Sạt lở bờ sông, còn đó nỗi lo

(QT) - Nhiều đời nay, sông Hiếu, sông Thạch Hãn được xem là nguồn sống của người dân ở thành phố Đông Hà và huyện Triệu Phong, Gio Linh. Tuy nhiên, bà con ở các địa phương đang ăn ngủ không yên khi bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, lấn sâu vào đất ở, đất sản xuất. Đáng trăn trở hơn là sạt lở diễn biến ngày càng phức tạp, hướng thường xuyên thay đổi. Tốc độ và phạm vi sạt lở tăng theo thời gian. Tình trạng sạt lở trên sông Hiếu, Thạch Hãn làm ảnh hưởng đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh tại địa phương. Không những thế, sạt lở còn gây thiệt hại đến tính mạng, tài sản của nhà nước, nhân dân. Nhiều hộ dân đã mất đất ở, đất sản xuất, phải tìm nơi cư trú mới để đảm bảo an toàn. Trong khi đó, các hộ ở lại phải hằng ngày, hằng giờ phập phồng nỗi lo sạt lở.

Người dân huyện Triệu Phong lo lắng nhìn đất sản xuất bị sạt lở xuống lòng sông​

Trên con tàu QT-0333 cùng lãnh đạo tỉnh kiểm tra tình hình khai thác cát, sỏi và sạt lở bờ sông Hiếu, Thạch Hãn, theo ghi nhận của phóng viên, nhiều điểm sạt lở kéo dài, ăn sâu vào đất ở, đất sản xuất như bờ hữu sông Hiếu đoạn qua Phường 4, thành phố Đông Hà có chiều dài sạt lở khoảng 1,5 km; bờ tả sông Thạch Hãn, phía thượng lưu cầu Đại Lộc, đoạn qua phường Đông Lương, thành phố Đông Hà có khoảng 1 km bờ sông sạt lở; bờ tả sông Thạch Hãn, đoạn qua xã Gio Việt và thị trấn Cửa Việt có chiều dài sạt lở khoảng 3,8 km… Ngoài những điểm được “mục sở thị” vừa nêu, được biết trên tuyến sông Hiếu, Thạch Hãn đoạn qua thành phố Đông Hà, các huyện Triệu Phong, Gio Linh còn có nhiều điểm sạt lở nặng khác như bờ hữu sông Thạch Hãn đoạn qua thôn Đâu Kênh và thôn Đại Lộc, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong; bờ hữu sông Thạch Hãn đoạn qua thôn Trà Liên Đông, xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong; bờ tả sông Thạch Hãn đoạn qua xã Gio Quang… Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và PTNT, tổng chiều dài sạt lở bờ sông Hiếu, đoạn qua thành phố Đông Hà và sông Thạch Hãn, đoạn qua thành phố Đông Hà, huyện Gio Linh, Triệu Phong tính đến nay là 8,8 km. Trong đó, sạt lở bờ sông đoạn qua thành phố Đông Hà kéo dài 2,95 km, còn sạt lở bờ sông đoạn qua huyện Triệu Phong và Gio Linh là 5,85 km.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng sạt lở bờ sông Hiếu, Thạch Hãn. Trong đó, nguyên nhân chính là do nạn khai thác cát, sỏi trái phép diễn biến phức tạp. Các đối tượng khai thác cát, sỏi trái quy định hoạt động bất kể ngày đêm, sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi để qua mắt lực lượng chức năng. Từ đầu năm đến nay, Phòng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng bắt giữ, xử lí hàng chục tàu khai thác cát trái phép, cùng với đó thường xuyên tuần tra độc lập. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng rời đi, hoạt động khai thác cát, sỏi trái quy định trên sông Hiếu, Thạch Hãn lại tiếp tục. Thượng tá Nguyễn Năng Điền, Trưởng Phòng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh cho biết, hoạt động khai thác cát, sỏi trái quy định chủ yếu diễn ra trong đêm. Các đối tượng vi phạm phần lớn là người dân trong tỉnh. Để dễ trốn tránh lực lượng chức năng, gần đây các đối tương khai thác cát, sỏi trái phép chuyển từ sử dụng tàu lớn sang tàu nhỏ. Nhiều tàu sử dụng hệ thống tời để khai thác cát, sỏi trái quy định. Khi phát hiện sự có mặt của lực lượng chức năng, các đối tượng thường cho vòi hút cát rơi xuống sông để cán bộ, chiến sĩ không có tang vật xử lí vi phạm.

