Quảng Trị cùng cả dân tộc đi đến ngày toàn thắng

Hơn hai mươi năm chống Mỹ, cứu nước đánh dấu một chặng đường lịch sử vẻ vang của lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Trị cùng với Đảng bộ và Nhân dân địa phương hoàn thành trọng trách “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, giải phóng quê hương, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Tái hiện cuộc chiến đấu hào hùng của quân và dân ta trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị (trưng bày tại Bảo tàng Quảng Trị) - Ảnh: Đ.T

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, địa bàn Quảng Trị có vị trí hết sức quan trọng, nơi gánh chịu nỗi đau chia cắt Bắc- Nam tại sông Bến Hải, cầu Hiền Lương. Từ đó, đặc khu Vĩnh Linh, đảo Cồn Cỏ trở thành biểu tượng thiêng liêng nơi đầu cầu giới tuyến. Cuộc đọ sức giữa ta và địch ở đây vô cùng quyết liệt. Việc bám trụ kiên cường và đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù cả khi trên mặt đất lẫn khi phải đi vào lòng đất có ý nghĩa rất lớn đến sự nghiệp bảo vệ miền Bắc và giải phóng miền Nam. Vĩnh Linh, Cồn Cỏ đứng vững và chiến thắng là cả miền Bắc và miền Nam cùng đứng vững và chiến thắng.

Ở các huyện phía Nam sông Bến Hải, để tiến lên giành thắng lợi trước quân thù hung bạo, Nhân dân và các lực lượng vũ trang Quảng Trị đã phát huy sức mạnh tổng hợp của “hai chân ba mũi”: quân sự- chính trị- binh vận; sức mạnh của ba vùng chiến lược: miền núi, đồng bằng và thành thị; kết hợp giữa chiến tranh du kích và chiến tranh hiện đại, giữa lực lượng tại chỗ và lực lượng bên ngoài, giữa tiền tuyến và hậu phương, nhất là hậu phương trực tiếp Vĩnh Linh, Quảng Bình; vừa phối hợp chiến đấu nhịp nhàng, vừa phục vụ sức người, sức của to lớn cho chiến đấu để giành chiến thắng.

Tất cả tạo nên một thế trận chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện, từng bước cùng cả nước đánh bại hết chiến lược chiến tranh này đến chiến lược chiến tranh khác của Mỹ - ngụy, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam.

Dưới ánh sáng Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, phong trào đấu tranh cách mạng có bước chuyển hướng mạnh mẽ. Từ năm 1960 trở đi, sau khi Ban Quân sự tỉnh được thành lập, phong trào du kích, chiến tranh du kích ngày càng phát triển mạnh mẽ. Lực lượng vũ trang tỉnh đã hỗ trợ đắc lực cho các cuộc tấn công và nổi dậy ở miền núi, đánh bại cuộc càn quét mang tên “Lê Lợi”, “Phượng Hoàng” của địch, phá tan quận lỵ Ba Lòng, giải phóng nhiều vùng rộng lớn ở miền núi, xây dựng căn cứ địa cách mạng. Đặc biệt, trong phong trào đồng khởi toàn tỉnh cuối năm 1964, quân dân ta đã làm nên chiến thắng giòn giã ở Tân Lệ, Phường Sắn, quận lỵ Triệu Phong... làm cho địch lúng túng, phải co cụm trong các sào huyệt của chúng.

Từ cuối năm 1965, địch đổ quân ra Quảng Trị, lập phòng tuyến Mcnamara, biến cả vùng phi quân sự và dọc đường số 1 thành vành đai trắng. Quảng Trị trở thành một trong những chiến trường trọng điểm. Đây là thời kỳ đầy thử thách, hy sinh nhưng cũng sáng ngời chiến công của quân và dân ta.

Tiêu biểu nhất là quân và dân ta cùng bộ đội chủ lực mở mặt trận đường 9 đánh bại cuộc hành quân “Hátxtin”, “Đồng cỏ”, “Đếch hao”... của thủy quân lục chiến Mỹ ở vùng gò đồi Gio- Cam; tung đòn tấn công mạnh mẽ, liên tục bằng pháo binh vào cứ điểm Dốc Miếu, Cồn Tiên; bao vây tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Khe Sanh, Làng Vây; tấn công và nổi dậy mùa xuân 1968... góp phần đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của Mỹ - ngụy.

Từ năm 1971, phối hợp với chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, quân và dân Quảng Trị đã góp phần làm phá sản chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của địch. Thừa thắng xốc tới, năm 1972, lực lượng vũ trang tỉnh phối hợp chặt chẽ với bộ đội chủ lực mở cuộc tấn công và nổi dậy long trời chuyển đất, giáng một đòn có tính chất quyết định, đập nát tuyến phòng thủ mạnh nhất của địch ở Bắc Quảng Trị và hệ thống kìm kẹp của ngụy quyền từ tỉnh xuống xã, thôn, giải phóng tỉnh Quảng Trị vào ngày 1/5/1972.

Thất bại thảm hại, nhưng với bản chất xâm lược, Mỹ- ngụy liều lĩnh mở cuộc phản kích điên cuồng hòng “tái chiếm Quảng Trị”. Quân dân Quảng Trị đã tổ chức nhiều trận đánh kiên cường chống địch phản kích với mức độ vô cùng ác liệt mà đỉnh cao là cuộc chiến đấu bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị 81 ngày đêm vang danh trong sử sách.

Sau khi Hiệp định Pa - ri được ký kết, lực lượng vũ trang tỉnh cùng với quân dân toàn miền Nam tạo thế và lực để tiến lên, góp phần vào chiến dịch đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Được Đảng và Bác Hồ giáo dục và rèn luyện, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Trị từ cán bộ đến chiến sĩ, từ bộ đội tập trung đến dân quân, du kích đều phát huy cao độ truyền thống yêu nước, tinh thần cách mạng: Trung với Đảng, trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Lòng trung thành với Đảng, hiếu với dân là cơ sở tư tưởng, tình cảm to lớn, là nguồn sức mạnh quan trọng để lực lượng vũ trang tỉnh chiến đấu và chiến thắng quân xâm lược, hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang mà Đảng và Nhân dân giao phó.

Những đơn vị anh hùng như Tiểu đoàn 10, Tiểu đoàn 8, Tiểu đoàn 3, Đại đội 4 Gio Linh, Đại đội Lê Hồng Phong, đảo Cồn Cỏ, lực lượng vũ trang các xã: Cam Chính, Triệu Ái, Hải Phú, Hải Thượng, Gio Hải, Trung Hải, Trung Giang, Vĩnh Thủy, Vĩnh Giang...và những anh hùng liệt sĩ như: Trần Thị Tâm, Phan Thanh Chung, Trương Quang Thọ... anh hùng lực lượng vũ trang Nguyễn Chí Phi, Văn Thị Xuân, Lê Văn Ban, Thái Văn A... là biểu hiện sinh động và hùng hồn cho tinh thần quyết chiến và quyết thắng, lòng trung thành vô hạn với Đảng, hiếu với dân của lực lượng vũ trang Quảng Trị.

Ghi nhận những cống hiến to lớn của quân dân Quảng Trị, ngày 6/11/1978, Chủ tịch nước đã ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Nhân dân và lực lượng vũ trang Quảng Trị.

Đan Tâm (biên soạn)