Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công

QTO - Đến cuối tháng 6/2021, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn toàn tỉnh khá chậm. Tổng giá trị giải ngân các nguồn vốn đầu tư công do tỉnh quản lý là 681,757 tỉ đồng, đạt 25% kế hoạch được UBND tỉnh phân bổ và đạt 18,7% kế hoạch được cấp có thẩm quyền giao. Do vậy, tập trung tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân, kiên quyết cắt giảm, điều chuyển vốn công trình, dự án chậm tiến độ là những vấn đề đang đặt ra rất cấp thiết.

Một tuyến đường đang được xây dựng ở Phường 3, thành phố Đông Hà -Ảnh: PV

Kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 được HĐND tỉnh Quảng Trị ban hành Nghị quyết số107/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 về việc giao kế hoạch vốn và được UBND tỉnh ban hành quyết định phân bổ kịp thời trong tháng cuối cùng của năm 2020. Năm 2021, vốn đầu tư công được giao kế hoạch và phân bổ có tổng số tiền 3.640,415 tỉ đồng, đến nay đã được phân bổ 2.179,762 tỉ đồng, đạt 75% so với kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ và HĐND tỉnh giao. Đặc biệt, tỉnh đã giao tăng 420 tỉ đồng từ nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất so với tổng vốn kế hoạch 2021 được Thủ tướng Chính phủ giao. Hiện nay còn 920,653 tỉ đồng chưa phân bổ là do các dự án khởi công mới chưa được cấp có thẩm quyền giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021- 2025, các dự án ODA chưa ký hiệp định. Việc phân bổ vốn năm nay được UBND tỉnh thực hiện theo đúng các nguyên tắc, quy định hiện hành, được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên; tập trung hoàn thành dứt điểm các hạng mục chính, hạn chế tình trạng dàn trải, kéo dài thời gian thực hiện.

Tỉ lệ giải ngân thấp và những nguyên nhân

Tính đến ngày 20/6/2021, tổng số tiền giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là 681,757 tỉ đồng, đạt 25% kế hoạch được UBND tỉnh phân bổ và đạt 18,7% kế hoạch được cấp có thẩm quyền giao, trong đó: Nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương: 253,274 tỉ đồng, đạt 19,7% kế hoạch UBND tỉnh phân bổ, đạt 17,3% kế hoạch HĐND tỉnh giao và nguồn vốn trung ương hỗ trợ: 428,483 tỉ đồng, đạt 29,8% kế hoạch UBND tỉnh phân bổ và đạt 19,7% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao. Qua đây cho thấy, việc thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm 2021 của tỉnh đạt thấp, chưa đáp ứng yêu cầu của Chính phủ và của lãnh đạo tỉnh cũng như đóng góp nhiều vào việc thúc đẩy tăng trưởng và phục hồi nền kinh tế.

Tình trạng chậm giải ngân nguồn vốn đầu tư công sẽ tác động tiêu cực đến tăng trưởng GRDP, thu hút đầu tư và huy động các nguồn lực đầu tư xã hội. Đặc biệt, giải ngân nguồn vốn ODA ở mức rất thấp, chỉ đạt 11% kế hoạch UBND tỉnh phân bổ, trong đó nguồn vốn nước ngoài đạt 9,7% kế hoạch UBND tỉnh phân bổ và 6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Không riêng gì Quảng Trị, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công của cả nước đến 6 tháng đầu năm 2021 đạt tỉ lệ thấp (34% kế hoạch vốn) do nhiều nguyên nhân. Về khách quan, do tình hình COVID-19 diễn biến phức tạp, kéo dài và xảy ra hầu hết các tỉnh trong cả nước; từ đó làm ảnh hưởng tiến độ thi công và gây thiếu hụt nhân công, giá vật liệu xây dựng biến động mạnh do khan hiếm nguồn cung khiến cho ở một số công trình, nhà thầu thi công cầm chừng hoặc dừng thi công.

Theo Luật Đầu tư công, vốn kế hoạch năm trước được kéo dài thực hiện cho năm sau. Năm 2020 do diễn biến dịch bệnh và thiên tai làm chậm tiến độ thi công vì vậy những tháng đầu năm, chủ đầu tư và nhà thầu thi công tập trung hoàn thành để giải ngân hết kế hoạch vốn kéo dài năm trước. Việc triển khai thực hiện dự án sau khi kế hoạch vốn được giao, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thực hiện các hoạt động phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán, xây dựng kế hoạch đấu thầu, kế hoạch thi công, phân khai vốn, nhập dự toán … còn mất nhiều thời gian, kéo dài, mặc dù tiến độ các công đoạn đã được quy định cụ thể. Bên cạnh đó, vẫn còn tâm lý ngại giải ngân nhiều lần, chủ yếu tập trung thực hiện việc thanh toán vào thời điểm cuối năm. Một số công trình dự án được bố trí vốn từ nguồn vốn đặc thù khi triển khai thực hiện phụ thuộc hoàn toàn vào tiến độ thu như nguồn thu từ nguồn vốn xổ số kiến thiết mới đạt 36% kế hoạch và nguồn vốn thu từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất đạt 45% kế hoạch HĐND tỉnh giao.