Được biết, để ứng phó với tình hình sạt lở, thời gian qua các cấp, ngành, cơ quan chức năng và người dân địa phương đã nỗ lực vào cuộc. Từ nhiều nguồn vốn khác nhau, gần đây hơn 9,5 km kè chống sạt lở và 23,1 km đê điều bảo vệ đã được đầu tư xây dựng dọc hai bờ sông Hiếu và Thạch Hãn. Sở Nông nghiệp và PTNT đã phối hợp với các địa phương, sở, ngành liên quan thường xuyên tổ chức kiểm tra, rà soát và đề xuất với UBND tỉnh xử lí các điểm sạt lở nghiêm trọng. Sở cũng đề nghị với UBND thành phố Đông Hà và huyện Triệu Phong, Gio Linh tiếp tục chỉ đạo UBND các xã chủ động triển khai các biện pháp khắc phục tạm thời và phòng ngừa, chủ động các phương án di dời trong trường hợp khẩn cấp… Đặc biệt, Sở Nông nghiệp và PTNT đã đề xuất UBND tỉnh phê duyệt đề án “Ứng phó tình hình sạt lở bờ sông, bờ biển thích ứng với biển đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2018 - 2020 và định hướng đến năm 2030”. Trong đề án này, cán bộ sở tập trung nghiên cứu, điều tra, đánh giá thực trạng; phân tích nguyên nhân, lựa chọn các giải pháp cụ thể cho từng giai đoạn, từng khu vực đảm bảo tính khả thi, đồng bộ và bền vững nhằm xử lí triệt để, có hiệu quả đối với tình hình sạt lở bờ sông hiện nay nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại và từng bước ổn định đời sống dân cư tại các khu vực sạt lở.

Để sạt lở bờ sông không còn là nỗi lo dài, tại buổi kiểm tra tình hình khai thác cát, sỏi và sạt lở bờ sông Hiếu, Thạch Hãn mới đây, ông Hồ Xuân Hòe, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT đề xuất, trước mắt UBND tỉnh cần quan tâm bố trí kinh phí để triển khai các nhóm giải pháp theo đề án đã được phê duyệt. Trong đó, ưu tiên xử lí tình trạng sạt lở ở một số khu vực đặc biệt nguy hiểm tại bờ hữu sông Thạch Hãn, đoạn qua thôn Đâu Kênh, Đại Lộc, xã Triệu Long và đoạn qua thôn Trà Liên Đông, xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong; bờ tả sông Thạch Hãn phía thượng lưu cầu Đại Lộc, đoạn qua phường Đông Lương, thành phố Đông Hà; bờ tả sông Thạch Hãn đoạn qua xã Gio Việt và thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh... Một việc làm rất quan trọng là UBND tỉnh cần quan tâm, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, lực lượng chức năng tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời ngăn ngừa và xử lí nghiêm, triệt để các hành vi khai thác cát sỏi lòng sông trái quy định.

Thể hiện rõ nỗi trăn trở trước tình trạng sạt lở bờ sông Hiếu, Thạch Hãn, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Chính yêu cầu lực lượng Công an tăng cường cán bộ, chiến sĩ tuần tra, kiểm soát vào ban đêm để bắt giữ, xử lí các đối tượng khai thác cát, sỏi trái quy định; thường xuyên kiểm tra các tàu có dấu hiệu khai thác cát, sỏi trái quy định; phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động người dân nêu cao ý thức phòng, chống tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép… Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm rà soát lại những điểm thường xuyên xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái quy định và tiếp tục khảo sát, trồng các loại cây trồng phù hợp để hạn chế sạt lở bờ sông. Sở Nông nghiệp và PTNT tiếp tục rà soát lại những đoạn sông bị sạt lở, đặc biệt là các điểm sạt lở nặng để đề xuất cấp trên có phương án giải quyết...

Hiện nay mùa mưa lũ sắp đến gần, nỗi lo về tình trạng sạt lở bờ sông Hiếu, Thạch Hãn của người dân địa phương lại tăng lên. Để nỗi lo sạt lở không còn kéo dài, cần sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa của các cấp, ngành, cơ quan chức năng và người dân địa phương.

Tây Long