Những “cột mốc” dọc hành trình nhân ái

(QT) - Quảng Trị là tỉnh đầu tiên hình thành Câu lạc bộ Tiếp sức đến trường (TSĐT) dưới tên gọi Nghĩa tình Quảng Trị, từ mô hình này đã nhân rộng ra nhiều tỉnh, thành phố khác để giúp cho con em quê hương là những tân sinh viên khó nghèo. Và dọc dài theo hành trình ấy, chúng tôi tìm lại những sinh viên Quảng Trị đến với học bổng TSĐT 10 năm qua, để vui mừng và sẻ chia với bạn đọc... Mười năm trĩu nặng ân tình Tháng 2/2011, trong dịp trao giải thưởng và học bổng cho cuộc thi viết “Bạn tôi -người vượt khó” do báo Tuổi Trẻ và thương hiệu Home Credit (Công ty tài chính PPF VN) tổ chức, tôi chợt nhìn thấy một cô giáo trông rất quen lên giao lưu tại chương trình. Đó là Lê Thị Hồng Minh, giáo viên Trường THPT Nguyễn Hữu Thận (Quảng Trị), một sinh viên từng nhận học bổng Tiếp sức đến trường năm 2004. Tôi nhớ rõ Minh bởi năm đó, cả hai chị em cùng đỗ đại học, Minh đỗ Trường Đại học Sư phạm Quy Nhơn và em trai cô, Lê Cảnh Trường đỗ Trường ĐHBK Đà Nẵng, có nguy cơ trong hai chị em, có thể chị sẽ phải nghỉ học để dồn sức cho em. Tuy nhiên, suất học bổng TSĐT năm ấy đã giúp cho cả hai đều được đến trường, và sau khi ra trường, Minh đã về dạy ở ngôi trường trung học ở quê nhà.

Nguyễn Thị An 10 năm trước bên nồi cám lợn lo âu về đường đến giảng đường và bây giờ là bác sĩ nội trú Nha khoa ở Bệnh viện ĐH Y Dược Huế

Cũng như Lê Thị Hồng Minh với suất học bổng “chia đôi”, cũng dịp đó, Bùi Văn Minh ở Mai Xá-Gio Linh đỗ vào Trường Đại học Sư phạm Toán nhưng chị của Minh là Bùi Thị Thu lại đang học năm thứ 2 Trường ĐHSP. Hôm tôi về nhà của hai chị em thì bố các em, anh Bùi Văn Thanh đang bị tai nạn giao thông, mẹ các em mất sớm, bà nội hơn 90 tuổi đang nằm liệt giường. Khi ấy hai chị em đang ngồi giặt áo bên giếng, cuộc “đấu tranh nhường nhịn” đang vào hồi quyết liệt. Minh thì bảo: “Em là con trai, em bảo lưu kết quả, hai năm nữa vào học vẫn chưa muộn, chị tập trung học thêm hai năm nữa là xong, sau đó em đi học tiếp. Chị lại bảo: “Em là con trai, cố mà học cho xong rồi ra trường, kiếm việc, lấy vợ cho ba và bà mừng, chị học chậm lại vài năm cũng không sao đâu”. Minh nói: “Chị bây giờ 20 tuổi, chờ em học xong thì đã 24, sau đó đi học lại thì biết khi nào mới…có chồng, con gái có thì chứ con trai đâu có phải lo...”. Cuộc nhường nhịn “bất phân thắng bại” cho đến khi suất học bổng TSĐT năm ấy đã giữ cho Thu tiếp tục học và Minh cũng an tâm nhập học. Tám năm trôi qua, Thu đã học tiếp, đã lập gia đình và lấy xong bằng thạc sĩ Tâm lý giáo dục, hiện Thu đang là giảng viên tại Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Trị. Minh cũng ra trường, dạy ở Trường THPT Vĩnh Linh, hiện nay Minh đang học tiếp thạc sĩ Toán tại Huế. Ngoài Bùi Văn Minh như đã kể ở trên, câu chuyện của Trần Thị Kim Oanh ngày ấy khiến nhiều người không cầm được nước mắt. Bố mẹ mất sớm, hai người chị gái đi học xa, chỉ một mình Oanh-cô gái út sống trong căn nhà chưa đầy 10 m 2 heo hút giữa rừng cao su vừa đủ đặt chiếc giường đơn và bàn thờ bố mẹ. Năm đó Oanh đỗ vào Khoa Tin-Trưởng ĐHSP Huế. Rồi căn nhà cũng đành khóa cửa để Oanh vào trường. Mấy chị em côi cút nuôi nhau, người chị gái đầu nay công tác ở Đại học Huế, chị gái thứ hai đang học tiếp Đại học Y ở Thái Bình, Oanh sau khi ra trường về dạy ở Trường Cao đẳng công nghệ Huế, sắp tới sẽ bảo vệ luận án thạc sĩ của mình ở Trường ĐHSP Huế. Cũng một lứa với Minh và Oanh, Phan Chiến Thắng có lận đận hơn, bố mất, gia đình quá khó khăn, khi ra trường đi dạy hợp đồng cho một trường THPT, nhưng khát vọng được học thêm đã khiến Thắng quyết định vào Huế đi làm gia sư để có tiền học cao học và Thắng đã thi đỗ. Nguyễn Thanh Lập, với bài báo “ Hai lần đậu đại học nhưng cổng trường vẫn xa” và Lê Minh Hiếu - với bài “Hiếu “cà rem” và giấc mơ đại học”-hai nhân vật mở đầu cho chương trình học bổng TSĐT nay đều đã ra trường và có công việc ổn định. Nguyễn Thanh Lập sau khi tốt nghiệp ĐHBK nay đang là kỹ sư phần mềm của FPT software tại thành phố Hồ Chí Minh, Hiếu “cà rem” là thầy giáo dạy toán tại Trường THPT Vĩnh Định ở quê nhà.

