Tập trung phòng, chống dịch bệnh trên trâu, bò

Bệnh tụ huyết trùng là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn gây ra trên trâu, bò với các dấu hiệu đặc trưng là tụ huyết, xuất huyết khắp cơ thể, vi khuẩn thường xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng máu. Bệnh thường xảy ra khi thời tiết nóng ẩm, mưa, nắng thất thường. Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, từ đầu tháng 2/2025, bệnh tụ huyết trùng xuất hiện trên đàn gia súc của xã Ba Lòng và Triệu Nguyên (huyện Đakrông) nhưng xảy ra tại xã Triệu Ái, huyện Triệu Phong.

Tiêu độc khử trùng khu vực chăn nuôi gia súc bị bệnh tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa -Ảnh: T.A.M

Ngay sau khi dịch bệnh xảy ra, Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) chỉ đạo các địa phương triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh và điều trị cho số trâu, bò mắc bệnh. Tổng số trâu, bò mắc bệnh và tiếp xúc với trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng tại địa bàn xảy ra dịch là 184 con, trong đó có 114 con trâu, 70 con bò.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã cử cán bộ kỹ thuật bám sát địa bàn; hướng dẫn phác đồ điều trị bệnh tụ huyết trùng trâu bò, phác đồ điều trị bệnh ký sinh trùng máu; cấp 1.300 lít hóa chất cho các địa phương tổ chức tiêu độc, khử trùng môi trường tiêu diệt mầm bệnh; đồng thời, cấp vắc xin tiêm phòng khẩn cấp bao vây ổ dịch bệnh tụ huyết trùng cho 4.090 con trâu, bò của 3 xã là xã Triệu Ái (huyện Triệu Phong) và xã Ba Lòng, Triệu Nguyên (huyện Đakrông).

Nhờ nhanh chóng triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch như: bao vây ổ dịch, tiêu độc, khử trùng, xử lý xác trâu bò chết; yêu cầu người dân không vận chuyển, giết mổ gia súc bị bệnh; điều trị kháng sinh dự phòng cho toàn bộ đàn trâu, bò khi trong đàn có con bị bệnh... dịch bệnh đã cơ bản được kiểm soát. Đến ngày 12/3/2025, dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tại xã Ba Lòng và xã Triệu Nguyên, huyện Đakrông đã qua 21 ngày không phát sinh con bệnh mới nên việc chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ sản phẩm trâu, bò trên địa bàn các xã có dịch được trở lại bình thường.

Mặc dù bệnh tụ huyết trùng đã được kiểm soát song bệnh có thể quay trở lại bất cứ lúc nào, do đó, để chủ động kiểm soát có hiệu quả bệnh tụ huyết trùng trâu, bò trên địa bàn tỉnh, trong thời gian tới, người chăn nuôi cần thường xuyên theo dõi sức khỏe đàn trâu, bò, nếu phát hiện trâu, bò có dấu hiệu dịch bệnh phải báo ngay cho chính quyền địa phương, nhân viên thú y và Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện để xác định nguyên nhân và hướng dẫn biện pháp xử lý. Tổ chức tiêm phòng triệt để vắc xin tụ huyết trùng trâu, bò đạt 80% tổng đàn trở lên; đồng thời, thực hiện tốt kế hoạch tháng tổng vệ sinh, khử trùng, tiêu độc môi trường đợt 1/2025 trên địa bàn tỉnh.

Bệnh tụ huyết trùng thường xảy ra khi thời tiết nóng ẩm, mưa, nắng thất thường hoặc khi gia súc thay đổi điều kiện sống. Vi khuẩn sống khá lâu và sinh sản trong đất ẩm thiếu ánh sáng, có nhiều muối nitrat và chất hữu cơ. Trâu, bò ăn, uống phải vi khuẩn sẽ nhiễm bệnh.

Trong điều kiện bình thường, ở đa số trâu, bò khoẻ, vi khuẩn tụ huyết trùng thường sống trên niêm mạc đường hô hấp. Có tới 80% số trâu, bò khỏe mang vi khuẩn nhưng chúng không gây bệnh, giữa vi khuẩn và súc vật có sự cân bằng sinh học. Khi gặp các yếu tố ngoại cảnh bất lợi như: thời tiết thay đổi đột ngột, thiếu thức ăn, làm việc nặng nhọc, thay đổi điều kiện sống... làm sức đề kháng của con vật giảm sút, thế cân bằng sinh học bị phá vỡ, vi khuẩn tăng cường độc lực, tăng nhanh số lượng và xâm nhập vào máu để gây bệnh.

Bệnh lây lan trực tiếp từ con ốm sang con khỏe thông qua tiếp xúc, chung đụng nguồn thức ăn, nước uống, nhốt cùng chuồng, chăn cùng bãi chăn thả hoặc dùng chung các dụng cụ chăn nuôi. Trâu, bò thường mắc bệnh ở 3 thể: ác tính; cấp tính và mạn tính.

Bệnh tụ huyết trùng nguy hiểm nên người chăn nuôi cần tập trung phòng, chống, trong đó cần chú trọng khâu vệ sinh phòng bệnh như: chuồng trại đảm bảo cao ráo, chắc chắn, tránh nắng hắt, gió lùa, ấm về mùa đông và thoáng mát về mùa hè.

Chuồng trại có tấm che chống ruồi, mòng, phát quang bờ bụi, lấp vũng nước, cống rãnh quanh chuồng và bãi chăn thả để không có chỗ cư trú cho côn trùng. Nuôi dưỡng đàn gia súc tốt, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, có khu vực riêng để nuôi cách ly động vật mới mua về trước khi nhập đàn hoặc con vật ốm để theo dõi, điều trị.

Về con giống có nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh, xuất phát từ vùng an toàn dịch, được cơ quan thú y cấp giấy chứng nhận kiểm dịch, nuôi cách ly ít nhất 14 ngày nếu khỏe mạnh mới cho nhập đàn. Khi mua giống mới về phải khai báo với trưởng thôn và nhân viên thú y để thực hiện quản lý đàn, tiêm phòng đầy đủ.

Chú ý cho vật nuôi ăn, uống đầy đủ, đảm bảo chất lượng. Thường xuyên bổ sung vitamin, điện giải, men tiêu hoá để nâng cao sức đề kháng cho trâu, bò. Hằng ngày phải quét dọn chuồng nuôi, thu gom phân, rác để ủ, đốt hoặc chôn. Định kỳ 1 lần/tuần tiêu độc khử trùng chuồng trại, nơi chăn thả, dụng cụ chăn nuôi bằng vôi bột và các loại hoá chất sát trùng như: Benkocid, Haniodine, Virkon...

Thực hiện tiêm vắc xin phòng vệnh tụ huyết trùng, thông thường, 6 tháng tiêm nhắc lại 1 lần. Chú ý, đối với trâu, bò chuẩn bị vận chuyển, thay đổi điều kiện sống cần tiêm vắc xin trước khi chuyển đàn 21 ngày. Nếu khi trâu, bò mắc bệnh thì báo với cán bộ thú y để nhanh chóng điều trị theo phác đồ cụ thể, chú ý ngoài điều trị thuốc kháng sinh cần bổ sung các loại thuốc bổ để con vật tăng sức đề kháng.

Tăng cường phòng, chống các loại dịch bệnh cho gia súc, gia cầm để đảm bảo an toàn cho đàn gia súc và tăng trưởng chăn nuôi, hạn chế thiệt hại về kinh tế và bảo vệ môi trường.

Trần Anh Minh