Vướng mắc trong việc thu, nộp Quỹ phòng chống thiên tai

(QT) - Thực hiện Luật Phòng, chống thiên tai (PCTT) và Nghị định 94/2014 của Chính phủ, tháng 10/2017, Quỹ PCTT tỉnh Quảng Trị được thành lập. Tuy nhiên, sau hơn 1 năm triển khai, nguồn quỹ thu được còn ít do quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn, bất cập.

Cán bộ, chiến sĩ công an đưa trẻ em ra khỏi vùng ngập lũ tại huyện Cam Lộ​

Mục đích của việc thu, nộp Quỹ PCTT nhằm huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai; hỗ trợ các hoạt động ứng phó, sơ tán dân khỏi vùng nguy hiểm; chăm sóc y tế, thực phẩm, nước uống cho người dân nơi sơ tán đến; hỗ trợ quan trắc, thông tin, thông báo, cảnh báo, báo động thiên tai tại cộng đồng... Mức đóng góp Quỹ PCTT được quy định đối với từng đối tượng cụ thể. Theo đó, các tổ chức kinh tế hạch toán độc lập trên địa bàn tỉnh, mỗi doanh nghiệp đóng góp hai phần vạn (2/10.000) trên tổng tài sản hiện có tại Việt Nam theo báo cáo tài chính hằng năm, mức đóng tối thiểu 500 nghìn đồng, tối đa 100 triệu đồng và được hạch toán vào chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh. Người có hộ khẩu thường trú, tạm trú đang sinh sống và làm việc tại Quảng Trị từ 18 tuổi đến hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật về lao động đóng theo mức: Cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan, tổ chức, lực lượng vũ trang hưởng lương, cán bộ quản lí trong các doanh nghiệp nhà nước đóng ở mức 1 ngày lương/người/năm, theo mức lương cơ bản sau khi trừ các khoản thuế, bảo hiểm phải nộp; người lao động trong các doanh nghiệp đóng 1 ngày lương/ người/năm theo mức lương tối thiểu vùng; người lao động khác, trừ các đối tượng được nêu trên đóng 15 nghìn đồng/người/ năm. Tại Điều 6 Nghị định 94/2014 của Chính phủ cũng quy định rõ đối tượng được miễn đóng góp, đó là thương binh, bệnh binh và những người được hưởng chính sách như thương binh; cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng của liệt sĩ; quân nhân làm nghĩa vụ trong lực lượng vũ trang, hạ sĩ quan, chiến sĩ phục vụ có thời hạn trong Công an nhân dân đang hưởng phụ cấp sinh hoạt phí; sinh viên, học sinh đang theo học tập trung dài hạn tại các trường đại học, cao đẳng, trung học, dạy nghề; người khuyết tật hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 21% trở lên; người mắc bệnh hiểm nghèo có chứng nhận của bệnh viện từ cấp huyện trở lên; người đang trong giai đoạn thất nghiệp hoặc không có việc làm từ 6 tháng trong 1 năm trở lên; thành viên hộ gia đình thuộc diện nghèo hoặc cận nghèo; thành viên thuộc hộ gia đình ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa; thành viên thuộc hộ gia đình bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, cháy nổ, tai nạn; HTX không có nguồn thu; tổ chức kinh tế hạch toán độc lập trong năm bị thiệt hại do thiên tai gây ra về tài sản, nhà xưởng, thiết bị; phải tu sửa, mua sắm với giá trị lớn hơn hai phần vạn tổng giá trị tài sản của tổ chức hoặc phải ngừng sản xuất kinh doanh từ 5 ngày trở lên. Đối tượng được giảm, tạm hoãn đóng góp là tổ chức kinh tế hạch toán độc lập được miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp thì được xem xét giảm, tạm hoãn đóng góp quỹ.

Theo số liệu tổng hợp kế hoạch thu quỹ năm 2019 (đợt 1) trên địa bàn tỉnh đến nay chỉ thu được trên 4,4 tỉ đồng. Trong đó, thu các đối tượng thuộc các sở, ban, ngành cấp tỉnh trên 851 triệu đồng; các cơ quan trực thuộc trung ương đóng trên địa bàn tỉnh hơn 554 triệu đồng; các huyện, thị xã, thành phố trên 3 tỉ đồng. Đáng chú ý, đến nay vẫn còn 3/10 địa phương chưa nộp báo cáo thu, nộp quỹ PCTT.

Thực tế việc triển khai thu, nộp Quỹ PCTT trên địa bàn tỉnh đang gặp rất nhiều khó khăn. Theo đó, Nghị định 94/2014/ NĐ-CP của Chính phủ chưa quy định rõ kinh phí hoạt động của bộ máy quản lí quỹ và chế độ phụ cấp cho bộ phận kiêm nhiệm trực tiếp thực hiện triển khai các hoạt động quỹ cấp tỉnh và cấp huyện; việc thu, nộp Quỹ PCTT không có khoản chi phí dành cho đội ngũ trực tiếp thu và cả hoạt động hành chính của quỹ ở các địa phương; các địa phương không được trích một phần quỹ để thực hiện công tác PCTT trên địa bàn. Hay cách tính 1 ngày lương đối với người lao động trong các doanh nghiệp chưa thực sự cụ thể theo quy định chung hay từng doanh nghiệp. Nếu người lao động trong doanh nghiệp tính theo mức 22 ngày làm việc/tháng như công chức, viên chức thì mức đóng cao và chưa sát trong khi các doanh nghiệp thường làm từ 26 - 28 ngày/tháng. Không những vậy, công nhân trong các doanh nghiệp có biến động thường xuyên, rất khó tính số lượng thu cụ thể… Từ những khó khăn đó dẫn đến phần nợ đọng Quỹ PCTT chủ yếu tại các doanh nghiệp. Việc xác định tổng tài sản của doanh nghiệp để thu hai phần vạn trên tổng giá trị tài sản hiện có là rất khó nếu không có sự hợp tác của chủ doanh nghiệp và sự phối hợp của cơ quan thuế. Bên cạnh đó, một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa quyết liệt trong việc vận động, tuyên truyền, phổ biến, chỉ đạo triển khai xây dựng kế hoạch thu, nộp quỹ để bảo đảm đúng tiến độ đề ra. Mặt khác, vì đây là năm đầu tiên triển khai xây dựng kế hoạch thu quỹ nên sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành, địa phương chưa đồng bộ, kê khai chưa đầy đủ hoặc chưa kê khai các đơn vị trực thuộc. Việc xây dựng kế hoạch thu, nộp quỹ của người lao động trên địa bàn các xã, phường còn gặp nhiều khó khăn do nhận thức của nhiều người dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của quỹ chưa cao, chưa đầy đủ. Quỹ có nhiều đối tượng và mức thu khác nhau nên công tác rà soát, xác định các đối tượng và mức thu cụ thể gặp nhiều khó khăn.

Cần phải khẳng định, việc thu Quỹ PCTT là rất cần thiết để huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ công tác PCTT, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng tác động rõ rệt đến thời tiết như hiện nay. Để việc thu Quỹ PCTT đạt kết quả cao, cùng với sự nỗ lực của các địa phương thì rất cần điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi một số điều chưa phù hợp tại Nghị định số 94/2014/NĐ-CP của Chính phủ để khắc phục những bất cập, hạn chế trong việc thu Quỹ PCTT.

Thu Hạ