Vụ khiếu nại do không xác nhận liệt sĩ đối với ông Nguyễn Văn Thất và ông Nguyễn Văn Luyện ở xã Triệu Thuận: Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đề nghị chính quyền, cơ quan chức năng báo cáo để giám sát, kiến nghị

(QTO) - “Đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh, UBND huyện Triệu Phong báo cáo toàn bộ quá trình giải quyết vụ việc khiếu nại của bà Trương Thị Chơn và ông Nguyễn Công Đoan; giải trình làm rõ quan điểm về những mâu thuẫn, khác nhau khi xác nhận hoàn cảnh chết của hai ông Nguyễn Văn Thất, Nguyễn Văn Luyện; đề xuất hướng giải quyết xác nhận đề nghị công nhận liệt sĩ đối với trường hợp cụ thể này (nếu thấy có cơ sở) để Đoàn đại biểu nghiên cứu, giám sát, kiến nghị”. Đó là nội dung trong Công văn số 60/ĐĐBQH-VP, về việc giải quyết khiếu nại của công dân do Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng ký ngày 20/4/2020. Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh, UBND huyện Triệu Phong phải báo cáo vụ việc với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh trước ngày 20/5/2020.

Văn bản của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đề nghị Sở LĐ-TBXH, UBND huyện Triệu Phong báo cáo vụ việc để giám sát, kiến nghị. Ảnh: TL

Chứng nhận chết trong lúc làm nhiệm vụ

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2013, gia đình bà Trương Thị Chơn ở thôn Đại Lộc (nay là Thôn 5) xã Triệu Thuận, huyện Triệu Phong làm đơn gửi chính quyền, cơ quan chức năng đề nghị công nhận liệt sĩ cho chồng là ông Nguyễn Văn Thất và con là ông Nguyễn Văn Luyện hy sinh vào tháng 6/1972 trong lúc đang làm nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, lương thực, thực phẩm, bộ đội, cán bộ qua sông, chở dân đi sơ tán và thương binh trong chiến dịch giải phóng Thành Cổ Quảng Trị.

Một trong những giấy tờ quan trọng để gia đình làm cơ sở đề nghị là Bản khai của nhân dân và Giấy xác nhận thành tích được Chủ tịch UBND xã Triệu Thuận, Chủ tịch Hội đồng khen thưởng xã Triệu Thuận, UBND huyện Triệu Hải và ông Lê Vấn (Trưởng ban tự quản thôn Đại Lộc năm 1972, người trực tiếp giao nhiệm vụ) chứng nhận vào năm 1983 về công lao đóng góp của gia đình bà Trương Thị Chơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trong đó có nội dung: “Trong lúc làm nhiệm vụ địch thả bom gia đình chết 2 người và hỏng thuyền tải trọng 3 tấn có gắn máy F4”. Dựa vào những văn bản này Nhà nước đã tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất cho ông Nguyễn Văn Thất và bà Trương Thị Chơn vào năm 1984.

Thế nhưng chính quyền địa phương và cơ quan chức năng cho rằng chưa đủ căn cứ pháp lý để xác nhận liệt sĩ đối với ông Nguyễn Văn Thất và ông Nguyễn Văn Luyện. Trước việc xử lý của cơ quan có thẩm quyền, Báo Quảng Trị cũng như nhiều cơ quan báo chí trong nước đã có nhiều bài viết phản ánh vụ việc, đồng thời kiến nghị theo hướng Nhà nước căn cứ vào những giấy tờ có giá trị pháp lý trước đây đã làm cơ sở tặng thưởng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất để công nhận liệt sĩ cho hai trường hợp nói trên.

Từng được xác nhận đủ cơ sở pháp lý suy tôn liệt sĩ

Sau khi bà Trương Thị Chơn mất, ông Nguyễn Công Đoan (con ông Nguyễn Văn Thất) tiếp tục gửi đơn đến nhiều cơ quan để kiến nghị, khiếu nại vụ việc.

Ngày 28/11/2017, UBND xã Triệu Thuận có Thông báo số 61/TB-UBND về việc giải quyết, trả lời đơn kiến nghị của gia đình Nguyễn Công Đoan: “… Ngày 10/10/2017, Hội đồng chính sách xã Triệu Thuận có phiên làm việc cùng gia đình ông Nguyễn Công Đoan, đã kiểm tra hồ sơ tại bản khai thành tích ở Mục 10 (với nội dung trước và trong kháng chiến ai đã làm việc giúp cho kháng chiến?) thì bà Trương Thị Chơn (vợ ông Nguyễn Văn Thất) khai: “Con Nguyễn Văn Luyện làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, thực phẩm cho bộ đội và đưa dân đi sơ tán bị bom từ trường nổ chết”… Bản khai đã được ông Lê Vấn, Trưởng Ban tự quản thôn Đại Lộc thời đó xác nhận.

Trên cơ sở đó, ngày 24/11/2017, Hội đồng chính sách xã đã có phiên họp để trả lời đơn cho ông Nguyễn Công Đoan, theo đó Hội đồng đã thống nhất làm hồ sơ đề nghị suy tôn liệt sĩ cho ông Nguyễn Văn Luyện với lý do trong hồ sơ Bản khai thành tích nhân dân của bà Trương Thị Chơn ngày 14/4/1983 có ông Lê Vấn chứng nhận và xác nhận của chính quyền địa phương ngày 30/5/1983 với nội dung: “Con Nguyễn Văn Luyện làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, thực phẩm, bộ đội, cán bộ qua sông và đưa dân đi sơ tán bị bom từ trường chết”, theo bản khai trên ông Nguyễn Văn Luyện được phân công làm nhiệm vụ và bị bom từ trường nổ chết, đủ cơ sở pháp lý để làm hồ sơ đề nghị suy tôn liệt sĩ theo khoản 1 Điều 3 Thông tư 28/2013/TTLT-BLĐTBXH-BQP ngày 22/10/2013, căn cứ để xác nhận liệt sĩ là:

1. Danh sách liệt sĩ lưu tại cơ quan, đơn vị có ghi tên người hy sinh, hoặc giấy tờ, tài liệu có giá trị pháp lý lập từ ngày 31/12/1994 trở về trước có ghi nhận là liệt sĩ hoặc hy sinh trong chiến đấu, trực tiếp phục vụ chiến đấu”.

