“Chảy máu” rừng ở Vĩnh Linh?

(QT) - Từ hàng chục năm trước trên địa bàn các xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà (huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị) bạt ngàn những cánh rừng tự nhiên giáp tận huyện Hướng Hóa và tỉnh Quảng Bình. Tuy nhiên, do tình trạng khai thác bừa bãi đã tàn phá hết rừng tự nhiên. Suốt hơn chục năm qua, nhiều dự án bảo vệ, chăm sóc và trồng rừng sản xuất được triển khai nên rừng đã được hồi sinh. Nhưng hiện nay những cánh rừng xanh tốt ở huyện Vĩnh Linh một lần nữa bị tàn phá. Thị trấn Bến Quan (huyện Vĩnh Linh) được xem là “đại bản doanh” của lâm tặc. Bất luận thời khắc nào trong năm nếu đến Bến Quan sẽ thấy nhiều loại xe “đặc chủng” để vận chuyển gỗ như xe uran, ba cầu và công nông “độ”... Tất cả đều không có biển số kiểm soát nhưng lại đậu đổ công khai ở các nhà dân, trên khắp các nẻo đường. Hàng ngày, từ 17 giờ chiều đến 20 giờ tối, các tài xế sau khi nắm được thông tin, bắt đầu nổ máy chạy vào rừng, vận chuyển gỗ từ địa điểm khai thác ra bên ngoài.

