Bài học cho những hành vi coi thường pháp luật

(QT) - Dư luận gần đây xôn xao về vụ việc hàng chục người dân ở thôn Cang Gián (Trung Giang, Gio Linh, Quảng Trị) bị kẻ xấu xúi giục ngang nhiên trồng cây trên diện tích 15,5 ha đất là địa bàn khai thác titan của Công ty TNHH Thống Nhất. Nghiêm trọng hơn, họ còn tham gia ẩu đả, đánh lãnh đạo, công nhân Công ty và chống đối lực lượng Cảnh sát cơ động. Trước đó, nhóm người này đã từng tổ chức cản trở hoạt động và phá hoại tài sản của Công ty. Đâu là nguyên nhân của hành vi vi phạm pháp luật nói trên ? Từ khiếu kiện đến gây rối trật tự Vụ khiếu kiện bắt đầu xảy ra khi Công ty TNHH Thống Nhất được Bộ Tài Nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác số 1002/GP-BTNMT ngày 15/5/2008 theo đúng quy định của Chính phủ và Quyết định số 2417/QĐ-UBND tỉnh ngày 16/12/2008 cho phép Công ty TNHH Thống Nhất thuê 151.110 m2 đất để khai thác khoáng sản titan, thời hạn sử dụng là 3 năm.

Nhà máy khai thác titan của Công ty TNHH Thống Nhất tại thôn Cang Gián (Trung Giang, Gio Linh)

Theo đó, Công ty TNHH Thống Nhất đã tiến hành các hoạt động để tổ chức khai thác thì một số người dân ở thôn Cang Gián gửi đơn khiếu kiện lên các ngành chức năng phản đối về hoạt động khai thác ti tan của Công ty TNHH Thống Nhất với lý do sẽ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sản xuất, mồ mã và khu dân cư...Trong đó có 19 hộ đã đồng loạt ký đơn đòi Công ty bồi thường thiệt hại bình quân mỗi hộ là 10 triệu đồng với lý do việc khai thác titan sẽ làm đất xấu đi, cây cối hoa màu không phát triển. Sau khi tiếp nhận đơn khiếu kiện, các Sở, ban ngành hữu quan đã phối hợp với UBND huyện Gio Linh tiến hành kiểm tra, khảo sát hiện trường. Trên cơ sở đó, ngày 6/5/2009, UBND tỉnh có công văn số 1073 trả lời đơn kiến nghị, phản ánh của một số người dân thôn Cang Gián với các nội dung: “Công ty TNHH Thống Nhất có đầy đủ các cơ sở pháp lý để được phép khai thác tại xã Trung Giang gồm QĐ số 104/2007/QĐ-TTg ngày 13/7/2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khu vực được phép khai thác titan; Quyết định số 2872/QĐ-UBND ngày 21/12/2007 của UBND tỉnh phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án khai thác titan; QĐ số 1002/GP-BTNMT ngày 15/5/2008 của Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác; QĐ số 2417/QĐ-UBND ngày 16/12/2008 của UBND tỉnh cho thuê đất để khai thác. Vì vậy, việc một số người dân cản trở hoạt động khai thác titan hợp pháp của Công ty là hành vi vi phạm pháp luật. Về các nội dung kiến nghị, phản ánh việc khai thác ti tan gần khu dân cư, mồ mã, đường giao thông, triệt phá rừng phòng hộ, làm ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân…

Qua quá trình điều tra, căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an huyện Gio Linh đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự: ‘’Gây rối trật tự công cộng’’, Quyết định khởi tố bị can và ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Dương Quốc Vinh, Dương Đức Lấn, Dương Đức Lệ, Nguyễn Văn Vấn, Hoàng Thị Minh, đều trú tại thôn Cang Gián, Trung Giang, Gio Linh và khởi tố bị can, ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Trương Thị Hồng. Ngoài 6 đối tượng nói trên, cơ quan điều tra đã tiến hành gọi hỏi trên 30 đối tượng liên quan đến vụ việc gây rối trật tự công cộng.

