Quan tâm bảo đảm an toàn lao động trong sản xuất nông nghiệp

Bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ) trong sản xuất nông nghiệp và các ngành nghề lao động ở nông thôn hiện nay là vấn đề cần được quan tâm. Bởi phần lớn người lao động khu vực nông thôn vẫn chưa nhận thức đầy đủ về việc bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng. Một bộ phận người dân vì lợi ích kinh tế còn chủ quan hoặc cố tình vi phạm các quy định về ATVSLĐ.

Thu hoạch lúa ở huyện Triệu Phong - Ảnh: S.H

Tại Quảng Trị, vụ đông xuân năm 2024 - 2025, gieo trồng 26.259 ha lúa và hơn 48.000 ha cây rau màu, cây công nghiệp. Những năm qua, tốc độ cơ giới hóa nông nghiệp tăng nhanh. Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ động phối hợp với các địa phương tập trung chỉ đạo ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất với việc diện tích sử dụng thiết bị bay không người lái (Drone) để phun thuốc diệt cỏ, phòng ngừa sâu bệnh trên các loại cây trồng hơn 8.500 ha.

Việc ứng dụng thiết bị bay không người lái trong chăm sóc cây trồng, phòng trừ sâu bệnh đã mang lại hiệu quả cao trong công tác phòng trừ dịch hại, bảo vệ môi trường, an toàn cho người sản xuất... Nhiều công nghệ, thiết bị mới được ứng dụng vào sản xuất lúa như máy cấy, máy bón phân, gieo lúa, ngô, đậu xanh...

Trong sản xuất lúa, hiện có 100% diện tích sản xuất ứng dụng cơ giới hóa trong khâu làm đất; 50% diện tích áp dụng công cụ sạ hàng, máy cấy; 100% diện tích thu hoạch áp dụng cơ giới hóa. Mức độ cơ giới hóa trong các khâu sản xuất của ngành nghề nông thôn chiếm khoảng 30% - 40%...

Việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa diễn biến nhanh nên nông dân phải đối mặt với nhiều nguy cơ rủi ro về ATVSLĐ, ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng lao động. Ngoài nguy cơ mất an toàn do sử dụng máy móc thì việc sử dụng các loại hóa chất trong chăm sóc, bảo vệ cây trồng không đúng cách cũng gây nguy hiểm cho nông dân.

Ông Nguyễn H. K. ở thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh cho biết: “Trong vụ đông xuân vừa qua, khi bơm thuốc trừ sâu cho lúa do chủ quan, tôi không đeo khẩu trang, không mặc áo mưa, đội mũ cứng, cộng với bình bơm bị rò rỉ nên đã bị thuốc trừ sâu ngấm vào da. Về đến nhà, khắp người tôi nổi mẩn đỏ, chân tay bủn rủn, đầu choáng váng... Sau sự cố lao động đó, tôi luôn chú ý bảo vệ sức khỏe bản thân trong quá trình làm việc như sử dụng bảo hộ lao động, găng tay, kính mắt để hạn chế tiếp xúc với hóa chất, tuân thủ liều lượng của nhà sản xuất...”.

Thực tế, có rất nhiều vụ tai nạn lao động xảy ra trong quá trình sản xuất nông nghiệp mà nguyên nhân chính là do nhận thức của người dân về vấn đề an toàn lao động còn hạn chế. Phần lớn máy móc, thiết bị nông nghiệp đưa vào sử dụng thiếu các bộ phận che chắn an toàn, trong khi nhiều người lao động chưa hiểu rõ, chưa nắm được các nguyên tắc về an toàn trong sử dụng điện và máy móc nông nghiệp. Nông dân chủ yếu làm theo thói quen hoặc sự mách bảo từ người này sang người khác. Bên cạnh đó, công tác thông tin, tuyên truyền, huấn luyện về ATVSLĐ chưa thực hiện thường xuyên, kịp thời... Các hoạt động tập huấn, huấn luyện ATVSLĐ cho nông dân chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn do nhu cầu quá lớn và xu hướng cơ giới hóa đồng ruộng, ngành nghề nông thôn ngày càng mạnh mẽ.

Tháng hành động về ATVSLĐ, phòng chống cháy nổ đã được tổ chức rộng khắp song đối tượng hướng đến chủ yếu là công nhân trong các doanh nghiệp. Hằng năm vẫn xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động trong sản xuất nông nghiệp khi nông dân vận hành máy tuốt lúa, máy làm đất; bị thương do giẫm phải vật sắc nhọn, trâu, bò húc; ngã khi thu hoạch cây ăn quả; nhiễm độc bước đầu do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách... tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật về lâu dài.

Để hướng đến một nền nông nghiệp phát triển bền vững, bảo đảm an toàn cho người lao động, cần có sự phối hợp quyết liệt hơn nữa của các cấp, ngành và các hội, đoàn thể trong công tác tuyên truyền, phổ biến về ATVSLĐ giúp người dân nâng cao nhận thức và ý thức bảo vệ mình và cộng đồng. Cần có lực lượng cán bộ chuyên môn đủ số lượng và chất lượng để hướng dẫn nông dân thực hiện những biện pháp bảo đảm ATVSLĐ.

Sở Nông nghiệp và Môi trường cần phối hợp với các ngành, địa phương tăng cường tổ chức tập huấn, nâng cao kỹ thuật, tay nghề cho nông dân, trong đó có vấn đề vệ sinh môi trường bảo vệ sức khỏe người lao động trực tiếp cũng như chống ô nhiễm môi trường trong trồng trọt, chăn nuôi như: Hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc và đúng cách); hướng dẫn vệ sinh phòng dịch trong chăn nuôi; phương pháp vận hành, sử dụng một số loại máy móc, trang thiết bị nông nghiệp, ngành nghề nông thôn. Chú trọng mở các lớp huấn luyện, trang bị kiến thức cơ bản cho các học viên về biện pháp bảo đảm ATVSLĐ trong sản xuất nông nghiệp để nông dân chủ động cải thiện điều kiện làm việc, biết cách bảo vệ mình trong quá trình lao động.

Chỉ khi người nông dân thực sự hiểu rõ và chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân trong quá trình lao động mới có thể giảm thiểu tai nạn, nâng cao năng suất và phát triển nông nghiệp bền vững.

Sỹ Hoàng