Lực lượng chức năng tịch thu gỗ khai thác trái phép

Dương bạn tôi là “thổ địa” ở Bến Quan không ngần ngại cho biết: “Từ ngã 3 Đầu Đạn (xã Vĩnh Hà) đến các khu vực rừng phòng hộ trên địa bàn chỉ hơn 10 km. Tuyến đường này trước đây do một đơn vị khai thác rừng trên địa bàn huyện mở ra và tồn tại đến bây giờ, thậm chí mặt đường còn rộng hơn gấp nhiều lần so với trước. Sau hơn 2 giờ đồng hồ chạy xe máy, chúng tôi mới “bò” tới được điểm 18 vòng cua, thuộc bản 4 (xã Vĩnh Hà). Từ địa điểm này có trên 15 con đường mòn được hình thành tỏa ra khắp các vùng rừng phòng hộ trên địa bàn xã và của xã lân cận Vĩnh Ô. Tại đây hầu như ngày nào cũng tấp nập xe trâu kéo gỗ. Mỗi tốp thường có 3 người, 6 con trâu và 6 chiếc xe kéo vận chuyển từng phách gỗ đã được đẻo gọt vuôn vắn tiến về xuôi. Trèo đèo lội suối vào những cánh rừng tự nhiên sâu nằm xa tít giáp với huyện miền núi Hướng Hóa (Quảng Trị), chúng tôi mục sở thị cảnh tượng la liệt cây rừng bị chặt phá nằm chồng chất lên nhau bên bìa rừng. Nhiều gốc cây vừa mới bị đốn hạ tươi nguyên vết rìu. Đây không phải là lần đầu những cánh rừng này bị chặt phá một cách vô tội vạ; những cây rừng bị chặt hạ nhiều lần, nhiều năm trước đây vẫn còn lại những gốc to mục nát. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, những cánh rừng phòng hộ này chủ yếu do BQL dự án rừng lưu vực sông Bến Hải quản lý bảo vệ từ hàng chục năm qua. Để phần nào xác định rõ diện tích, đối tượng chặt phá rừng ở Vĩnh Linh, chúng tôi đã tìm gặp ông Thái Bình Giải, Phó trạm Kiểm lâm Bến Quan (Hạt Kiểm lâm huyện Vĩnh Linh), ông Giải cho biết: “Trạm quản lý, tuần tra bảo vệ rừng tại địa bàn các xã Vĩnh Hà, Vĩnh Ô, Vĩnh Long, Vĩnh Thủy, Vĩnh Chấp và thị trấn Bến Quan (Vĩnh Linh) với tổng diện tích gần 25.853,3 ha, trong đó rừng tự nhiên 13.728,6 ha, rừng trồng 12.124,7 ha. Với một diện tích rừng lớn trong khi lực lượng kiểm lâm thì ít nên gặp rất nhiều khó khăn trong công tác bảo vệ rừng. Từ đầu năm 2016 đến nay, lực lượng kiểm lâm đã bắt 23 vụ vận chuyển gỗ trái phép với 120 m3 gỗ các loại. Đây là loại gỗ thuộc các nhóm 5,6,7 do người dân ở các xã vùng gò đồi Vĩnh Thủy, Vĩnh Lâm, Vĩnh Sơn vào rừng khai thác và vận chuyển bằng xe trâu. Bình quân mỗi tháng đi 2 chuyến thu về từ 4-5 triệu đồng. Nhưng thời gian gần đây ở địa bàn Vĩnh Ô lại xuất hiện một số vụ vận chuyển gỗ từ Cù Bai về bản 4 (Vĩnh Ô) qua điểm 18 cua rồi tỏa đi các nơi khác mà chúng tôi đã phát hiện được. Bởi trước đó, hầu hết gỗ lậu từ Hướng Hóa tuồn về Vĩnh Linh thường đi theo đường qua bản 2, ngay trước mặt trụ sở UBND xã Vĩnh Ô nhưng do dạo này các lực lượng bảo vệ chốt chặn nghiêm ngặt nên lâm tặc đã “lách đường”. Vậy thì đối tượng và mọi mánh khóe của lâm tặc phần nào được xác định chỉ còn câu hỏi duy nhất là rừng của ai bị phá? Tôi đem thắc mắc này tìm gặp ông Nguyễn Ngọc Hùng, Phó Giám đốc phụ trách BQL dự án rừng lưu vực sông Bến Hải thừa nhận thực trạng rừng của đơn vị mới bị chặt phá trong những tháng vừa qua thuộc các tiểu khu 580, 581, 582 và 583 với tổng cộng gần 1.200 ha rừng phòng hộ (rừng tự nhiên, rừng trồng) nằm trên địa bàn xã Vĩnh Ô. Tuy nhiên, diện tích và khối lượng bị chặt phá là bao nhiêu thì suốt mấy ngày qua đơn vị đang phối hợp với các lực lượng chức năng tiến hành kiểm đếm, thống kê để xác định mức độ thiệt hại. Ông Hùng cho biết thêm những khó khăn, bất cập trong công tác bảo vệ rừng: “Toàn lực lượng chỉ có 17 người, chia chốt tại 3 trạm, gồm xã Vĩnh Hà 7 người; xã Linh Thượng (huyện Gio Linh) 5 người; tiểu khu 604 (từ mỏ đá Tân Lâm- huyện Cam Lộ) 5 người. Do đó, việc quản lý, tuần tra bảo vệ rừng gặp rất nhiều khó khăn. Trước tình trạng chặt phá, khai thác rừng trái phép ngày càng nghiêm trọng, từ ngày 2/8/2016 đến nay, Trạm đã phải rút ở mỗi chốt 1 người đến điểm 18 vòng cua (bản 4, Vĩnh Ô) để tăng cường ngăn chặn, bắt giữ các vụ khai thác, vận chuyển gỗ rừng trái phép. Trả lời câu hỏi tại sao nạn chặt phá rừng đã diễn ra dai dẵng suốt nhiều năm qua và trở nên rầm rộ trong những ngày qua nhưng chưa có giải pháp đấu tranh quyết liệt, phải chăng có “khuất tất” hay “lổ hỏng” quản lý ?, ông Hùng biện minh thêm một lý do: Trước đây, đơn vị có hợp đồng với người dân địa phương các xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà với mỗi xã 10 người để tham gia bảo vệ rừng. Nhưng đến năm 2016 do không có kinh phí đơn vị không tiếp tục hợp đồng nên công tác quản lý bảo vệ rừng giao hẳn cho mười mấy cán bộ của đơn vị làm nhiệm vụ quản lý trên 21.000 ha rừng thuộc 2 huyện Vĩnh Linh, Gio Linh. Đây là lý do khách quan khiến rừng tự nhiên phòng hộ trên địa bàn huyện Vĩnh Linh tiếp tục bị chặt phá, khai thác trái phép một cách vô tội vạ. Đánh giá lại bản chất và mức độ nguy hại của tình trạng chặt phá rừng ở huyện Vĩnh Linh hiện nay, đồng chí Trần Hữu Hùng, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh cho rằng: “Sau khi nhận được thông tin từ báo chí về nạn chặt phá rừng rầm rộ ở các xã miền tây của huyện, chúng tôi đã gấp rút thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để điều tra, xác minh, đồng thời kiểm đếm, xác định diện tích bị thiệt hại. Qua báo cáo bước đầu xác nhận tình trạng khai thác rừng bằng xe trâu thuộc diện tích rừng phòng hộ trên địa bàn khá phổ biến. Riêng các vụ vận chuyển gỗ có đường kính lớn, vận chuyển bằng xe chuyên dụng bị chặn bắt thì không có cơ sở để khẳng định là gỗ rừng ở Vĩnh Linh mà biết đâu ở rừng Quảng Bình hay Hướng Hóa mượn đường về tập kết ở Vĩnh Linh. Còn đối tượng khai thác gỗ xe trâu là thành phần hổn hợp. Dân ở các vùng gò đồi của huyện có, dân các nơi khác đổ về khai thác có nên càng gây ra khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ và ngăn chặn nạn chặt phá rừng.”. Dẫu vẫn còn nhiều bất cập trong công tác bảo vệ rừng nhưng vấn đề cấp thiết nhất lúc này là cần có sự vào cuộc tích cực và quyết liệt của các ngành chức năng để sớm ngăn chặn những cánh Vĩnh Linh đang “chảy máu”. Bài,ảnh: HỒ NGUYÊN KHA