Nhưng trong phần đất 15,1 ha cho Công ty khai thác có điểm khai thác gần khu dân cư nhất cách khoảng 300 m, điểm gần mồ mã nhất cách khoảng 100 m, điểm gần đường giao thông cách 20 m. Trong diện tích này không có mồ mã, không có khu dân cư, không có đất sản xuất nông nghiệp, không có rừng phòng hộ, chỉ có đất chưa sử dụng và cây dương liễu, tràm, mật độ thấp. Như vậy, việc phản ánh của người dân là chưa chính xác’’ (Trích công văn 1073/UBND tỉnh). Mặc dù đã được giải thích một cách hợp lý, hợp tình nhưng số người dân khiếu kiện vẫn không đồng tình mà tiếp tục tổ chức các hoạt động gây rối, cản trở quá trình sản xuất của Công ty. Đặc biệt vào khoảng 9 giờ ngày 5/9/2009, khoảng hơn 50 người dân bị kẻ xấu xúi giục đã tiến hành trồng tràm hoa vàng trái phép trên diện tích 15 ha đất là địa bàn khai thác ti tan của Công ty TNHH Thống Nhất và công khai chống lại lực lượng thi hành công vụ. Qua quá trình điều tra, căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an huyện Gio Linh đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự: ‘’Gây rối trật tự công cộng’’, Quyết định khởi tố bị can và ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Dương Quốc Vinh, Dương Đức Lấn, Dương Đức Lệ, Nguyễn Văn Vấn, Hoàng Thị Minh, đều trú tại thôn Cang Gián, Trung Giang, Gio Linh và khởi tố bị can, ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Trương Thị Hồng. Ngoài 6 đối tượng nói trên, cơ quan điều tra đã tiến hành gọi hỏi trên 30 đối tượng liên quan đến vụ việc gây rối trật tự công cộng. Theo Cơ quan CSĐT Công an huyện Gio Linh cho biết, trong quá trình điều tra, xét hỏi, các đối tượng đã thành khẩn khai báo rõ hành vi vi phạm pháp luật của mình. Đó là: Cản trở hoạt động sản xuất của Công ty TNHH Thống Nhất, có lời nói xúc phạm và dùng cuốc, xẻng, gậy gộc, cát, đá đuổi đánh công nhân Công ty TNHH Thống Nhất và chống người thi hành công vụ tại khu đất khai thác sa khoáng sản xuất ti tan của Công ty TNHH Thống Nhất thuộc thôn Cang Gián, Trung Giang, Gio Linh vào ngày 5/9/2009. Đồng thời, các đối tượng trong vụ án đã khai nhận trước đó trong các ngày 17,18 và 20/5/2009, để cản trở hoạt động khai thác ti tan, số đối tượng này đã có hành vi trồng cây dứa dại, ngăn cản xe ô tô chở vật liệu xây dựng và đập phá tường rào bê tông của Công ty TNHH Thống Nhất. Đâu là nguyên nhân? Khi vụ khiếu kiện đã trở thành “điểm nóng” về vấn đề trật tự trị an thì một câu hỏi đặt ra, đâu là nguyên nhân và bản chất của vụ việc. Theo kết luận số 196- TB/HU của Ban Thường vụ Huyện uỷ Gio Linh, nguyên nhân khiếu kiện được xác định là do nhận thức của một bộ phận người dân về Luật đất đai, khoáng sản chưa đầy đủ, lợi dụng dân chủ, bất chấp pháp luật. Khi quyền lợi không chính đáng của một bộ phận nhân dân không được đáp ứng, họ vin cớ việc khai thác titan của công ty TNHH Thống Nhất ảnh hưởng đến khu dân cư, mồ mã, giao thông, đời sống dân sinh để tuyên truyền kích động khiếu kiện. Một số người dân kém hiểu biết bị kẻ xấu lợi dụng kích động để khiếu kiện, việc khiếu kiện do sự tác động của một số người từ ngoài địa phương. Nội bộ cán bộ trong xã tuy có thống nhất về mặt chủ trương, nhưng khi tình hình phức tạp xảy ra thì lúng túng, thiếu tâm đầu ý hợp để tập trung giải quyết. Việc chỉ đạo triển khai Thông báo kết luận số 02 của UBND tỉnh chưa kịp thời, cụ thể đến với cán bộ, đảng viên và nhân dân. Công tác vận động quần chúng của hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở còn những hạn chế. Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của huyện chưa đồng bộ, thiếu quyết liệt, một số cơ quan, ban ngành nhận thức tình hình ở thôn Cang Gián còn đơn giản. Vì vậy khiếu kiện cứ kéo dài và ngày một diễn biến phức tạp. Chính quyền và người dân nói gì? Hơn 20 ngày sau khi vụ gây rối trật tự công cộng xảy ra, chúng tôi trở lại thôn Cang Gián đã phần nào cảm nhận được sự yên bình của xóm làng. Gặp gỡ và trò chuyện với lãnh đạo chính quyền và người dân địa phương để nắm bắt những suy nghĩ, tâm tư, nguyện vọng của họ sau khi vụ việc xảy ra. Ông Dương Đức Quý, Chủ tịch UBND xã Trung Giang cho biết nhiệm vụ của chính quyền trong thời gian tới sẽ: "Tiếp tục tuyên truyền vận động nhân dân yên tâm làm ăn, không vì tác động của vụ việc mà ảnh hưởng đến sản xuất. Củng cố kiện toàn các cấp đoàn thể để tiếp tục hoạt động, xây dựng lại phong trào. Đối với các hộ có con em vi phạm thì nên động viên con cháu mình thành khẩn khai báo để nhận được sự khoan hồng của pháp luật. Quán triệt trong cán bộ và nhân dân không mặc cảm với những người vi phạm pháp luật mà phải động viên họ sửa sai và tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Giao các ngành động viên con cháu của người vi phạm tiếp tục đến trường không được bỏ học…”. Ông Nguyễn Song Toàn, Chi hội trưởng CCB thôn Cang Gián cho biết: ‘’Riêng bản thân tôi nhận thấy rằng số người dân khiếu kiện là sai pháp luật và đề nghị cấp trên sớm kết luận làm rõ vụ việc để người dân ổn định cuộc sống, duy trì tình làng nghĩa xóm.’’ Còn ông Trương Xuân Thiệt, Hội trưởng Hội Người cao tuổi thôn cho rằng: “Việc khiếu kiện là do một số người dân chưa hiểu rõ chủ trương của Đảng và Nhà nước nên đã gây cản trở hoạt động của Công ty TNHH Thống Nhất. Vì vậy đề nghị các cơ quan chức năng tổ chức quán triệt, giáo dục cho họ nhận thức đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân, trở thành người tốt để sớm trở về địa phương, hàn gắn lại tình làng nghĩa xóm…’’.Với trách nhiệm là Trưởng thôn Cang Gián, ông Nguyễn Chí Diễn khẳng định rằng: “Do người dân nhận thức còn hạn chế nên đã nghe theo kẻ xấu xúi giục, đặc biệt ở đây có một số cán bộ, đảng viên lập trường không vững vàng và bị doạ dẫm nên đã vô tình tiếp tay cho kẻ xấu. Qua vụ việc xảy ra, bản thân tôi là một Trưởng thôn xin hứa với các cấp lãnh đạo sẽ cùng với Chi uỷ, Ban công tác mặt trận thôn tiếp tục vận động nhân dân sớm ổn định tình hình ở địa phương. Đặc biệt là củng cố tổ chức đoàn thể đi vào hoạt động hiệu quả…’’ Vụ việc hiện đang được điều tra làm rõ các hành vi vi phạm pháp luật của một số người dân thôn Cang Gián trước khi đưa ra xét xử trước pháp luật đúng người, đúng tội. Đây chính là bài học cho những ai nhẹ dạ trước sự kích động, xúi giục của kẻ xấu lợi dụng dân chủ để coi thường và bất chấp luật pháp. Bài, ảnh: Hồ Nguyên Kha