Tập làm thương nhân

(QT) - Anh không khoác lên mình bộ áo quần phẳng phiu như các thương nhân miền xuôi mà là bộ quần áo lao động nâu cũ, bàn tay thô ráp, chai sần cùng nụ cười đôn hậu luôn nở thường trực trên môi mỗi khi tiếp xúc, giao dịch với khách hàng. Và khách hàng của anh là đông đảo đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô của nhiều bản làng đang dần biến giấc mơ no ấm từ những cánh rừng trồng trở thành hiện thực. Anh là Hồ Văn Thu (43 tuổi) ở bản Pa Hy, xã Tà Long, huyện Đakrông.

Anh Hồ Văn Thu chuẩn bị đi thu mua gỗ rừng trồng ở các bản làng

Vừa đặt chân tới bản Pa Hy, anh Hồ Văn Thu đã rủ tôi cùng anh đến một khu rừng tràm, keo tai tượng trong độ tuổi khai thác nằm giáp ranh giữa xã Tà Long với xã Húc Nghì (huyện Đakrông) mà anh đang thu mua. Trải qua đoạn đường đồi dốc nhấp nhô, khúc khuỷu trên chiếc xe tải do anh Hồ Văn Thu tự lái, tôi cùng anh cũng đến được nơi cần đến. Tiếng cưa máy, tiếng cây ngã đổ xen lẫn tiếng cười nói vang cả khu rừng. Những cây tràm hoa vàng, keo tai tượng được nhóm lao động dùng cưa cắt xẻ theo đúng kích thước rồi dùng rựa, xỉa để bóc vỏ… nằm ngổn ngang trên mặt đất.

Anh Hồ Văn Thu chia sẻ, nhóm lao động chủ yếu là trai tráng từ các bản làng của xã Húc Nghì, Tà Long. Làm công việc cưa xẻ, bóc vỏ gỗ tràm, keo tai tượng rất vất vả, nặng nhọc bởi hầu hết những cánh rừng tràm, keo tai tượng ở vùng này đều nằm trên đồi dốc cheo leo, hiểm trở… nên anh em làm nghề cưa xẻ, bóc vỏ thường xuyên bị trầy xước do cây ngã đổ. Khi hạ cây, cưa xẻ, bóc vỏ xong, phải tìm địa điểm thích hợp để thả cây xuống điểm tập kết thuận tiện cho việc vận chuyển bằng xe tải. Nếu không cẩn thận là bị ngã gãy tay, chân phải nằm nhà cả tháng trời mới có thể tiếp tục công việc. Rồi nhiều khu rừng tràm, keo tai tượng nằm xa bản làng, những người làm nghề cưa xẻ, bóc vỏ phải giăng bạt làm lều trại để ngủ lại trong rừng là chuyện thường tình… Thường thì chủ mua rừng trồng khoán cả khu rừng cho một nhóm lao động hoặc trả công theo ngày. Trung bình, người làm nghề cưa xẻ, bóc vỏ gỗ tràm, keo tai tượng có thu nhập giao động khoảng 150 - 300 nghìn đồng/ người/ngày tùy vào công việc nặng nhọc khác nhau. Và các chủ mua rừng luôn xem những lao động làm nghề cưa xẻ, bóc vỏ là “cánh tay đắc lực” giúp họ trong làm ăn, buôn bán. Công việc tuy vất vả nhưng kể từ khi có nghề cưa xẻ, bóc vỏ gỗ tràm, keo tai tượng, cũng góp phần giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm lao động ở nhiều bản làng trên địa bàn huyện Đakrông.

