Nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc khắc phục ô nhiễm môi trường

(QT) - Trong những ngày cuối tháng 8/2010 vừa qua, đoàn giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đã tiến hành giám sát việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Qua giám sát cho thấy mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng hầu hết các doanh nghiệp sản xuất, chế biến trên địa bàn Quảng Trị đều chưa thực hiện đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường. Biểu hiện cụ thể là một số doanh nghiệp chưa đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hiểm; thực hiện chưa đầy đủ các biện pháp giảm ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác theo nội dung báo cáo tác động môi trường đã được phê duyệt; không làm đầy đủ báo cáo tác động môi trường khi nâng cấp công suất các nhà máy. Một số đơn vị nước thải qua xử lý chưa đạt yêu cầu. Bên cạnh đó là những tác động khác như tiếng ồn, khói bụi, mùi hôi thối... đã gây những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe của người dân. Thậm chí có doanh nghiệp còn dùng nước thải xử lý chưa triệt để, tưới cho cây làm phát tán ra môi trường xung quanh những chất độc hại... Những vi phạm trên đã được các cơ quan chức năng như Thanh tra Bộ TNMT, Thanh tra Sở TNMT, Cảnh sát Môi trường Quảng Trị kiểm tra lập biên bản vi phạm và xử phạt nghiêm khắc. Một số đơn vị vi phạm nhiều nội dung trong Quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ cũng đã bị đưa vào danh sách các đơn vị gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh. Qua thực tiễn hoạt động, các doanh nghiệp đều nhận thức rằng muốn phát triển sản xuất ổn định, lâu dài cần phải có các biện pháp bảo vệ môi trường. Vì thế cùng với hoạt động sản xuất kinh doanh, nhiều doanh nghiệp đã có những nỗ lực trong việc xây dựng, lắp đặt các phương tiện, thiết bị và thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường. Ở Nhà máy Tinh bột sắn (TBS) FOCOCEV Quảng Trị (thường gọi là Nhà máy tinh bột sắn Hải Lăng) trước đây ai đi ngang qua khu vực này có mùi hôi rất khó chịu, nguồn nước thải cũng chưa đảm bảo, người dân sinh sống gần khu vực Nhà máy nhiều lần lên tiếng, Nhà máy cũng bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Từ cuối năm 2009 đến nay Nhà máy tinh bột sắn Hải Lăng đã thể hiện quyết tâm xử lý triệt để nguồn nước thải, đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định của Nhà nước. Về lâu dài, Nhà máy phấn đấu nước thải không chỉ đạt tiêu chuẩn nước thải công nghiệp mà còn sạch hơn nữa. Để thực hiện quyết tâm bảo vệ môi trường Nhà máy đã đầu tư xây dựng hệ thống Biogas ban đầu trị giá 1,5 tỉ đồng, sau thời gian đi vào hoạt động các chỉ số ô nhiễm đã giảm xuống rất thấp so với các năm trước. Ngoài ra nguồn khí gas của hồ sinh học được sử dụng đưa vào đốt cung cấp nhiệt cho quá trình sản xuất, tiết kiệm được chi phí, tăng hiệu quả kinh tế, giảm mùi hôi. Bên cạnh đó cũng phải kể đến một số biện pháp mà Nhà máy đã làm như xây dựng bãi chứa vỏ lụa và bãi chôn lấp vỏ lụa. Phế phẩm thu được là bã sắn đã được hợp đồng bán cho doanh nghiệp tư nhân Hòa Thắng thu gom vận chuyển trong ngày. Nhà máy cũng đã sử dụng chế phẩm E.M, men vi sinh để xử lý nước thải; hợp đồng với Trung tâm phân tích (Đại học Khoa học Huế) làm giám sát môi trường hàng năm theo định kỳ 2 lần/ năm, trồng cây xanh trong khuôn viên Nhà máy để hạn chế bụi, tiếng ồn... Đối với Công ty cổ phần Nông sản Tân Lâm có hai cơ sở chế biến là Nhà máy chế biến cà phê (Hướng Hóa) và Nhà máy chế biến cao su đặt ở khu vực Tân Lâm. Trong đó Nhà máy chế biến cà phê đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải từ chế biến cà phê ứng dụng công nghệ sinh học, áp dụng phương pháp hồi lưu nước chế biến để giảm mức nước sạch tiêu thụ trên mỗi tấn quả tươi, tái sử dụng các chất thải, dùng vỏ cà phê thóc để đốt lò sấy, làm phân hữu cơ từ vỏ cà phê tươi. Nhà máy cũng thường xuyên theo dõi, kiểm tra việc sử dụng năng lượng trong chế biến cà phê nhằm mục đích giảm mức tiêu thụ điện, than đá để giảm chi phí và các tác động đến môi trường. Qua kết quả quan trắc các chỉ tiêu phát thải ra môi trường đều đạt và thấp hơn mức cho phép theo quy định của Nhà nước. Trung