Thập niên Chất lượng 2006-2015 tỉnh Quảng Trị: Bước chuyển biến về năng suất và chất lượng

* NGUYỄN HỮU DU, TUV, Giám đốc Sở KH&CN Quảng Trị Tại hội nghị tổng kết phong trào Thập niên Chất lượng lần thứ nhất của tỉnh, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đức Cường đã phát động Thập niên Chất lượng lần thứ hai với chủ đề “Năng suất-Chất lượng, chìa khoá phát triển và hội nhập”, với mục tiêu thúc đẩy phong trào năng suất và chất lượng của tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất- kinh doanh của các doanh nghiệp (DN), tạo điều kiện cho các DN hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và quốc tế. Để triển khai phong trào Thập niên Chất lượng lần thứ hai, ngày 28/3/2006, UBND tỉnh ban hành Chương trình hỗ trợ DN nâng cao năng suất, chất lượng, hội nhập giai đoạn 2006-2010 số 622/CT-UBND. Qua 5 năm triển khai thực hiện, chương trình đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Về hỗ trợ DN áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng quốc tế ISO 9000 và tham gia Giải thưởng Chất lượng Việt Nam: Chương trình đã hỗ trợ 14 DN áp dụng và được chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2000 và hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001: 2004. Đặc biệt có DN được chứng nhận hai hệ thống quản lý theo ISO 9001: 2000 và ISO 14001: 2004 như Công ty Đông Trường Sơn, Công ty cổ phần nông sản Tân Lâm. Chương trình cũng đã hỗ trợ 15 DN tham gia và đã được Hội đồng sơ tuyển của tỉnh đề nghị Hội đồng xét thưởng quốc gia và Bộ KH&CN xét tặng Giải thưởng Chất lượng Việt Nam hàng năm, nhiều DN được xét tặng trong nhiều năm như Công ty cổ phần gạch ngói Quảng Trị, Công ty Đông Trường Sơn, Công ty cổ phần nông sản Tân Lâm...

Đồng chí Nguyễn Hữu Dũng, UVTVTU, Phó Chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào năng suất chất lượng 5 năm (2006-2010) - Ảnh: TL