Hiếu cà rem ngày xưa và nay là thầy giáo dạy Toán ở Trường THPT Vĩnh Định

Nguyễn Thị An cũng là một trong số những tân sinh viên được nhận học bổng của chương trình TSĐT đầu tiên tại Quảng Trị. Năm 2004 em thi đỗ hai trường: Khoa Toán, Trường ĐHSP Huế và Trường ĐH Y Dược Huế. Nhà nghèo, bố chạy xe ôm, mẹ đau ốm quanh năm, sau em có hai em nhỏ đang học, dù khát khao trở thành bác sĩ nhưng em phải chọn học sư phạm để không phải nộp học phí. Sau khi nhận học bổng, An đã xin chuyển từ sư phạm lên học y khoa dù đã trễ mất một tháng so với các bạn. Gần mười năm qua, cùng với sự giúp đỡ của các tấm lòng và học bổng TSĐT, năm 2010 An đã tốt nghiệp loại giỏi ĐH Y Dược Huế và đang học tiếp bác sĩ nội trú - chuyên ngành Tai Mũi Họng tại Bệnh viện Đại học Y Dược Huế. Em gái của An, Nguyễn Thiện Nhàn cũng được nhận học bổng TSĐT của Báo Tuổi Trẻ vào năm học 2006 và sau đó xuất sắc giành học bổng du học ở Pháp để vào học trường Kỹ sư Quốc gia Val de Loire củaPháp. Bay xa đến những chân trời

Chương trình học bổng Tiếp sức đến trường sau 10 năm đã có 8.000 tân sinh viên trên cả nước được hỗ trợ số tiền khoảng 35 tỷ đồng từ đóng góp của những mạnh thường quân, những bạn đọc hảo tâm của Tuổi Trẻ.