tâm chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn Quacert cấp chứng nhận hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001-2004, 5 năm liền được tổ chức quốc tế UTZ cấp chứng nhận sản xuất cà phê có trách nhiệm, an toàn, bền vững theo bộ nguyên tắc UTZ Kapeh, Hiệp hội cà phê-ca cao Việt Nam chọn làm mô hình điểm về sản xuất cà phê an toàn, bền vững. Đối với Nhà máy chế biến cao su: Công ty cổ phần nông sản Tân Lâm chưa xây dựng kịp thời hệ thống xử lý nước thải, chưa trình duyệt báo cáo tác động môi trường bổ sung khi nâng cấp công suất nhà máy chế biến cao su, do đó đã gây ảnh hưởng đến môi trường. Công ty cam kết khắc phục những tồn tại trên và tiến hành xây dựng hệ thống xử lý nước thải trong tháng 9/2010. Công ty cổ phần Thiên Tân có các đơn vị thành viên là: Xí nghiệp khai thác đá ở Tân Lâm, quy mô khá lớn với 132 công nhân, bên cạnh đó là Xí nghiệp xây dựng công trình, Xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng. Công ty cổ phần Thiên Tân đã có một số vi phạm như cơ sở chế biến đá thuộc danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường phải xử lý, việc tổ chức quan trắc, giám sát môi trường chưa đầy đủ, thực hiện chưa triệt để các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác đá. Công ty cũng chưa đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại nên Thanh tra Bộ TNMT đã kiểm tra xử phạt, đến nay theo báo cáo của đồng chí Dương Văn Sơn, Tổng giám đốc, Công ty quyết tâm khắc phục những hạn chế nêu trên, cụ thể là lập đề án di dời Trạm nghiền sàng đá PDSU200 ra khỏi khu vực gây ô nhiễm và đã được Sở TNMT Quảng Trị phê duyệt. Sau khi đề án được duyệt, HĐQT Công ty đã quyết định đầu tư dự án di dời Trạm nghiền sàng đá với tổng mức đầu tư hơn 2,6 tỉ đồng và triển khai thực hiện việc di dời ra khỏi khu vực gây ô nhiễm. Tại cơ sở chế biến đá Phân xưởng 1, Xí nghiệp khai thác đá Tân Lâm, Công ty đã bố trí xúc hết đá thành phẩm dọc hành lang QL 9, triển khai phương án xây dựng tường rào bao che sân bãi chứa sản phẩm và trồng vành đai cây xanh nhằm bảo đảm cảnh quan và môi trường trong khu vực. Đối với Công ty TNHH Minh Hưng chuyên khai thác chế biến đá VLXD, vận tải hàng hóa và kinh doanh đá VLXD, xay nghiền đá bột Đôlômite... cũng đã có một số vi phạm trong khai thác, chế biến đá vật liệu xây dựng, tháng 8/2009 đoàn Thanh tra của Bộ TNMT đã lập biên bản xử phạt, đến nay theo báo cáo của giám đốc công ty Trần Đình Sung, Công ty đã có nhiều nỗ lực khắc phục các tồn tại trên. Đối với vấn đề bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ không đúng quy định, Công ty đã gởi 2 sinh viên đi đào tạo tại Trường đại học mỏ- địa chất Thái Nguyên để bổ nhiệm thay thế, đã thực hiện quan trắc giám sát môi trường năm 2009-2010, chuyển dời hoạt động chất thải độc hại ra khỏi nơi làm việc. Về giảm thiểu bụi, Công ty đã dùng hệ thống bơm phun nước vào dây chuyền hệ thống máy lúc hoạt động, bố trí lao động chuyên trách tưới nước hàng ngày trên các tuyến đường vận chuyển của Công ty, di chuyển hệ thống máy xay nghiền chế biến đá đến vị trí cách xa khu vực dân cư sinh sống. Những tuyến đường có ảnh hưởng bụi do xe, máy vận chuyển được xây tường rào ngăn cách và đổ bê tông hoặc thường xuyên tưới nước vào mùa hè và những lúc xe hoạt động, hạn chế tối đa xe, máy hoạt động vào ban đêm... Những nỗ lực làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường của các doanh nghiệp nêu trên rất đáng được ghi nhận, song cũng phải thấy rằng dù đã được đầu tư phương tiện xử lý nhưng do không được thẩm định, đánh giá đầy đủ về quy mô và công nghệ, không xem xét đến hiện trạng khu vực đầu tư dự án nên khi đưa vào vận hành một số hệ thống xử lý không đạt hiệu quả như mong muốn, không ít doanh nghiệp xử lý ô nhiễm chưa triệt để, việc đầu tư phương tiện thiết bị còn chắp vá, thậm chí có đơn vị đầu tư mang tính đối phó...... Thực tế trên đòi hỏi cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước về môi trường, có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc di dời, khắc phục ô nhiễm môi trường và điều quan trọng là phải đẩy nhanh công tác quy hoạch ngành, vùng một cách hợp lý, khoa học để tạo ra sự chủ động trong công tác bảo vệ môi trường. HOÀNG NAM BẰNG