Về hỗ trợ DN thiết kế, đăng ký, bảo hộ và khai thác quyền sở hữu công nghiệp: Đến nay Quảng Trị có 76 đơn đăng ký xác lập nhãn hiệu hàng hoá, trong đó 53/76 đơn đã được Cục SHTT cấp văn bằng bảo hộ, kiểu dáng. Tiến hành xây dựng và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm truyền thống rượu Kim Long. Triển khai thực hiện dự án xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm hồ tiêu Quảng Trị. Thông qua việc thực hiện dự án đã khẳng định uy tín, danh tiếng của sản phẩm, các yếu tố tạo nên chất lượng đặc thù của sản phẩm tiêu Quảng Trị, làm cơ sở cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu tiêu Quảng Trị. Về hỗ trợ DN cải tiến, đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng: Phối hợp với Ban quản lý dự án nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong các DN vừa và nhỏ; các cơ chế chính sách hỗ trợ nhằm chuyển giao công nghệ cho nông dân, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm ô nhiễm môi trường, tiết kiệm nhiên liệu. Tổ chức cho các ngành và các DN tham gia khảo sát công nghệ lò gạch liên tục kiểu đứng tại Bình Dương. Hỗ trợ đổi mới công nghệ cho 5 DN, thực hiện kiểm toán năng lượng cho 5 DN trên địa bàn. Liên kết với Sở KH&CN thành phố Hồ Chí Minh xúc tiến hoạt động chuyển giao công nghệ cho các DN trên địa bàn, phối hợp triển khai chương trình tiết kiệm năng lượng, bao gồm kế hoạch kiểm toán năng lượng, ứng dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng... Tham gia Chợ công nghệ thiết bị hàng năm do Bộ KH&CN, UBND các tỉnh, thành phố tổ chức. Gian hàng của Sở KH&CN đã mang đến những tiến bộ khoa học và kỹ thuật cũng như các thành tựu KHCN, tiềm năng phát triển kinh tế, các sản phẩm truyền thống của địa phương thu hút đông đảo du khách đến tham quan, đặc biệt là sự quan tâm đối với các thiết bị tự chế của nông dân. Năm 2008, 2009, 2010 và 2011 gian hàng của tỉnh Quảng Trị đã được Bộ KH&CN tặng bằng khen, được báo chí viết bài, phản ánh trên mạng Vietnamnet, giới thiệu trên sóng truyền hình VTV1 và giới thiệu 4 sản phẩm công nghệ thiết bị của tỉnh tham gia trên Kỷ yếu của Bộ KH&CN. Về hỗ trợ các DN nâng cao năng lực công nghệ thông tin, phát triển thương mại điện tử: Chương trình đã tổ chức trên 10 lớp đào tạo ứng dụng công nghệ thông tin-thương mại điện tử cho học viên thuộc các DN trên địa bàn tỉnh về các nội dung: internet, các dịch vụ trên internet; thương mại điện tử, lợi ích của thương mại điện tử (TMĐT), TMĐT đối với các DN vừa và nhỏ, bí quyết thành công và những sai lầm thường gặp trong TMĐT. Hỗ trợ DN quảng bá hình ảnh trên website, đặc san của Sở KH&CN bao gồm logo, nhãn hiệu hàng hoá đã được bảo hộ, đang đăng ký bảo hộ. Xây dụng làm mới chuyên mục Chương trình hỗ trợ DN nâng cao năng suất chất lượng hội nhập về cả nội dung và hình thức. Thông qua chuyên mục, DN có thể tiếp cận nhiều công cụ về năng suất và chất lượng, đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng, những kiến thức về đăng ký và xác lập quyền sở hữu trí tuệ..., tiếp cận với chương trình để đăng ký tham gia chương trình, góp phần hỗ trợ DN hội nhập ngày càng sâu hơn vào nền kinh tế quốc tế . Về công tác thông tin, tuyên truyền, tập huấn: Chương trình đã phối hợp với các cơ quan trung ương đào tạo cho các ngành, các DN trên địa bàn về khai thác và ứng dụng thông tin sáng chế phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, tập huấn nghiệp vụ về tiêu chuẩn đo lường chất lượng, hàng rào kỹ thuật trong thương mại, tập huấn về mã số mã vạch...giúp cho DN tiếp cận việc xây dựng, đăng ký, sử dụng mã số mã vạch cho sản phẩm, hàng hoá của mình, xem đó như là phương tiện cần thiết để hàng hoá của DN được tiêu thụ trong các siêu thị cũng như xuất khẩu đi các nước trên thế giới. Có thể nói, bức tranh tổng thể về chất lượng sản phẩm, hàng hoá của các DN Quảng Trị đã được cải thiện rõ rệt, nhưng tình hình chất lượng sản phẩm của các DN nhìn chung vẫn còn thấp, chủng loại mặt hàng còn đơn điệu. Nhiều sản phẩm hàng hoá mặc dù đáp ứng một phần nhu cầu trong tỉnh, nhưng đòi hỏi phải đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng để trụ vững trên thị trường... Mặt khác còn tồn tại các sản phẩm hàng hoá có chất lượng kém cần có biện pháp nâng cao chất lượng mới tránh bị loại khỏi thị trường. Đó là các sản phẩm sản xuất tại nhiều cơ sở sản xuất với thiết bị lạc hậu, quản lý kỹ thuật và quản lý chất lượng kém. Có thể thấy là do những nguyên nhân chủ yếu sau đây: Về khách quan thì cho đến nay Quảng Trị vẫn còn là một tỉnh nông nghiệp, công nghiệp chưa phát triển, lao động chủ yếu là thủ công. Điểm xuất phát của kinh tế Quảng Trị là rất thấp. Tuy trong thời kỳ đổi mới Quảng Trị đã đạt nhiều thành tựu đáng kể nhưng về mặt kinh tế Quảng Trị vẫn là một tỉnh nghèo. Do đó với nguồn ngân sách còn nhiều hạn hẹp, tỉnh khó có điều kiện hỗ trợ các DN trong việc đào tạo cán bộ, đổi mới thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm… Về chủ quan, có thể nêu lên mấy nguyên nhân chủ yếu sau đây: Một là, hạ tầng cơ sở của nền kinh tế, cơ sở vật chất - kỹ thuật của các DN Quảng Trị tuy thời gian qua có được nâng cấp, đổi mới , nhưng nhìn chung vẫn còn nghèo nàn, cũ kỹ, chắp vá. Hai là, nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý DN chưa theo kịp yêu cầu của tình hình mới, chưa thay đổi được nếp nghĩ, cách làm cũ. Tổ chức sản xuất, lưu thông còn nhiều lúng túng, vướng mắc. Năng lực quản lý, trình độ kỹ thuật và tay nghề yếu. Quản lý chất lượng vẫn còn bị coi nhẹ và chưa trở thành hạt nhân của hoạt động kinh doanh. Thiếu kiến thức và kinh nghiệm quản lý chất lượng trong nền kinh tế thị trường ở thời kỳ quá độ. Lao động trong khu vực DN Quảng Trị chủ yếu là lao động phổ thông, ít được đào tạo, trình độ học vấn thấp đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm của DN. Ba là, thiếu những điều kiện hỗ trợ quan trọng để đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm từ khâu nghiên cứu triển khai đến các khâu tổ chức quản lý sản xuất, lưu thông tiêu thụ sản phẩm; từ công tác thông tin tuyên truyền về đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm đến khâu giáo dục và đào tạo về chất lượng. Cho tới nay vẫn còn thiếu một phong trào chất lượng mang tính quần chúng và có tính hiệu quả thực sự trong từng DN. Bốn là, thiếu chiến lược và chính sách chất lượng trong từng DN. Các cơ chế về kinh tế, các biện pháp về đầu tư, tài chính ngân hàng, thuế... nhiều khi chưa tạo điều kiện thuận lợi để đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm. 5 năm triển khai thực hiện phong trào Thập niên Chất lượng lần thứ hai, với trọng tâm là triển khai thực hiện Chương trình hỗ trợ DN nâng cao năng suất, chất lượng, hội nhập giai đoạn 2006-2010 đã đạt được những kết quả quan trọng. Phát huy kết quả đạt được của 5 năm triển khai thực hiện phong trào Thập niên Chất lượng lần thứ hai (2006-2010), hy vọng rằng 5 năm còn lại, với trọng tâm là triển khai thực hiện Chương trình “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hoá của DN tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020” sẽ tiếp tục được sự đồng tình hưởng ứng của các DN trên địa bàn tỉnh để chương trình ngày càng đi sâu vào hoạt động sản xuất-kinh doanh của DN, đóng góp tích cực vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, Nghị quyết 03/2010/NQ-HĐND ngày 20/4/2010 của Hội đồng nhân dân tỉnh về phát triển khoa học và công nghệ tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2010- 2015, định hướng đến năm 2020.