
{title}
{publish}
{head}
(QT) - “Một cuốn sách hay là một cuốn sách khiến cho độc giả phải suy nghĩ chứ không suy nghĩ giúp độc giả”, câu trích dẫn ấn tượng trên trong cuốn “Tôi tự học” hoàn toàn chính xác với cuốn sách này. Đây là cuốn sách cực kì hàm súc và khó có thể tiếp thu ngay lần đầu tiên đọc qua. Bạn đọc cần phải đọc đi, đọc lại nhiều lần, phải suy nghĩ, phải chiêm nghiệm mới thấm và nếu chỉ đọc một lần có thể không thấy hay, nhưng đã đọc nhiều lần lại thấy hứng thú, say mê.
![]() |
Cuốn sách “Tôi tự học” của tác giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần |
“Tôi tự học” là một tác phẩm xuất bản lần đầu năm 1960 của cụ Thu Giang Nguyễn Duy Cần, một học giả có tầm ảnh hưởng bậc nhất của Việt Nam ta vào khoảng giữa thế kỷ XX. Ông hiểu cao, học rộng và chịu ảnh hưởng lớn bởi Pháp học và Nho học. Trong cuốn “Tôi tự học”, cụ Nguyễn Duy Cần đề cập đến khái niệm, mục đích của học vấn đối với con người đồng thời nêu lên một số phương pháp học tập đúng đắn và hiệu quả.
Tác giả cho rằng giá trị của học vấn nằm ở sự lĩnh hội và mở mang tri thức của con người chứ không đơn thuần thể hiện trên bằng cấp. Ông chia người học chia làm hai loại: Loại học vì tư lợi và loại học không vì tư lợi gì cả, nghĩa là học theo sở thích. Loại học thứ nhất, học nói chung là để kiếm một tấm bằng, kiếm kế sinh nhai. Đây cũng là mục đích của phần lớn người đi học, họ học theo nhu cầu của xã hội, học theo ý chí của cha mẹ nhằm thỏa mãn có một công việc để họ có thể tồn tại. Loại thứ hai, họ học vì đam mê, sở thích, học là để mưu cầu hạnh phúc. Mà hạnh phúc ấy, theo định nghĩa của tác giả: “Là được làm chủ hành động ta, tư tưởng ta, tình cảm ta… và mỗi ngày mỗi làm cho con người của ta thêm sáng suốt hơn, thêm tự do hơn, thêm to rộng hơn… nghĩa là thêm mới mẻ hơn”. Do vậy, mục đích của sự học là “để làm cho mình càng ngày càng mới, càng ngày càng cao, càng ngày càng rộng… Học là tăng gia sự hiểu biết của mình, là mở rộng tâm hồn của mình bằng cách thu nhận sự hiểu biết cùng những kinh nghiệm của kẻ khác làm của mình”.
Trong sự học, tác giả cho rằng có hai thứ học là học về bề rộng và học về bề sâu. Do mọi sự trên đời đều có quan hệ với nhau, nguyên nhân của vấn đề này là kết quả của vấn đề kia, không có một sự vật nào cô đơn độc lập cả, nên cần có kiến thức sâu rộng, toàn diện thì mới có thể đánh giá vấn đề một cách khách quan. Học rộng để tránh khỏi bị thiên kiến trong khi nhận xét, phê bình. Đồng thời, từ cái học tổng quát chúng ta nên đi sâu vào chuyên ngành của mình để công việc thuận lợi, giúp ích cho bản thân ta nói riêng và đem lại lợi ích cho xã hội nói chung.
Có nhiều phương pháp để tự học như đọc sách, đi du lịch, tham dự triển lãm…Tuy nhiên để đạt được hiệu quả cái gì cũng cần có phương pháp. Nếu bản thân luôn cố gắng mà không có phương pháp cũng chẳng khác nào không học trái lại còn làm mụ mị đầu óc, không có lợi gì cho tinh thần. Đọc sách mà có lợi cho tinh thần là khi nào mình biết vận dụng tất cả các năng lực, năng khiếu của mình, nhận thức được rõ ràng những ý kiến sâu thẳm của lòng mình đem ra so sánh với những ý kiến dị đồng của tác giả, biết trầm ngâm suy nghĩ, làm việc có phương pháp, biết thảo luận đồng cảm với tác giả. Vì vậy, trong quá trình học hỏi ấy phải biết tuyển chọn. Tuyển chọn tức là phê phán, quyết định, lọc lại những cái gì hợp với mình, hợp với thời đại hiện nay. Trong các phương tiện chính yếu của việc học, thì đọc sách chính là phương tiện cần thiết nhất, hiệu quả nhất, rút ngắn lại con đường kinh nghiệm của nhân loại, để đào tạo cho mình một cơ sở học vấn vững vàng.
