Từ đôi đũa quê đến thương hiệu quốc gia

Không phải công nghệ cao hay sản phẩm lạ lẫm, Lê Thanh Triển chọn bắt đầu hành trình khởi nghiệp từ... đôi đũa gỗ. Giản dị, bền bỉ và đậm đà hồn quê, sản phẩm đũa gỗ Quảng Thủy của anh vừa đạt chứng nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia. Đó là “quả ngọt” của một hành trình bền bỉ, miệt mài gìn giữ giá trị truyền thống bên dòng sông Gianh.

Bộ đũa gỗ Quảng Thủy đạt sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia.

Khởi nghiệp từ điều nhỏ bé

Sinh ra trong một gia đình nghèo ở xã Quảng Thủy, TX. Ba Đồn (nay là xã Nam Ba Đồn), Lê Thanh Triển sớm nếm trải những nhọc nhằn mưu sinh. Tốt nghiệp đại học, anh không chọn con đường ổn định nơi thành thị mà lao vào cuộc mưu sinh bằng đủ nghề: Phụ hồ, chạy xe ôm, bốc vác... Mỗi đồng tiền kiếm được đều thấm đẫm ý chí thoát nghèo, tôi luyện nên nghị lực phi thường nơi người thanh niên trẻ.

Năm 2012-thời điểm được coi là bước ngoặt lớn của cuộc đời Triển khi anh được đặt chân đến tỉnh Fukui (Nhật Bản)-vùng đất nổi tiếng với nghề làm đũa. Sáu tháng ở xứ mặt trời mọc là hành trình khai sáng, thay đổi hoàn toàn cuộc đời anh. Triển không ngừng quan sát, học hỏi, ghi nhớ từng chi tiết. Anh ấn tượng sâu sắc sự tỉ mỉ, tinh xảo trong công đoạn làm đũa thủ công của người Nhật. Chính điều này gieo vào lòng anh ý tưởng táo bạo: Làm đôi đũa Việt mang tầm vóc tương tự nhưng vẫn vẹn nguyên “hồn” Việt.

Trở về nước, không bản thiết kế nào trong tay, Triển chỉ có “bản vẽ” in sâu tâm trí. Anh bắt đầu hiện thực hóa giấc mơ bằng cách tìm đến bác thợ cơ khí già ở TP. Hồ Chí Minh. Bác Sáu, người thợ lão luyện, trở thành người đồng hành đầu tiên trong nghề của anh. Hai thế hệ, cùng miệt mài bên sắt thép, bánh răng. Dù đối mặt với không ít thất bại nhưng bằng sự kiên trì và niềm tin mãnh liệt, đến năm 2013, chiếc máy làm đũa đầu tiên do chính tay anh Triển và bác Sáu chế tạo đã ra đời.

Năm 2017, Lê Thanh Triển quyết định trở về quê hương. Căn nhà nhỏ của bố mẹ bên dòng sông Gianh trở thành điểm khởi đầu cho hành trình hiện thực hóa giấc mơ làm đũa Việt, một giấc mơ giản dị nhưng đầy táo bạo của chàng thanh niên nghèo. Không vốn liếng trong tay, anh mạnh dạn vay hơn 800 triệu đồng để bắt đầu khởi nghiệp.

Tháng 6/2018, Hợp tác xã (HTX) Sản xuất và Kinh doanh thương mại đũa gỗ Quảng Thủy chính thức được thành lập. Những ngày đầu, đầu ra sản phẩm gần như là bài toán nan giải nhất. Nhưng bằng chất lượng sản phẩm vượt trội, quy trình sản xuất kỹ lưỡng và sự kiên trì không mệt mỏi, chỉ sau hai năm, đũa Quảng Thủy đã dần có chỗ đứng trên thị trường, các đơn hàng ngày một tăng lên.

Hiện tại, HTX tự hào sở hữu 28 máy đũa hiện đại, vận hành liên tục để đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài tỉnh. Không dừng lại ở đó, Lê Thanh Triển còn chủ động chuyển giao 10 máy sản xuất đũa cho các địa phương khác, góp phần lan tỏa nghề làm đũa, tạo sinh kế cho nhiều hộ dân và từng bước khôi phục, phát triển một nghề thủ công gắn liền với hồn cốt làng quê.

