Nỗ lực vì mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030

Với sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban, ngành, đoàn thể, công tác phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Quảng Trị tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, toàn diện và đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Tư vấn, khám sàng lọc HIV cho bà mẹ mang thai tại Trạm Y tế thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa -Ảnh: H.T

Năm 2023, toàn tỉnh tổ chức 18.407 lượt truyền thông phòng, chống HIV/AIDS với hơn 500.000 lượt người được truyền thông với các hình thức trực tiếp, gián tiếp qua các hệ thống loa phát thanh, truyền hình, báo chí.

Tỉnh cũng đã tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS cùng 20 lớp tư vấn, nói chuyện chuyên đề phòng, chống HIV/AIDS cho phụ nữ mang thai và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở 20 xã nguy cơ cao trên địa bàn tỉnh với hơn 500 người tham gia.

Đồng thời, tổ chức 7 lớp tập huấn kỹ năng phòng, chống HIV/AIDS cho nhóm nòng cốt với 270 người tham dự; 10 lớp tập huấn kiến thức về phòng, chống HIV/AIDS cho học sinh các trường THCS, THPT trên địa bàn 9 huyện, thị xã, thành phố với hơn 5.000 học sinh và giáo viên tham gia.

Công tác tư vấn xét nghiệm HIV được triển khai đồng bộ tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Đa khoa khu vực Triệu Hải và các trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố. Đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện hơn 5.000 xét nghiệm HIV cho các đối tượng sử dụng ma túy, quan hệ tình dục đồng giới, phụ nữ mang thai... phát hiện mới 30 người nhiễm HIV nội tỉnh đưa vào quản lý, điều trị.

Ngoài ra, mô hình cấp phát bao cao su và bơm kim tiêm đã được triển khai tại 125 trạm y tế xã, phường, thị trấn và tại các trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho các đối tượng nguy cơ cao. Công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadoen tiếp tục duy trì và đảm bảo chất lượng.

Công tác xác định tình trạng nghiện ma túy được triển khai đồng bộ tại 9 huyện, thị xã, thành phố. Tính đến hết năm 2023, trên địa bàn tỉnh có 129 cơ sở y tế công bố đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện ma túy, trong đó có 3 cơ sở tuyến tỉnh, 10 cơ sở tuyến huyện và 116 cơ sở tuyến xã.

Hoạt động điều trị HIV/AIDS và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã đạt được những kết quả tốt. 100% bệnh nhân được điều trị ARV đảm bảo được phác đồ điều trị, không xảy ra tình trạng thiếu thuốc; 100% bệnh nhân được mua thẻ bảo hiểm y tế và đồng chi trả từ ngân sách địa phương; 100% phụ nữ mang thai nhiễm HIV được cung cấp dịch vụ của chương trình điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

97% bệnh nhân điều trị được xét nghiệm tải lượng vi rút HIV cao hơn 7% so với mục tiêu của Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS cho bệnh nhân đang điều trị tại các trung tâm từ nguồn bảo hiểm y tế; 99% bệnh nhân điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi rút của mình dưới ngưỡng ức chế, đảm bảo về mặt sức khỏe và dự phòng cho cộng đồng.

Tính đến ngày 31/12/2023, trên địa bàn tỉnh lũy tích 424 người nhiễm HIV/AIDS, lũy tích số người nhiễm HIV tử vong là 111 người. Trong năm 2023, có 8 trường hợp nhiễm HIV tử vong.

Hiện nay, tỉnh Quảng Trị đang có tỉ lệ nhiễm trong cộng đồng nhỏ hơn 0,05%, thấp hơn chỉ số chung của quốc gia 6 lần (0,3%). Tỉ lệ người nhiễm HIV biết được trình trạng nhiễm HIV của mình đạt 90%, đáp ứng tiêu chí của Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp một số hạn chế. Đặc biệt là các hoạt động tiếp cận, tư vấn và cung cấp dịch vụ can thiệp cho các đối tượng nguy cơ cao như: nam quan hệ tình dục đồng giới, người sử dụng ma túy vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Các chỉ số như: số lượng người sử dụng ma túy trên địa bàn tỉnh công bố có lúc còn chậm trễ nên rất trở ngại trong việc sử dụng dữ liệu để xây dựng kế hoạch can thiệp đối tượng nguy cơ cao một cách hiệu quả. Mặt khác, hiện nay vẫn chưa thực hiện được phương pháp thống kê, dự báo số lượng nam quan hệ tình dục đồng giới để xây dựng kế hoạch truyền thông, can thiệp hiệu quả. Ngoài ra, việc triển khai các dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (Prep, điều trị đồng nhiễm viêm gan C trên người HIV) vẫn khó thực hiện được do thiếu nguồn thuốc, không có dự án hỗ trợ.

Với mục tiêu đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS để giảm số người mới nhiễm HIV và tử vong liên quan AIDS, chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, thời gian tới, tỉnh sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp như: đẩy mạnh truyền thông, giáo dục nâng cao hiểu biết của người dân về HIV, đặc biệt là giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV tại gia đình, cộng đồng, nơi học tập, làm việc trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, cộng đồng...

Tăng cường các biện pháp dự phòng phối hợp có hiệu quả, bao gồm: can thiệp giảm tác hại, truyền thông có chủ đích, xét nghiệm và điều trị. Đồng thời, củng cố mạng lưới phòng, chống HIV/AIDS các tuyến; mở rộng phân phát bao cao su, bơm kim tiêm sạch qua nhiều kênh khác nhau.

Mở rộng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; duy trì và mở rộng cấp phát thuốc tại tuyến cơ sở, cấp phát thuốc nhiều ngày; đổi mới, nâng cao chất lượng điều trị cho người nghiện ma túy; xây dựng các mô hình can thiệp cho người sử dụng ma túy tổng hợp.

Tăng cường truyền thông trực tiếp về lợi ích xét nghiệm sớm HIV; tư vấn, xét nghiệm HIV sớm cho phụ nữ mang thai. Phối hợp công tác tư vấn xét nghiệm HIV trong cơ sở khám, chữa bệnh theo các quy định hiện hành. Khuyến khích cung cấp dịch vụ xét nghiệm sàng lọc HIV trong hệ thống y tế tư nhân.

Tăng cường các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS ở các tuyến và công tác phòng, chống ma túy thuộc trách nhiệm của Sở Y tế, đặc biệt là tuyến tỉnh và tuyến huyện.

Thu Hạ