Đường Trường Sơn và những dấu ấn của vị tướng tài ba Đồng Sỹ Nguyên

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là một người cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng, Nhà nước, quân đội; người học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một nhà chỉ huy quân sự tài ba, quyết đoán, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, làm nghĩa vụ quốc tế, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên tên khai sinh là Nguyễn Hữu Vũ, bí danh Nguyễn Văn Đồng, sinh ngày 1/3/1923 tại xã Quảng Trung, huyện Quảng Trạch (nay là thị xã Ba Đồn), tỉnh Quảng Bình. Sinh ra và lớn lên trên quê hương giàu truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng, ông đã sớm giác ngộ, tham gia hoạt động cách mạng từ năm 1938 và trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) vào tháng 12/1939 khi mới 16 tuổi.

Đồng chí Đồng Sỹ Nguyên đã giữ các chức vụ: Ủy viên Trung ương Đảng các khóa IV, V, VI; Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị khóa V; Ủy viên Bộ Chính trị khóa VI; nguyên: Tư lệnh Bộ Chỉ huy 559 kiêm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy 559; Bí thư Ban cán sự cố vấn, kiêm Tư lệnh Bộ đội tình nguyện ở Trung Hạ Lào; Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Bộ trưởng Bộ Xây dựng; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải; Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ); đại biểu Quốc hội các khóa I, VI, VII, VIII.

Trong suốt cuộc đời cống hiến cho cách mạng, ông được biết đến trên nhiều cương vị khác nhau, song dấu ấn sâu sắc nhất gắn liền với những chiến công vẻ vang là những năm tháng được giao trọng trách Tư lệnh Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn.

Trong giai đoạn 1967 - 1976, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra ác liệt nhất, trên cương vị Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trường Sơn, ông đã có những quyết định sáng tạo trong chỉ đạo, tổ chức lực lượng, xây dựng, phát triển, khai thác hiệu quả đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại và lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc, kịp thời chi viện sức người, sức của cho các chiến trường, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ, cùng với những sáng kiến táo bạo, kịp thời, phù hợp với thực tiễn chiến đấu của Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên và Bộ Tư lệnh Trường Sơn, tuyến giao thông chiến lược Trường Sơn đã phát triển thành hệ thống giao thông vận tải quân sự lớn với hàng chục, hàng trăm ngả như “trận đồ bát quái xuyên rừng rậm”, với mạng lưới đường - cầu nhiều trục dọc Bắc - Nam; Đông - Tây Trường Sơn xuyên cả ba nước Đông Dương; nhiều trục ngang nối hai sườn Đông - Tây liên hoàn, đồng bộ, nối tất cả các chiến trường, hệ thống đường ống dẫn xăng dầu, mạng thông tin tải ba…

Suốt quãng thời gian đó, đối mặt với hàng vạn hiểm nguy và sự đánh phá ác liệt của bom đạn giặc, Bộ đội Trường Sơn vẫn mưu trí, dũng cảm, vượt lên tất cả khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ khi mở được hệ thống đường giao thông với 5 trục dọc và 21 trục ngang dài hơn 17.000 km cho xe cơ giới; vận chuyển gần 2 triệu tấn vũ khí, đạn dược, lương thực chi viện cho các hướng chiến trường.

Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên cùng với Bộ Tham mưu của mình đã chỉ huy một lực lượng hùng hậu với quy mô 9 sư đoàn và 21 trung đoàn trực thuộc, vượt lên tất cả để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho các hướng chiến trường trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Tự hào Bộ đội Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh (ảnh tư liệu)

Công tác bảo đảm xăng dầu cho vận chuyển cơ giới là yếu tố sống còn của công tác vận tải. Đầu năm 1969, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên đã đưa ra kế hoạch xây dựng tuyến đường ống xuyên suốt Trường Sơn vào tới chiến trường Nam Bộ với chiều dài khoảng 1.400 km.

Đề xuất này được Đảng ủy - Bộ Tư lệnh thống nhất kiến nghị và được Quân ủy Trung ương phê chuẩn, từ đó hình thành một hệ thống đường ống xăng dầu hoàn chỉnh, liên hoàn cả Đông và Tây Trường Sơn; đồng bộ với đó là hệ thống kho tàng phục vụ cấp phát suốt dọc tuyến với gần 50 kho lớn, nhỏ.

Việc xây dựng tuyến đường ống xăng dầu Trường Sơn đã giải quyết cơ bản việc cung ứng xăng dầu cho tất cả các lực lượng vận tải của Bộ đội Trường Sơn, lực lượng vận tải của hai nước bạn Lào và Campuchia và các lực lượng hành quân của ta trên đường Trường Sơn.

Đặc biệt, trong chiến dịch giải phóng Tây Nguyên, Chiến dịch Hồ Chí Minh, tuyến đường ống xăng dầu Trường Sơn đã đáp ứng mọi yêu cầu về xăng dầu cho tất cả các lực lượng tham gia chiến dịch một cách thuận lợi, kịp thời, nhanh chóng.

Từ năm 1973 - 1975, tuyến đường Trường Sơn đã giúp ta vận chuyển bằng cơ giới 40 vạn quân và tổ chức hành quân cho 25 đoàn binh khí kỹ thuật vào chiến trường, cơ động bằng xe cơ giới 10 lượt sư đoàn của 3 quân đoàn chủ lực tham gia chiến dịch...

Bộ đội Trường Sơn đã mở 3.000 km đường giao liên, tổ chức cho hơn 2 triệu lượt người vào ra chiến trường an toàn; chuyển hàng vạn thương binh từ chiến trường ra hậu phương chăm sóc và đưa hàng ngàn con em miền Nam vượt Trường Sơn ra Bắc học tập; xây dựng 1.350 km đường thông tin tải ba và hàng vạn cây số dây thông tin các loại, bảo đảm thông tin thông suốt đến các hướng chiến trường… Bên cạnh đó, Bộ đội Trường Sơn đã huy động 6 sư đoàn phối thuộc tham gia góp phần vào thắng lợi vẻ vang của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Cùng với việc góp phần vào chiến thắng của Bộ đội Trường Sơn, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên còn nhận thức việc giúp đỡ cách mạng Lào xây dựng, củng cố vùng giải phóng dọc theo tuyến hành lang là hoạt động vừa mang ý nghĩa quốc tế, liên minh chiến đấu giữa hai dân tộc, vừa có ý nghĩa trực tiếp với việc giữ vững và phát triển tuyến chi viện chiến lược. Công tác giúp bạn Lào được Bộ đội Trường Sơn triển khai hiệu quả, đã góp phần tạo thế trận vững chắc cho tuyến hành lang chiến lược, góp phần không nhỏ trong chiến công của Bộ đội Trường Sơn.

Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh là một phát kiến của nghệ thuật chiến tranh Việt Nam - con đường tạo thế và lực cho chiến tranh nhân dân, con đường chia cắt địch, là nơi xuất phát tiến công của các binh đoàn cơ động chiến lược.

Những kỳ tích mà Bộ đội Trường Sơn, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến… đã lập nên trên tuyến đường mang tên Bác đã đi vào lịch sử như một thiên anh hùng ca, trong đó có dấu ấn sâu sắc của vị tướng tài ba Đồng Sỹ Nguyên.

Hiền Hạnh