệ theo phương thức này). Hiện nay, mỗi cân tinh bột nghệ bán ra thị trường với giá từ 500 - 600 ngàn đồng”. Bên cạnh đó, ông Hà còn trồng 5 sào nghệ vàng và mua thêm nghệ tươi của người trong vùng để cung ứng tinh bột nghệ ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Trung bình mỗi năm, nhà ông thu lãi từ 150-200 triệu đồng từ cây nghệ. Trao đổi với chúng tôi, anh Lê Phước Hiếu, Phó Chủ tịch UBND xã Gio An cho biết: “Cây nghệ tuy không phải loại cây chủ lực ở địa phương nhưng mang lại hiệu quả kinh tế khá cao. Chỉtính sơ bộ thì 1 tấn nghệ giống có giá khoảng 25 triệu đồng cộng thêm 10 triệu đồng tiền phân bón là 35 triệu đồng. Sau một năm chăm bón, từ 1 tấn nghệ giống ban đầu cho thu hoạch khoảng 10 tấn nghệ thành phẩm. Nếu bán với giá thấp nhất của thị trường là 7.000 đồng/kg thì người dân cũng có lãi khá. Điều khó khăn nhất lúc này là tìm đầu ra cho cây nghệ. Để tìm thị trường tiêu thụ ổn định cho cây nghệ, chúng tôi đã nhiều lần ra Quảng Bình, Hà Nội liên hệ với các doanh nghiệp nhưng vẫn chưa có kết quả khả quan. Nếu năm nay tìm được thị trường ổn định thì xã sẽ động viên, tuyên truyền và hỗ trợ người dân mở rộng thêm diện tích trồng nghệ vàng…”. Bài, ảnh: TRẦN TUYỀN