Tuy nhiên, sau đó sự việc lại không diễn ra như Thông báo số 61 của UBND xã Triệu Thuận nên gia đình ông Nguyễn Công Đoan tiếp tục khiếu nại vụ việc đến Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh và nhiều cơ quan khác.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị vào cuộc

Công văn số 60/ĐĐBQH-VP ngày 20/4/2020 của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh nêu rõ: Qua nghiên cứu đơn và hồ sơ nhận thấy, trong hồ sơ đề nghị khen thưởng thành tích kháng chiến của bà Trương Thị Chơn, khi thuyền bị thả bom thể hiện nội dung là: “Ngày 30/5/1983, Hội đồng khen thưởng xã Triệu Thuận do ông Hoàng Văn Quang làm Chủ tịch hội đồng xã ký, xác nhận: “Căn cứ bản khai thành tích. Đối chiếu giấy xác nhận thành tích, Hội đồng khen thưởng xã xác nhận bà Chơn có 3 tháng (3/1972 - 6/1972) cả người và thuyền vận chuyển lương thực, vũ khí; đưa bộ đội, cán bộ qua sông, chuyển dân sơ tán ra Bắc. Trong lúc làm nhiệm vụ địch thả bom gia đình chết 2 người và hỏng thuyền tải trọng 3 tấn có gắn máy F4. Đề nghị trên tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhì cho bà Trương Thị Chơn”. Hồ sơ này được UBND xã Triệu Thuận, UBND huyện Triệu Hải (lúc bấy giờ) thống nhất đề nghị khen thưởng. Từ đó Ban Thi đua khen thưởng tỉnh Bình Trị Thiên (cũ) đề nghị và Nhà nước tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất cho ông Nguyễn Văn Thất và bà Trương Thị Chơn vào năm 1984. Tuy nhiên, lúc đó gia đình mới đề nghị khen thưởng về thành tích giúp đỡ cách mạng và tham gia kháng chiến chứ chưa làm hồ sơ công nhận liệt sĩ cho ông Nguyễn Văn Thất và ông Nguyễn Văn Luyện...

Nhận thấy trường hợp hồ sơ tồn đọng đã nhiều năm, quá trình giải quyết có ý kiến khác nhau; có sự mâu thuẫn khi xác nhận về hoàn cảnh cái chết của 2 ông Thất và ông Luyện. Cụ thể: Các ông Lê Vấn là Trưởng Ban tự quản thôn Đại Lộc; ông Nguyễn Chiểu là cán bộ Thôn đội trưởng, Tổ trưởng đội thuyền thôn Đại Lộc, xã Triệu Thuận thuộc chính quyền cách mạng năm 1972 (lúc bấy giờ) cùng một số nhân chứng khác xác nhận thống nhất như xác nhận của Hội đồng khen thưởng xã Triệu Thuận (năm 1983 nói trên) là 2 ông Nguyễn Văn Thất và ông Nguyễn Văn Luyện chết do bom địch thả khi đang làm nhiệm vụ. Trong khi đó xác nhận sau này của các Hội: Cựu chiến binh, Người cao tuổi, Nhân dân Thôn 5 xã Triệu Thuận và một số nhân chứng khác và dựa vào đó, Hội đồng chính sách, UBND xã Triệu Thuận cho rằng 2 ông Thất và ông Luyện chết khi cùng gia đình đi sơ tán chứ không phải chết khi đang làm nhiệm vụ nên không đồng ý đề nghị xét công nhận liệt sĩ”.

Vậy, vấn đề ở chỗ, nếu chết trong khi làm nhiệm vụ thì được xác nhận liệt sĩ, còn chết khi đi sơ tán thì không được. Trong Biên bản họp Thôn 5, xã Triệu Thuận ngày 22/3/2017 về giải quyết kiến nghị xác nhận liệt sĩ cho thấy không một ai trong những người được hỏi ý kiến trực tiếp chứng kiến việc ông Nguyễn Văn Thất và Nguyễn Văn Luyện bị bom từ trường chết, mà chỉ nghe nói lại, nhưng cho rằng 2 trường hợp này chết trong lúc đi sơ tán. Trong khi đó, các giấy tờ được chứng nhận từ năm 1983 của những người trong cuộc, có trách nhiệm, thẩm quyền và trực tiếp giao nhiệm vụ khẳng định ông Nguyễn Văn Thất và Nguyễn Văn Luyện chết trong khi làm nhiệm vụ.

Theo chúng tôi, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng nên kế thừa những giấy tờ có giá trị pháp lý đã được xác lập trước đây để thực hiện thủ tục xác nhận liệt sĩ đối với ông Nguyễn Văn Thất và Nguyễn Văn Luyện, nhằm ghi nhận đúng với công lao, hy sinh của họ trong cuộc chiến chống Mỹ cứu nước, đồng thời chấm dứt việc khiếu nại kéo dài.

Tùng Lâm