Có khá nhiều sinh viên nhận học bổng TSĐT đã và đang du học ở nước ngoài, như Đào Thị Hằng, Nguyễn Thiện Nhàn, Phạm Mộng Thành... Năm 2004, Đào Thị Hằng ở Ái Tử, Triệu Phong thi đỗ thủ khoa ĐH Nông Lâm Huế, tuy nhiên em khó có thể nhập học bởi cuộc sống gia đình quá khó khăn. Khi chúng tôi tìm đến nhà, bố em đang đi đánh cá trên sông Thạch Hãn, cuộc sống của cả gia đình 9 người trông cậy vào chiếc thuyền nan bé tẹo. Với suất học bổng TSĐT năm ấy, Hằng tự tin nhập học, sau 4 năm vừa học, vừa đi làm thêm em đã tốt nghiệp xuất sắc với tấm bằng kỹ sư nông nghiệp. Nhưng khát vọng của cô gái này không dừng lại ở đó, nhờ sự giúp đỡ của nhiều nhà hảo tâm thông qua cầu nối của Báo Tuổi Trẻ, đặc biệt là ông bà Dương Quang Thiện, Hằng đã hoàn thành xuất sắc sáu khóa học tiếng Anh tại Trường Ngoại ngữ ILA trong một năm để có chứng chỉ IELTS, sau đó vừa đi làm cho dự án phát triển nông thôn của Phần Lan vừa tìm kiếm học bổng. Chỉ mấy tháng sau khi nộp đơn, Hằng đã được Bộ Ngoại giao Úc tài trợ học bổng ALA (năng lực lãnh đạo) học tại ĐH Adelaide trị giá 112.000 đôla Úc. Trường Đại học Masley của New Zealand cũng tài trợ một học bổng trị giá tương tự. Hằng đã chọn học ngành quản lý carbon “bởi nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường, giảm đói nghèo và tăng cường an ninh lương thực”. Đầu năm 2013, Hằng đã về nước với tấm bằng thạc sĩ khoa học từ một trường đại học danh giá của nước Úc, song cô không tiếp tục học lên mà lại...trở về quê nhà thực hiện dự án “Mắm ruốc” với nhiều khát vọng. Năm 2006 Nguyễn Thiện Nhàn đỗ vào hai trường ĐH Y Dược và Khoa Toán, ĐH Sư phạm như chị An của mình trước đó. Tôi nhớ điểm thi vào đại học môn Toán của Nhàn là 10 điểm. Bố của Nhàn, anh Miễn làm nghề chạy xe ôm ở bến xe Đông Hà rất nổi tiếng bởi ba cô con gái học rất giỏi. Anh nói với tôi: “Đặt tên con là An và Nhàn nhưng quần quật mấy vẫn không lo đủ cho con. Vợ anh quanh năm đau yếu, trăm việc trông vào chiếc xe ôm của anh, hết cuốc xe về lại lao xuống ruộng. Đành ráng nuôi con học hành may ra mai mốt đời mình như tên con”. Suất học bổng TSĐT năm ấy đã giúp cho Nhàn có động lực để tham dự cuộc thi tuyển chọn sinh viên xuất sắc sang Pháp du học, trở thành sinh viên duy nhất của Huế được chọn sang học tại Trường Kỹ sư quốc gia Val de Loire, ngành Công nghệ thông tin ở Blois-một thành phố ở miền Trung nước Pháp. Xong bậc đại học, Nhàn ở lại học thêm chương trình nâng cao và sang năm 2014 sẽ tốt nghiệp. Tôi nhớ đến Phạm Mộng Thành, hai mẹ con côi cút sống nhờ vào chiếc máy khâu cũ kỹ ở ngôi làng nhỏ ở xã Triệu Đại. Năm 2005, sau khi đỗ Trường ĐHBK Đà Nẵng với số điểm rất cao, em được nhận học bổng TSĐT và sau đó du học tại Liên bang Nga. Sau khi học xong đại học, Thành học tiếp chương trình thạc sĩ, chuyên ngành của Thành học là Cơ học ứng dụng, khoa Cơ khí chế tạo máy. Thư cho chúng tôi, Thành viết: “Từ khi nhận học bổng em đã mơ ước sau này kiếm thật nhiều tiền để giúp lại các em như mình đã được giúp hôm nay, bây giờ em vẫn chưa học xong, nhưng niềm tin và mơ ước được giúp lại các tân sinh viên như mình ngày xưa vẫn luôn thao thức như thế...”. Một tuần trước chúng tôi gặp lại Thành từ Nga trở về, với tấm bằng thạc sĩ ngành cơ khí chế tạo máy, Thành hy vọng sẽ thực hiện được giấc mơ của mình ở một nhà máy cơ khí hiện đại ở phương Nam. Bài, ảnh: LÊ ĐỨC DỤC