Tổ chức đợt cao điểm về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định từ nay đến tháng 4/2024

Đó là chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về Chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương ven biển sáng nay 13/12. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh Hà Sỹ Đồng dự họp tại điểm cầu Quảng Trị.

Các đại biểu dự họp tại điểm cầu Quảng Trị - Ảnh: L.A

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, sau đợt kiểm tra thực tế lần thứ 4 tại Việt Nam, Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) tiếp tục ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực chống khai thác IUU, đặc biệt là quyết tâm chính trị, sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; đoàn nhận thức việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng” đang là nhiệm vụ ưu tiên, cấp bách của Chính phủ Việt Nam.

Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt là kết quả tổ chức thực hiện trên thực tế tại các địa phương đến nay vẫn còn hạn chế trong việc theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá, xử phạt vi phạm khai thác IUU; chế tài xử lý đối với các doanh nghiệp gian lận chưa nghiêm khắc. Do vậy, đến thời điểm hiện tại, chưa thể gỡ cảnh báo “thẻ vàng” cho Việt Nam.

EC cũng yêu cầu Việt Nam cần khẩn trương khắc phục những tồn tại, gồm: sửa đổi, bổ sung quy định xử phạt hành vi vượt ranh giới cho phép trên biển phát hiện qua hệ thống giám sát tàu cá; quy định kiểm soát đối với nguyên liệu nhập khẩu bằng tàu container. Phải kiểm soát được số lượng tàu đã giảm, đảm bảo không tham gia khai thác thủy sản (nắm được danh sách, tình trạng tàu: đã giải bản, chìm đắm hoặc chuyển mục đích sử dụng...).

Tiếp tục cập nhật dữ liệu đầy đủ trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) và bổ sung thêm dữ liệu tàu cá ra vào cảng, sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng để phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản.

Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá mặc dù đạt kết quả rất tốt (đạt gần 100%), tuy nhiên việc mất kết nối khi hoạt động trên biển với số lượng lớn dẫn đến không đảm bảo hiệu quả trong kiểm soát hoạt động tàu cá, nhiều trường hợp mất kết nối trong thời gian dài đến nay không xác định được hiện trạng của tàu cá đang ở đâu, dẫn đến chưa thể hiện được trách nhiệm quốc gia treo cờ trong kiểm soát đội tàu của quốc gia mình.

Công tác thực thi pháp luật, xử phạt các trường hợp mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển tại các địa phương còn rất yếu kém và chưa đảm bảo đầy đủ theo quy định của pháp luật; cơ chế theo dõi, giám sát của trung ương đối với việc thực thi pháp luật tại địa phương còn chưa chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ, đảm bảo xử lý đến cùng các trường hợp vi phạm quy định về VMS, vượt ranh giới trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá.

Đồng thời khuyến nghị, trung ương cần phải có biện pháp xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân tại địa phương không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong việc xử phạt vi phạm quy định về VMS, vượt ranh giới trên biển; xử phạt nghiêm khắc, triệt để các doanh nghiệp làm ăn phi pháp, thu lợi bất chính từ hành vi vi phạm khai thác IUU. Ngăn chặn, chấm dứt tình trạng vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; xử phạt 100% các trường hợp vi phạm...

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh, để chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn thanh tra của EC lần thứ 5 dự kiến vào tháng 4/2024, đề nghị các bộ, ngành, địa phương tổ chức đợt cao điểm về chống khai thác IUU trong thời gian từ nay đến tháng 4/2024.

Giao Bộ Nông nghiệp và PTNT phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định theo yêu cầu của EC; tháo gỡ khó khăn trong việc quản lý khoảng 16.800 tàu cá “3 không” (không đăng ký, đăng kiểm, cấp phép).

Bộ Quốc phòng triển khai các biện pháp mạnh không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; bố trí đủ lực lượng cho các đồn biên phòng ven biển kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất, nhập bến tại các cửa sông, cửa biển; mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các khu vực biển giáp ranh với nước ngoài; có giải pháp phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn ý định khai thác IUU bất hợp pháp ngay từ lúc tàu cá chuẩn bị xuất bến; kiên quyết điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đảm bảo tính răn đe.

Bộ Công an chỉ đạo công an địa phương ưu tiên bố trí lực lượng thực hiện đợt cao điểm; điều tra, xử lý nghiêm các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Yêu cầu các địa phương ven biển có giải pháp hiệu quả nhằm ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ nay đến tháng 4/2024. Xử phạt dứt điểm các trường hợp tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, vi phạm mất kết nối VMS.

Chỉ đạo Sở Nông nghiệp và PTNT rà soát số lượng thực tế tàu cá, thống kê danh sách nhóm tàu “3 không”, tàu cá không đủ điều kiện để theo dõi, quản lý đảm bảo không khai thác IUU. Thực hiện tốt công tác truy xuất nguồn gốc, đảm bảo minh bạch. Kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm khai thác IUU, đảm bảo thực thi pháp luật đồng bộ giữa các địa phương.

Lê An