Bảo vệ “viên ngọc xanh” giữa trùng khơi

Nằm giữa muôn trùng sóng vỗ, Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ được ví như một “viên ngọc xanh”, không chỉ bảo vệ môi trường mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Để “viên ngọc xanh” phát huy giá trị, có những con người đầy tâm huyết đã và đang ngày đêm lặng thầm tuần tra, kiểm tra, sẵn sàng nhận về mình vất vả, hiểm nguy.

Cán bộ, viên chức Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ cùng lực lượng chức năng lên tàu chuẩn bị cho chuyến tuần tra, kiểm soát trên biển - Ảnh: NVCC

Đạp sóng, rẽ gió giữ khu bảo tồn

Đầu tháng 6/2024, trong lúc làm nhiệm vụ, cán bộ, viên chức Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ và thành viên đoàn tuần tra, kiểm tra liên ngành phát hiện tàu cá Quảng Ngãi mang số hiệu QNg-96556-TS neo đậu trong phạm vi khu bảo tồn.

Thời điểm đoàn tiến hành kiểm tra, 4 thuyền viên của tàu đang lặn biển. Không dừng lại ở đó, đoàn còn phát hiện tàu cá này khai thác thủy sản không đúng nghề được ghi trong giấy phép. Trước tình hình đó, đoàn tuần tra, kiểm tra liên ngành đã di lý tàu cá về âu cảng Cồn Cỏ để thực hiện các bước xử lý theo quy định. Chánh thanh tra Sở Nông nghiệp và PTNT đã ra quyết định xử phạt chủ tàu 20 triệu đồng.

Trước đó, đầu tháng 5/2024, đoàn tuần tra, kiểm tra liên ngành phát hiện một tàu cá không có số hiệu đang neo đậu tại phân khu bảo vệ nghiêm ngặt thuộc Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trên tàu có một bộ kích điện tự chế và 100 m dây điện, ống nhựa kết nối với nhau.

Ngoài ra, tàu cá này còn có nhiều lỗi vi phạm khác như không đăng ký hoạt động theo quy định; thuyền trưởng người Quảng Ngãi và máy trưởng không có văn bằng, chứng chỉ hành nghề; không có số danh bạ thuyền viên tàu cá theo quy định... Căn cứ lỗi vi phạm, tàu cá kể trên đã bị xử phạt hành chính với tổng số tiền 35 triệu đồng. Đoàn tuần tra, kiểm tra liên ngành cũng đã tịch thu tang vật.

Nhắc đến những vụ việc kể trên, Giám đốc Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ Nguyễn Văn Hòa cho biết, đây chỉ là hai trong số nhiều vụ việc mà cán bộ, viên chức của ban cùng các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý trong thời gian qua. Theo ông Hòa, Khu Bảo tồn biển, đảo Cồn Cỏ được thành lập vào tháng 10/2009. Đây là 1 trong 4 khu bảo tồn biển đầu tiên được thành lập ở Việt Nam. Toàn khu bảo tồn có diện tích 4.532 ha. Trong đó, phân khu bảo vệ nghiêm ngặt rộng 534 ha. “Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ là nơi sinh sống, trú ngụ, sinh sản của nhiều loại thủy sản quý hiếm và san hô. Biết điều đó, một số đối tượng luôn tìm cách xâm nhập, khai thác thủy sản ở khu vực này. Vì thế, các cán bộ trong ban và thành viên đoàn tuần tra, kiểm tra liên ngành không cho phép mình chủ quan, lơ là”, ông Hòa nói.

Để làm được điều đó, thời gian qua, trung bình mỗi tuần, cán bộ, viên chức của ban đều dành 1 - 2 ngày cho hoạt động tuần tra nội bộ. Không dừng lại ở đó, mỗi tháng, họ còn có 4 - 6 ngày tham gia tuần tra, kiểm tra liên ngành với các đơn vị, lực lượng chức năng. Mỗi chuyến tuần tra là một thử thách. Thế nhưng, cán bộ, viên chức Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển, đảo Cồn Cỏ không nề hà, luôn nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Cùng với lực lượng chức năng, họ đã phát hiện, xử lý nhiều trường hợp vi phạm.

Vượt khó làm nhiệm vụ

Mỗi khi có viên chức mới nào đến nhận công tác, lãnh đạo Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ đều không ngại chia sẻ về những khó khăn, thử thách của công việc mà mình đang làm. Hơn ai hết, lãnh đạo ban hiểu, nếu không chuẩn bị tinh thần từ trước thì viên chức khó hoàn thành tốt nhiệm vụ. Bởi, công việc của họ có những đặc thù riêng, không phải ai cũng đảm đương nổi. Đặc biệt, công tác tuần tra, kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm luôn tiềm ẩn hiểm nguy.

Theo luật định, các trường hợp xâm phạm Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ thường bị xử phạt rất nghiêm khắc. Nếu vi phạm phân khu bảo vệ nghiêm ngặt ở khu bảo tồn, tổ chức, cá nhân có thể bị xử lý vi phạm hành chính với số tiền lên đến 200 triệu đồng. Đó là lý do dẫn đến việc nhiều trường hợp vi phạm không hợp tác, tìm cách tháo chạy, thậm chí chống đối. Nếu không nêu cao tinh thần cảnh giác, tích cực phối hợp với lực lượng chức năng để làm nhiệm vụ, cán bộ, viên chức Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ khó hoàn thành nhiệm vụ.

Thực tế, làm nhiệm vụ giữa mênh mông biển trời luôn có nhiều thử thách. Với diện tích rộng, chia làm 3 phân khu và 2 vùng đệm, việc tuần tra, kiểm soát khu bảo tồn mất khá nhiều thời gian, công sức. Dẫu vậy, không phải lúc nào tai, mắt của cán bộ, viên chức khu bảo tồn cũng có thể bao quát tất cả. Trong khi đó, các đối tượng vi phạm luôn lợi dụng mọi kẽ hở để xâm phạm Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ. Một số đối tượng ban ngày neo đậu xa khu bảo tồn, tối đến lại bắt đầu tiếp cận, thực hiện hành vi săn bắt, khai thác... Khi lực lượng chức năng phát hiện, có trường hợp tìm cách trốn chạy.

Theo ông Nguyễn Văn Hòa, Giám đốc Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ, sở dĩ các đối tượng vi phạm ngang nhiên bỏ chạy là bởi họ biết được điểm yếu trong thực tiễn công tác tuần tra, kiểm soát. Hiện nay, Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ chỉ có 1 tàu tuần tra được tài trợ từ năm 2011. Tàu này có công suất 115 CV, chỉ dài 12,5 m, làm bằng nhựa. Qua nhiều năm sử dụng, con tàu đã xuống cấp. Vì vậy, việc vượt sóng, vượt gió, truy đuổi những con tàu có kích thước, công suất lớn giữa đêm khuya rất khó. “Thực trạng trên chỉ được giải quyết nếu chúng tôi có tàu công vụ thủy sản bằng vỏ thép, phục vụ công tác tuần tra, kiểm soát”, ông Hòa nói.

Không chỉ phương tiện, hiện nay, Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ còn gặp khó khăn về nơi làm việc, sinh hoạt cho cán bộ, viên chức tại đảo Cồn Cỏ; thực trạng thiếu nhân lực; chưa có nguồn thu để hợp đồng lao động... Đây cũng chính là điều mà cán bộ, viên chức của ban luôn trăn trở. Ai cũng mong muốn những khó khăn sớm được tháo gỡ, giải quyết để họ có thể làm tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ “viên ngọc xanh” giữa trùng khơi.

Quang Hiệp