Một nguyên nhân khách quan là hiện nay một số công trình trọng điểm quốc gia đang triển khai thi công trên địa bàn tỉnh như các công trình điện gió, đường cao tốc Cam Lộ - La Sơn … nên tạo nhu cầu đột biến về vật liệu xây dựng, dẫn đến nhiều loại vật liệu xây dựng bị thiếu hụt. Thời gian gần đây, giá nhiều loại vật liệu xây dựng tăng cao, trong đó giá thép tăng đột biến đã tác động tiêu cực đến hoạt động đầu tư xây dựng; công bố giá vật liệu xây dựng chưa cập nhật kịp thời biến động giá hoặc đã cập nhật nhưng chưa sát với giá thị trường, nhiều gói thầu thi công cầm chừng chờ trung ương ban hành chính sách hướng dẫn bù giá đối với các loại vật liệu chính, đặc biệt là giá thép. Do đó, hoạt động xây dựng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tiến độ thi công bị kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn.

Đối với số tiền 920,653 tỉ đồng chiếm 25% tổng kế hoạch vốn được giao nhưng chưa được phân bổ vốn tập trung ở các dự án khởi công mới chưa được cấp có thẩm quyền giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021- 2025, các dự án ODA chưa ký hiệp định sẽ ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân theo kế hoạch.

Không giải ngân nhanh sẽ điều chuyển vốn

Giải ngân vốn đầu tư công được xem là một trong những giải pháp để thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh trong điều kiện thực hiện “mục tiêu kép” của Chính phủ, đặc biệt đối với một số công trình, dự án đầu tư công thuộc lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, nếu hoàn thành đúng tiến độ đưa vào khai thác sẽ tạo ra đột phá trong phát triển kinh tế. Ngược lại, giải ngân vốn đầu tư công chậm đồng nghĩa với việc công trình, dự án thi công kéo dài ảnh hưởng lớn đến việc sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công và kéo lùi một số chỉ tiêu phát triển kinh tế theo kế hoạch.

Trước thực trạng vốn đầu tư công giải ngân chậm, UBND tỉnh đã khẩn trương chỉ đạo các ban, ngành tích cực triển khai các công trình dự án theo đúng tiến độ và kế hoạch đã phê duyệt, báo cáo những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại để kịp thời tháo gỡ, đặc biệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công năm 2021; phấn đấu đến ngày 30/9/2021 giải ngân 80% kế hoạch vốn thuộc ngân sách trung ương (NSTƯ) nhằm đảm bảo tỉ lệ giải ngân nguồn vốn NSTƯ theo đúng tỉ lệ quy định. Đến ngày 15/9/2021 những công trình, dự án được bố trí vốn NSTƯ có tỉ lệ giải ngân dưới 60% kế hoạch phân bổ sẽ điều chuyển vốn cho các công trình, dự án có khối lượng công việc hoàn thành và giải ngân tốt nhằm bảo toàn vốn thuộc NSTƯ khỏi bị trung ương điều chuyển khi chưa đạt tỉ lệ giải ngân đã quy định.

Rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vốn được giao từ đầu năm đối với những nguồn vốn dự kiến không có khả năng thực hiện nhằm đảm bảo kế hoạch vốn sát đúng với kế hoạch thực hiện cũng như cải thiện tỉ lệ giải ngân chung của tỉnh. Duy trì chế độ giao ban về công tác giải ngân và có kế hoạch cụ thể đôn đốc giải ngân theo từng nguồn vốn, từng chủ đầu tư, từng dự án có kế hoạch vốn lớn. Kiên quyết thu hồi hoặc dừng triển khai các dự án và điều chuyển nguồn vốn đầu tư công đối với các dự án có tỉ lệ giải ngân thấp, hiệu quả thấp.

Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư là nút thắt quan trọng trong triển khai thực hiện dự án, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc, thực hiện nhanh công tác bàn giao mặt bằng phục vụ triển khai dự án trên địa bàn; quyết tâm hoàn thiện thủ tục đầu tư, đấu thầu các dự án khởi công mới năm 2021 trong quý III để sớm triển khai thi công dự án đảm bảo giải ngân kế hoạch theo đúng cam kết. Nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có chế tài xử lý vi phạm đối với các đơn vị, địa phương và cá nhân trong việc phê duyệt, điều chỉnh chủ trương đầu tư không đúng thẩm quyền hoặc chưa xác định được nguồn vốn cũng như khả năng cân đối vốn; quản lý và thực hiện không tốt để làm phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản; gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị với kết quả giải ngân vốn đầu tư công.

6 tháng còn lại cuối năm 2021, những khó khăn khách quan do COVID-19 còn diễn biến phức tạp, thiên tai có thể xảy ra khó lường làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh. Đồng thời với nguồn vốn đầu tư công còn lại theo kế hoạch giao gần 3.000 tỉ đồng để giải ngân trong 6 tháng còn lại của năm có thể nói là áp lực rất lớn. Vì vậy, việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, chính quyền và hệ thống chính trị các cấp cần triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, kể cả số vốn các năm trước được chuyển sang. Tổ chức thực hiện nghiêm túc các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 theo đúng tinh thần chỉ đạo tại Công văn số 642/VPCPKTTH ngày 26/1/2021 của Văn phòng Chính phủ, Nghị quyết số 107/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 của HĐND tỉnh và Chỉ thị số 03/CTUBND ngày 31/3/2021 của UBND tỉnh Quảng Trị, phấn đấu đạt mục tiêu giải ngân hết số vốn được giao kế hoạch năm 2021.

Võ Xuân Tịnh