Pháp nhấn mạnh cần phải duy trì thỏa thuận hạt nhân với Iran

QĐND - Trong bối cảnh chỉ còn hơn một tuần nữa là đến thời hạn Nhà Trắng đưa ra quyết định chính thức về việc Mỹ có rút khỏi thỏa thuận Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) ký kết năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Mỹ và Đức) hay không, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã tái khẳng định cam kết đối với việc duy trì JCPOA.

Theo AFP, ngày 2-5, trong cuộc trao đổi với Thủ tướng Malcolm Turnbull nhân dịp đang ở thăm Australia, Tổng thống Emmanuel Macron cho rằng, trong khi chưa rõ quyết định mà Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đưa ra vào ngày 12-5 tới, thì “bất cứ quyết định nào được đưa ra, cũng cần phải chuẩn bị một cuộc đàm phán rộng rãi hơn và một thỏa thuận bao quát hơn, bởi không quốc gia nào muốn leo thang căng thẳng trong khu vực”. Tổng thống Pháp cũng thừa nhận JCPOA “chưa đầy đủ”, và đang thúc đẩy các cuộc đàm phán quốc tế về một thỏa thuận rộng hơn. Ông Emmanuel Macron cho rằng, cần phải bổ sung thêm “3 trụ cột” vào thỏa thuận: “Một là hoạt động hạt nhân của Iran sau năm 2025. Hai là kiểm soát và giám sát tốt hơn hoạt động đạn đạo của chính quyền Iran. Ba là kiềm chế hoạt động của Iran trong khu vực, đặc biệt tại Iraq, Syria, Liban và Yemen”.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull. ( Ảnh: Reuters)

Trước đó, theo Điện Elysée, Pháp, Đức và Anh đang có “nỗ lực kép” liên quan tới thỏa thuận hạt nhân với Iran. Đó là một mặt tiếp tục thuyết phục Mỹ ở lại trong thỏa thuận hiện có, mặt khác, cần chuẩn bị ngay từ bây giờ “một thỏa thuận khung rộng hơn, bao gồm cả giai đoạn sau 2025 (tức sau khi JCPOA hết hiệu lực), cũng như giải tỏa các lo ngại của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) về chương trình đạn đạo của Iran và các xung đột ở Trung Đông”.

Cho đến nay, quan điểm của Tổng thống Donald Trump là sẽ rút khỏi JCPOA kể từ ngày 12-5 tới, nếu thỏa thuận này không được sửa đổi theo hướng cứng rắn hơn với Tehran. Ngày 1-5, người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders cho rằng, JCPOA dựa trên những “kỳ vọng sai lầm”. Theo bà Sarah Sanders, thỏa thuận được đưa ra dựa trên những thông tin không chính xác. Trong khi đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani khẳng định, Tehran kiên quyết không đàm phán lại thỏa thuận này.

Tuyên bố của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron được đưa ra trong bối cảnh Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu mới đây thông báo, Israel hiện có khoảng 500kg tài liệu mật, trong đó bao gồm 55.000 trang tài liệu chứng minh Tehran đang bí mật phát triển một dự án hạt nhân quân sự có tên “Dự án Amad”. Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhấn mạnh, Israel có thể sẽ công bố “bằng chứng mới và thuyết phục” rằng Iran đang che giấu hoạt động vũ khí hạt nhân sau khi nước này ký thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Theo ông, Iran đã chuyển chương trình vũ khí hạt nhân của mình đến một địa điểm bí mật để tránh bị thế giới phát hiện.

Phản bác lại, ngày 1-5, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Amir Hatami cho rằng, những cáo buộc từ phía Israel liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran là “vô căn cứ”. Ông Amir Hatami gọi những bình luận của Thủ tướng Benjamin Netanyahu là “một màn kịch tuyên truyền”, đánh lạc hướng dư luận nhằm che đậy “những tội ác không thể biện minh” của Israel chống lại người dân Palestine.

Cùng ngày, bà Federica Mogherini, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU tuyên bố, các cáo buộc của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về chương trình hạt nhân của Iran không hề gây hoài nghi về việc Tehran có tuân thủ thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 hay không và EU cần đánh giá lại chi tiết về tuyên bố của nhà lãnh đạo Israel. Theo bà Federica Mogherini, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) là cơ quan quốc tế duy nhất phụ trách giám sát cam kết hạt nhân của Iran và 10 báo cáo của IAEA đều cho thấy Iran đã tuân thủ đầy đủ các cam kết. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lại không đưa ra được lập luận thể hiện việc Iran không tuân thủ hay vi phạm những cam kết trong thỏa thuận.

HOÀNG VŨ