Đũa gỗ mang hồn Việt

HTX luôn trân trọng giá trị thủ công truyền thống, sử dụng nguyên liệu thân thuộc địa phương như gỗ mít, nhãn, cao su... Từng thớ gỗ được tuyển chọn kỹ lưỡng, sấy khô đúng quy trình để bảo đảm độ bền tối ưu. Công đoạn vót đũa thủ công đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm dày dặn của người thợ, bởi lẽ, đó là lúc người thợ “thổi hồn” vào từng sản phẩm.

Điểm nhấn làm nên “hồn” của đũa Quảng Thủy chính là lớp sơn ta tự nhiên. Anh Triển đã kỳ công phục hồi kỹ thuật sơn mài truyền thống, ứng dụng tinh tế vào từng đôi đũa. Quy trình sơn nhiều lớp đã giúp đũa bóng đẹp, kháng nước, chống mối mọt, chịu nhiệt tốt và giữ màu bền bỉ theo thời gian. Với anh, mùi sơn ta thoang thoảng ấy là “mùi của sự kiên nhẫn”, kết tinh của thời gian.

Anh Lê Thanh Triển giới thiệu sản phẩm đũa gỗ Quảng Thủy.

Lê Thanh Triển không ngừng sáng tạo, đa dạng hóa sản phẩm. Bên cạnh đũa phổ thông, anh mạnh dạn chế tác dòng đũa cao cấp, biến vật dụng hàng ngày thành tác phẩm nghệ thuật. Những đôi đũa khảm vỏ ốc xà cừ, khắc họa tiết hoa sen tinh xảo, ghép đồi mồi hay đầu bọc kim loại. Đũa trở thành món quà mang thông điệp văn hóa sâu sắc, nơi kỹ thuật hiện đại và tinh hoa thủ công truyền thống giao thoa, hòa quyện.

HTX hiện xuất xưởng khoảng 300.000 đôi đũa và gần 20.000 gáo dừa cùng hàng chục nghìn lọ tăm, giỏ trồng lan mỗi tháng. Sản phẩm đã có mặt tại nhiều siêu thị lớn như Co.op mart, Big C, hệ thống khách sạn và các chợ lớn trên cả nước.

Đặc biệt, nhận thấy xu thế bùng nổ của các ứng dụng nền tảng số, anh Triển chủ động mở rộng kinh doanh trực tuyến qua các sàn thương mại điện tử uy tín như: Postmart, shopee, lazada, voso, smartgap, quangbinhtrade. Đây là bước đi chiến lược, giúp sản phẩm của HTX tiếp cận rộng rãi người tiêu dùng trong nước và vươn ra các thị trường khó tính, như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc và châu Âu.

Năm 2024, tổng doanh thu của HTX đạt 12 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với các năm trước, tạo việc làm ổn định cho hơn 100 lao động địa phương, với mức lương bình quân 7triệu đồng/người/tháng. Với 2 bộ sản phẩm: Đồ dùng nhà bếp theo công nghệ sơn ta đạt sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh và đũa gỗ Quảng Thủy đạt sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia, đũa Quảng Thủy đã trở thành điểm sáng trên bản đồ sản phẩm OCOP khu vực Bắc Trung Bộ.

Anh Triển đang ấp ủ mở điểm trải nghiệm nghề đũa. Ở đó, học sinh cũng như du khách có thể tự tay vót đũa, sơn đũa, đóng hộp và mang về như một món quà quê ý nghĩa. Đây cũng là cơ hội mở ra hướng đi phát triển văn hóa gắn với du lịch bền vững cho làng nghề.

Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Phó Chánh văn phòng nông thôn mới, Phó chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Quản lý nông lâm thủy sản cho biết: “HTX Sản xuất và Kinh doanh thương mại đũa gỗ Quảng Thủy là mô hình tiêu biểu về sản phẩm OCOP cấp quốc gia. Việc kết hợp sản xuất, trải nghiệm và kết nối du lịch là hướng đi phù hợp. Chúng tôi đang xây dựng kế hoạch hỗ trợ để phát triển thành điểm làng nghề kiểu mẫu của tỉnh”.

Câu chuyện về Lê Thanh Triển và đũa gỗ Quảng Thủy là hành trình khởi nghiệp bằng nghị lực, minh chứng cho tình yêu, sự kiên trì và khát vọng giữ gìn hồn cốt văn hóa Việt. Từ đôi đũa nhỏ bé, anh tạo nên một thương hiệu mang tầm quốc gia, khẳng định bản sắc làng nghề và truyền cảm hứng về tinh thần tự lực cho thế hệ trẻ. Đây cũng là cách anh nâng tầm nông sản Việt, để hồn Việt lan tỏa trong những bữa cơm đời thường.

Quang Ngọc