Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung: Ăn miếng trả miếng

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu suy yếu, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Tư 9/4, tuyên bố tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên 125%, đồng thời tạm dừng áp thuế đối với phần lớn các quốc gia khác trong vòng 90 ngày.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều tăng thuế lên hàng hóa của nhau

“Dựa trên sự thiếu tôn trọng mà Trung Quốc đã thể hiện với thị trường toàn cầu, tôi quyết định tăng mức thuế đối với Trung Quốc lên 125%, có hiệu lực ngay lập tức,” ông Trump viết trên mạng xã hội.

Ông nói thêm: “Hy vọng rằng trong tương lai gần, Trung Quốc sẽ nhận ra rằng những hành vi không công bằng với Mỹ và các quốc gia khác không được duy trì lâu dài.”

Động thái này đã thu hẹp phạm vi những gì từng được xem là khởi đầu cho một cuộc chiến thương mại toàn diện, chuyển trọng tâm sang căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh.

Các phương tiện được xuất khẩu tại Cảng Yên Đài ở tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc, ngày 2/1/2025. Ảnh: Xinhua

Trước khi có quyết định tăng thuế mới nhất, nỗ lực của ông Trump nhằm gây sức ép đưa các quan chức Trung Quốc vào bàn đàm phán đã nâng tổng mức thuế nhập khẩu bổ sung của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc lên 104%.

Đáp trả, Bắc Kinh cùng ngày thông báo sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 50% đối với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Thông tin này đã tác động mạnh đến thị trường toàn cầu: chỉ số S&P 500 tăng vọt 8% ngay sau tuyên bố của ông Trump, sau khi đã giảm gần 20% trong bốn phiên giao dịch trước đó.

Tuy vậy, chi tiết về việc tạm dừng áp thuế với các đối tác thương mại khác trừ Trung Quốc vẫn chưa được làm rõ, dấy lên lo ngại về ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đối với nền kinh tế toàn cầu.

Ông Terry Haines, chuyên gia tại công ty tư vấn Pangaea Policy có trụ sở tại Washington, đánh giá việc Mỹ chuyển trọng tâm sang Trung Quốc là một diễn biến tiềm ẩn nhiều hệ quả khó lường.

Theo ông Haines, căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ còn tiếp diễn âm ỉ và có thể vượt ra ngoài khuôn khổ thương mại. Ông nhận định: “Tổng thống Trump đang gia tăng áp lực nhằm thúc đẩy Trung Quốc quay lại bàn đàm phán, không chỉ về thương mại mà còn về các vấn đề địa chính trị như Ukraine và Gaza.”

Khi các cuộc đàm phán thuế vẫn đang tiếp diễn, ông Haines cảnh báo:" Nguy cơ lớn là sau 90 ngày nữa, mọi thứ sẽ quay trở lại vạch xuất phát."

Xem xét hủy niêm yết các công ty Trung Quốc khỏi thị trường tài chính Mỹ

Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Scott Bessent, cho biết Washington đang xem xét khả năng hủy niêm yết các công ty Trung Quốc khỏi thị trường tài chính Mỹ, trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục leo thang.

Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Fox Business, vị quan chức này cho rằng việc hai bên chưa quay lại bàn đàm phán là điều đáng tiếc, và cảnh báo khả năng Mỹ sẽ tiếp tục điều chỉnh chính sách thuế nếu tình hình không cải thiện.

Bộ trưởng Bessent cũng nêu khả năng Trung Quốc có thể điều chỉnh giá hàng hóa xuất khẩu, điều này, theo ông, có thể tạo áp lực lên thị trường toàn cầu.

Công nhân làm việc tại một xưởng sản xuất pin lithium ở Tảo Trang, tỉnh Sơn Đông, miền Đông Trung Quốc, ngày 3/1/2024. Ảnh: Xinhua

“Nếu việc điều chỉnh giá diễn ra trên diện rộng, các quốc gia khác có thể buộc phải áp thuế để duy trì sự cân bằng thương mại. Chúng tôi mong muốn tránh kịch bản đó và kêu gọi nối lại đối thoại” - ông nói.

Trả lời câu hỏi về việc liệu Washington có xem xét hủy niêm yết các công ty Trung Quốc khỏi sàn giao dịch chứng khoán Mỹ hay không, ông Bessent cho biết mọi lựa chọn vẫn đang được cân nhắc và quyết định cuối cùng sẽ do Tổng thống đưa ra. Hiện có 286 công ty Trung Quốc đang được niêm yết tại thị trường Mỹ, bao gồm cả Alibaba, một trong những tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất thế giới.

Tình hình căng thẳng tiếp tục leo thang khi Trung Quốc thông báo sẽ áp thêm 50% thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, bắt đầu từ thứ Năm, mức tăng bổ sung trên mức thuế 34% đã được công bố trước đó một ngày.

Trong tuyên bố chính thức, Bộ Tài chính Trung Quốc bày tỏ lo ngại về chính sách thuế mới của Mỹ, cho rằng động thái này ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan và có thể gây tác động tiêu cực đến hệ thống thương mại đa phương.

Trước đó, phía Trung Quốc khẳng định sẽ tiếp tục bảo vệ các lợi ích kinh tế của mình. Ngoài biện pháp tăng thuế, Bắc Kinh cũng đã gửi đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với một số mặt hàng, đồng thời rà soát hoạt động của các công ty Mỹ theo quy định hiện hành.

Cuộc đối đầu thương mại giữa hai nước tiếp tục diễn biến phức tạp trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump nỗ lực giảm thâm hụt thương mại thông qua các biện pháp điều chỉnh thuế. Tháng 3, Mỹ đã áp thuế 20% đối với hàng hóa Trung Quốc; tuần trước mức thuế tăng thêm 34%, nâng tổng cộng lên 54%. Sau khi Trung Quốc phản ứng với mức thuế tương tự, Mỹ tiếp tục nâng thêm 50%, đưa tổng mức thuế lên 104%.

Luật Anh