Anh Hồ Văn Thu cho biết, sinh ra và lớn lên ở núi rừng nên anh thấu hiểu căn nguyên đói nghèo, lạc hậu của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Ngày xưa, đời sống của dân bản Pa Hy cũng như nhiều bản làng khác đều dựa vào mấy a choi lúa rẫy. Trâu, bò, lợn, gà… nuôi lớn để cúng giàng, cúng ma mà không bao giờ bán mua, trao đổi… “Muốn không còn đói nghèo, lạc hậu thì phải thay đổi chính bản thân mình, gia đình mình. Một khi dân bản tận thấy việc mình làm là đúng thì không cần khuyên bảo, họ cũng tự làm theo, học theo”. Hằng ngày, anh Thu cùng vợ lên nương rẫy trồng lúa, tỉa ngô. Hết lên nương rẫy, thì vác cuốc tìm diện tích đất gần khe suối để khai hoang trồng lúa nước. Lên đồi, nương rẫy hoang hóa phát cỏ tranh, sim mua để trồng rừng. Riêng trâu, bò, lợn, gà, anh Thu nuôi lớn để bán thu hồi vốn sau đó tái đầu tư cho việc chăn nuôi, mà không dành riêng cho việc cúng bái. Lao động cật lực mấy năm trời, đến nay gia đình anh có 5 ha rừng tràm hoa vàng; 1 ha trồng sắn; 1 ha lúa rẫy; 4 sào lúa nước và chăn nuôi trâu, dê, lợn, gà… Cuộc sống của gia đình anh Hồ Văn Thu từ nghèo khó quanh năm từng bước vươn lên khá giả. Căn nhà sàn khang trang được xây dựng với số tiền hàng trăm triệu đồng của vợ chồng anh ở bản Pa Hy là minh chứng sống động cho việc anh đã làm.

Hỏi về cái duyên đối với nghề, anh Thu nhắc đi, nhắc lại rằng anh chỉ tập làm thương nhân, tập kinh doanh buôn bán mà thôi. Đầu năm 2017, anh Thu “cơm đùm, gạo bới” về thành phố Đông Hà học lái xe để phục vụ cho bao dự định mà anh ấp ủ. Sau khi nhận xong bằng lái xe, khoảng giữa năm 2017, anh vay vốn ngân hàng để mua chiếc xe tải cũ với giá 100 triệu đồng và bắt đầu đi thu mua rừng trồng từ các hộ dân trên địa bàn các xã Tà Long, Húc Nghì, Đakrông… Cứ ở bản làng nào có người bán rừng trồng là anh tìm đến để thu mua.

“Đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ như in hai chuyến mua rừng trồng đầu tiên khi bắt tay vào kinh doanh, buôn bán. Đó là lần tôi mua khu rừng trồng ở xã Húc Nghì. Do không biết định lượng được số lượng gỗ tràm, keo tai tượng thu hoạch trên diện tích 1 ha; số tiền phải trả cho nhóm lao động cưa xẻ, bóc vỏ… cũng như công vận chuyển nên cứ mua ào ào mà không tính toán gì. Đến khi thu hoạch gỗ chở về nhập cho công ty thu mua, tôi bị lỗ gần 20 triệu đồng. Chuyến buôn gỗ rừng trồng tiếp theo cũng bị lỗ tương tự như chuyến trước. Để không tiếp tục bị thua lỗ, tôi chủ động tìm những người mua gỗ rừng trồng lâu năm học hỏi kinh nghiệm. Mấy chuyến mua gỗ rừng trồng sau, tôi bắt đầu có lãi cho đến bây giờ. Mua rừng trồng cũng đơn giản, cứ đến chỗ chủ rừng trồng cần bán để xem sản lượng gỗ thu hoạch được trên 1 ha; tính toán cẩn thận chi phí trả cho lao động cưa xẻ, bóc vỏ cũng như vận chuyển… rồi mới quyết định mua hay không. Cứ khu rừng trồng nào ở gần đường, thuận tiện cho việc vận chuyển gỗ thì mua giá cao, còn ngược lại. Hiện tại, bình quân 1 ha rừng trồng nằm ở gần đường giao thông, tôi thu mua với giá từ 20 - 25 triệu đồng; còn nằm ở xa đường giao thông có giá khoảng 15 - 20 triệu đồng”, anh Hồ Văn Thu cho biết thêm.

Những ngày rong ruổi qua các bản làng của huyện Đakrông, tôi đã gặp, đã trò chuyện với nhiều thương nhân là đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Tôi tìm thấy ở họ là sự chịu thương, chịu khó cùng ý chí cầu tiến vượt khó để vươn lên khá, lên giàu trên mảnh đất Đakrông còn nghèo khó. Và tôi tin những người tập làm thương nhân như anh Hồ Văn Thu sẽ không bao giờ cam chịu cuộc sống dưới mái nhà sàn nghèo khó, dựa vào nương rẫy qua những mùa du canh…

An Phong