Người học phải biết tổ chức sự hiểu biết của mình. Người học thức là người biết tổ chức kiến thức mình tích lũy được thành một cái biết có cơ sở vững vàng, rộng rãi. Đặc biệt, trong sự học thì cái học quan trọng nhất là học để biết mình. Đây có lẽ là triết lý sâu sắc, ý vị nhất trong tác phẩm này. Cái học về con người là cái học thú vị nhất đối với chúng ta, và có lẽ là mục đích quan trọng nhất mà ta nên chú trọng. Từ việc biết mình, hiểu về đời sống nội tâm của mình mà đi khám phá cuộc sống bên ngoài.
Việc tự học cũng không thể bỏ qua phương pháp tập trung tinh thần, kèm theo một vài nguyên tắc làm việc do tác giả đúc kết như: Học phải đi từ dễ đến khó, không nên đốt cháy giai đoạn, biết tiết kiệm và tổ chức thời gian, làm việc đều đặn, không bỏ dỡ nửa chừng và cuối cùng phải biết quý trọng sức khỏe.
Dù đã xuất bản hơn nửa thế kỉ nhưng những triết lí về việc tự học trong cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị. Đây là một tài liệu quý để các bạn trẻ tham khảo, tổ chức lại việc học và công việc của mình một cách hợp lí và khoa học. Các bậc phụ huynh cũng có thể tham khảo sách này để định hướng và tư vấn cho con em mình trong quá trình tự học cũng như trong quản trị cuộc sống cá nhân để sống thành công và hạnh phúc hơn.
Phan Trần
Tôi mượn một câu của PGS.T.S Bùi Mạnh Hùng – người “đồng hương” của tác giả cuốn sách - trong bài viết về một tác phẩm trước đây của thầy Trương Quang Đệ làm ...
Nhà giáo Lê Mậu Đạt nói rằng, chẳng hiểu vì sao mà anh thuộc bài thơ nhanh đến vậy. Tác giả chỉ đọc duy nhất một lần trong buổi gặp mặt đầu xuân 1985 do Huyện ...
Hôm nay 11/5, tại TP. Đông Hà, hơn 600 học sinh và giáo viên khối tiểu học của Trường Trưng Vương đã tham dự chương trình giao lưu, chia sẻ văn hóa đọc với chủ ...
Sau ngày Thủ tướng Võ Văn Kiệt qua đời (năm 2008), đã có nhiều cuốn sách viết về ông, tiêu biểu như: “Đồng chí Võ Văn Kiệt với cách mạng Việt Nam”; “Võ Văn ...
Tôi đã hơn một lần viết về thầy Trương Quang Đệ (TQĐ) và những tác phẩm của ông, vậy mà thật bất ngờ trước cuộc “ra quân” của Ông già làng Mai Xá ở ...
Dù đang chạy nước rút cho kỳ thi quan trọng sắp đến nhưng em Phạm Lê Thảo Hiền, học sinh lớp 12A1, Trường THPT Gio Linh, tỉnh Quảng Trị vẫn dành thời gian cho ...
Tin ông Craig Mc Namara, con trai Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S.Mc Namara đến Việt Nam, trong đó có Quảng Trị tham gia làm phim theo đề nghị của Ban Truyền ...
Đỗ Hà Cừ sinh năm 1984, trong gia đình có bố là quân nhân bị nhiễm chất độc da cam khi chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị những năm 1972 - 1973. Do ảnh hưởng ...
Đội tuyển U23 Việt Nam sẽ đối đầu với U23 Philippines ở bán kết để tranh tấm vé đầu tiên góp mặt ở trận chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025.
Chelsea và Manchester United đã từ bỏ ý định chiêu mộ tiền đạo bất mãn của Newcastle là Alexander Isak, người không tham gia chuyến du đấu Viễn Đông sau khi bày tỏ ý định tìm...
Đoàn thể thao Việt Nam dự kiến có 971 thành viên tham dự SEA Games 33 tổ chức từ ngày 9 đến 31/12 tại Thái Lan. Trong khi đó, Đoàn thể thao Việt Nam dự kiến cử 116 thành viên...
Theo phóng viên TTXVN tại Indonesia, tối 22/7, trên sân Gelora Bung Karno của Indonesia, đội tuyển U23 Việt Nam đã giành chiến thắng nghẹt thở 2-1 trước U23 Campuchia trong...
QTO - Chiều 22/7, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch (VH-TT và DL) tổ chức cuộc họp với Công ty CP sự kiện BOLT và các sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan...
Những ngày tháng Bảy lịch sử, trong niềm tri ân những người đã hy sinh vì Tổ quốc, bạn đọc lại bồi hồi nhớ đến hình ảnh nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm, người con gái Hà Nội đã gửi...
QTO - Ngày 1/6/2025, Liên đoàn Karate tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị (cũ) đã thống nhất ký biên bản ghi nhớ về việc hợp tác, tiến tới hợp nhất tổ chức thành...
(Vietnam+) - Với 5 tấm huy chương của tuyển Kurash trong chiều 2/12, đoàn Việt Nam đã có tổng cộng 15 huy chương vàng, 20 huy chương bạc và 16 huy chương đồng, xếp thứ 2 tại...