Ươm tạo giống cây chất lượng phục vụ trồng rừng vùng nguyên liệu

Năm 2023, được sự hỗ trợ của Trung tâm khuyến nông (TTKN) quốc gia, TTKN tỉnh phối hợp với Trạm Khuyến nông liên huyện Vĩnh Linh - đảo Cồn Cỏ xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ trồng rừng vùng nguyên liệu. Vườn ươm có quy mô 1.000 m2 được triển khai tại thôn Lại Hai, xã Vĩnh Hà, huyện Vĩnh Linh. Đây là điểm trình diễn đầu tiên về vườn ươm cải tiến sản xuất cây giống lâm nghiệp chất lượng cao trên địa bàn huyện, được chính quyền địa phương và người dân đánh giá cao.

Vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu tại xã Vĩnh Hà, huyện Vĩnh Linh -Ảnh: A.T

10 hộ dân được lựa chọn để tham gia dự án “Xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu” tại xã Vĩnh Hà. Đây là những hộ dân đáp ứng các điều kiện về mặt bằng, năng lực tài chính đối ứng và các tiêu chí chọn điểm, chọn hộ. Tham gia mô hình, người dân được hướng dẫn kỹ thuật xây dựng mô hình vườn ươm từ vận hành, ươm cây và chăm sóc đến trồng rừng gỗ lớn phù hợp với quy trình kỹ thuật. Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn người dân nắm yêu cầu của từng giai đoạn trong quy trình từ ươm cây giống đến trồng rừng gỗ lớn theo hình thức cầm tay chỉ việc.

Để phát triển rừng gỗ lớn theo đề án vùng nguyên liệu gỗ lớn của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn và quy hoạch của UBND tỉnh đòi hỏi phải có nhiều nguồn cung cây giống Keo lai mô. Các nhà ươm cây hiện nay trên địa bàn đa phần có quy mô nhỏ, gồm hệ thống che nắng cố định, luống ươm cây được xây bằng gạch và hệ thống tưới nước dạng phun sương để tạo ẩm cho môi trường nuôi dưỡng.

Vật liệu che thường là tấm nhựa composite, rất nhanh bị ố bẩn do biến màu, rêu mốc, bụi bám và rất khó tẩy rửa nên môi trường nuôi dưỡng không đủ ánh sáng cho cây quang hợp trong ngày nắng yếu, thiếu sáng trầm trọng trong những ngày có mây mù, mưa phùn.

Hệ thống phun sương với áp suất phun thấp và loại thiết bị phun đang sử dụng không tạo được độ phun tơi sương mù cao, lượng phun không đều trên mặt luống... gây úng nước cục bộ và tiêu tốn nhiều nước, không tạo được độ ẩm cao cho không khí môi trường cây mầm. Vì vậy, việc xây dựng thêm các mô hình vườn ươm chất lượng cao để có thể sản xuất cây Keo lai mô từ giống mầm, chủ động đáp ứng nhu cầu trồng rừng là rất cần thiết.

Mục tiêu của dự án này nhằm góp phần sản xuất giống cây Keo lai mô có chất lượng tốt phục vụ trồng rừng cho vùng nguyên liệu. Tạo vùng nguyên liệu gỗ lớn phục vụ nhu cầu chế biến trong nước và xuất khẩu, đáp ứng quy định về quản lý rừng bền vững.

Nâng cao năng lực, vai trò của hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp trong tổ chức sản xuất giống, trồng rừng, cấp chứng chỉ và tiêu thụ sản phẩm. Thông qua hoạt động này đẩy mạnh tuyên truyền để những người dân trong vùng thực hiện dự án nói riêng, toàn tỉnh nói chung biết đến mô hình, tạo ra các liên kết trong sản xuất đến đầu ra sản phẩm của dự án.

Mô hình vườn ươm cây giống lâm nghiệp tại thôn Lại Hai có quy mô 1.000 m2, trong đó diện tích nhà ươm cây mô khoảng 230m2, vườn luyện và phụ trợ khoảng 770 m2. Qua thời gian triển khai cho thấy, cây giống mầm mô được các hộ chăm sóc đúng kỹ thuật nên sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh, tỉ lệ sống 95% vượt so với mục tiêu của dự án đề ra.

Dự án đã cung cấp 10.000 cây giống mầm mô cho HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Thủy Ba Tây phục vụ mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn cây keo lai mô năm 2024. Cung cấp 30.000 cây giống mầm mô cho bà con nông và những vùng lân cạnh trên địa bàn huyện Vĩnh Linh.

Theo Giám đốc TTKN huyện Vĩnh Linh Phạm Hữu Cường, dự án đã hoàn thành được một công trình vườn ươm cải tiến, hiện đại, ứng dụng những công nghệ mới vào sản xuất, hệ thống vận hành tự động và bán tự động. Hệ thống tưới được cài đặt tự động giúp giảm nhiều chi phí nhân công để vận hành và giảm giá thành sản xuất cây con.

“Mô hình vườn ươm này góp phần định hướng người dân có phương án sử dụng nguồn giống tốt, hiệu quả, an tâm với việc trồng rừng vùng nguyên liệu. Việc triển khai thành công mô hình vườn ươm cây giống lâm nghiệp mang lại giá trị gia tăng cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp ở địa phương, đồng thời tạo việc làm và thu nhập cho người dân”, ông Cường chia sẻ.

Theo đánh giá, dự án “Xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu” đạt kết quả như mục tiêu đề ra. Nguyên nhân dẫn đến thành công trên là do quá trình triển khai mô hình trình diễn phù hợp với yêu cầu đề ra ; các khâu tổ chức, hướng dẫn quy trình kỹ thuật vận hành sử dụng nhà vườn ươm cây giống, cấy và chăm sóc cây mầm mô cho người dân được chú trọng.

Trong quá trình giám sát chỉ đạo trên thực địa, cán bộ kỹ thuật được phân công theo dõi đã kịp thời nhắc nhở người dân thực hiện đúng các khâu kỹ thuật để nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất cây giống tại vườn ươm. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về hiệu quả kinh tế và tính bền vững của mô hình vườn ươm cây giống, sử dụng các giống cây mầm mô có năng suất chất lượng cao được chú trọng.

“Trong quá trình triển khai dự án, nhiều hợp tác xã, chủ vườn ươm trong tỉnh đã đến tham quan, học tập, theo dõi quá trình thi công nhà ươm, sản xuất giống và làm điểm trình diễn để nhân rộng mô hình. Sau khi có kết quả sản xuất, dự án tiếp tục tuyên truyền nhân rộng mô hình đến với người dân và các hợp tác xã trên địa bàn”, ông Cường cho biết.

Anh Thư