Báo chí đồng hành với ngành thuế chống sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp

Thời gian qua, ngành thuế đã đẩy mạnh thực hiện điện tử hóa và chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế, cung cấp các dịch vụ thuế điện tử như: kê khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế, dịch vụ thuế trên thiết bị di động; triển khai Cổng Thông tin điện tử kê khai, nộp thuế dành cho nhà cung cấp nước ngoài…, đã tạo điều kiện ngày càng thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước một cách dễ dàng, nhanh chóng. Đặc biệt, từ ngày 1/7/2022, việc triển khai áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) trên toàn quốc là một bước ngoặt có tính bản lề, tạo ra những cải cách sâu rộng và tác động to lớn đến công tác quản lý thuế.

Việc triển khai hệ thống HĐĐT đã tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp và người dân, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các tổ chức, cá nhân nộp thuế.

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích to lớn mang lại, thì một bộ phận người nộp thuế lợi dụng sự thông thoáng của cơ chế, chính sách để thành lập doanh nghiệp không với mục đích sản xuất kinh doanh mà để mua bán và sử dụng hóa đơn khống. Một số doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh nhưng ý thức chấp hành pháp luật thuế chưa cao, đã tham gia vào việc mua bán hóa đơn bất hợp pháp nhằm kê khai khấu trừ thuế, hoàn thuế, chiếm đoạt tiền thuế giá trị gia tăng, kê khai khống chi phí được trừ để trốn thuế thu nhập doanh nghiệp.

Những hành vi vi phạm pháp luật của một số doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có động cơ, mục đích cố tình sử dụng HĐĐT bất hợp pháp để chiếm đoạt tiền hoàn thuế như: xuất khống, mua bán hóa đơn (trong đó có trường hợp là hóa đơn giả) để trục lợi; lập hóa đơn sai quy định để hợp thức hóa, giảm chi phí đầu vào nhằm giảm thuế phải nộp, kê khai không đúng, không đủ; không xuất hóa đơn cho hàng hóa xuất khẩu; hóa đơn chiết khấu thương mại lại lập thành hóa đơn điều chỉnh.

Một số vụ án điển hình đã và đang được điều tra, khởi tố cho thấy hành vi thủ đoạn của các doanh nghiệp hết sức tinh vi, phạm vi thực hiện trên cả nước, thời gian diễn ra từ khi thành lập đến khi bỏ địa điểm kinh doanh hoặc bị phát hiện hành vi vi phạm pháp luật diễn ra trong thời gian ngắn.

Tại Quảng Trị, theo thông tin từ Cục Thuế tỉnh, trước đây khi sử dụng hóa đơn giấy, người nộp thuế đã có những hành vi vi phạm về hóa đơn như lập hóa đơn khống, hóa đơn giả…, tuy nhiên, việc phát hiện những hành vi này gặp nhiều khó khăn do việc lưu trữ dữ liệu về hóa đơn còn thủ công và chưa được tích hợp đồng bộ. Hiện nay, nhờ triển khai ứng dụng hóa đơn điện tử, các hành vi vi phạm về hóa đơn đã nhanh chóng được phát hiện và xử lý kịp thời.

Để phát hiện vi phạm về hóa đơn điện tử, Cục Thuế tỉnh đã chú trọng kiểm tra đối với những nhóm người nộp thuế có rủi ro cao như: người nộp thuế mới ra hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian một năm; người nộp thuế có thay đổi địa điểm kinh doanh, thay đổi người đại diện theo pháp luật, người đại diện là người ngoài tỉnh, làm đại diện theo pháp luật của nhiều doanh nghiệp; người nộp thuế kinh doanh mặt hàng rủi ro cao, có hành vi lập hóa đơn khống để khai tăng chi phí như đất, cát, nhân công…; người nộp thuế có sử dụng hóa đơn tăng đột biến, doanh thu tăng đột biến.

Từ khi triển khai hệ thống HĐĐT đến nay, ngành thuế Quảng Trị đã thực hiện rà soát hơn 8 triệu hóa đơn điện tử của 3.940 tổ chức, doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn. Qua đó, đã phát hiện và chuyển thông tin 21 doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng rủi ro cao như đất, cát, nhân công… có dấu hiệu mua bán không hợp pháp hóa đơn đến cơ quan công an để phối hợp xác minh, xử lý theo quy định.

Đồng thời thông báo các đơn vị mua hàng hóa, dịch vụ của 21 doanh nghiệp có rủi ro trên đến trụ sở cơ quan thuế để giải trình. Phần lớn các đơn vị cam kết có mua bán thực tế nhưng sau khi có thông báo của cơ quan thuế, đơn vị nhận thấy rủi ro nên đã loại số thuế giá trị gia tăng đầu vào và loại khỏi chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng có một số ít đơn vị cam kết có mua bán hàng hóa thực tế, không loại số thuế giá trị gia tăng đầu vào và không loại chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Các trường hợp này khi có kết luận, cơ quan thuế sẽ tiến hành xử lý theo quy định.

Bên cạnh chuyển thông tin cho cơ quan công an, Cục Thuế tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các đơn vị trên địa bàn phối hợp phòng ngừa, cảnh báo kịp thời và xử lý các vi phạm về hóa đơn (phối hợp kiểm tra tình trạng hoạt động của doanh nghiệp sau đăng ký kinh doanh; rà soát tình hình cấp mỏ khai thác tài nguyên khoáng sản là đất, cát, sỏi trên địa bàn toàn tỉnh để phục vụ cho công tác quản lý thuế). Nhờ đó, nhiều vi phạm về HĐĐT đã nhanh chóng được phát hiện và xử lý kịp thời, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Hành vi sử dụng HĐĐT bất hợp pháp đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, làm cho môi trường cạnh tranh thiếu lành mạnh, không bình đẳng giữa các doanh nghiệp, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý thuế và thất thu ngân sách nhà nước. Trước tình hình đó, ngày 20/7/2023, Văn phòng Chính phủ ban hành văn bản thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái về thông tin báo nêu về việc rà soát, xử lý hóa đơn.

Theo đó, yêu cầu Bộ Tài chính giám sát việc phát hành và sử dụng hóa đơn chặt chẽ, đúng quy định, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp; cung cấp thông tin đầy đủ kịp thời, công khai, minh bạch cho các cơ quan báo chí.

Tiếp theo đó, ngày 28/7/2023, Tổng cục Thuế ban hành văn bản gửi các cơ quan thông tấn báo chí với mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, phối hợp, hỗ trợ có hiệu quả của báo chí trong công tác thông tin, tuyên truyền, phát hiện, phản ánh, lên án những doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân vi phạm về sử dụng HĐĐT bất hợp pháp; từ đó góp phần quan trọng cùng ngành thuế thực hiện quản lý thuế công khai, minh bạch, bình đẳng, giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân phát triển sản xuất, kinh doanh.

Đồng thời, cơ quan thuế các cấp sẽ tiếp tục cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, công khai minh bạch cho báo chí nhằm đảm bảo phản ánh trung thực, chính xác, hạn chế thấp nhất tác động, ảnh hưởng xấu đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp do hành vi sử dụng HĐĐT bất hợp pháp gây ra.

Hải Lâm