Nhiều lợi ích từ việc quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy

(QT) - Thực hiện chủ trương quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy, thời gian qua, toàn huyện Đakrông có khoảng 3.500 hộ tại 66 thôn, bản, tham gia sản xuất ổn định trên 6.000 ha đất nương rẫy, làm thay đổi phương thức canh tác truyền thống “phát, đốt, cốt, trĩa”, du canh đốt rừng làm rẫy của đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi như trước đây. Việc ưu tiên quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho người dân, mà còn góp phần bảo vệ và phát triển rừng bền vững.

Sản xuất nương rẫy hiệu quả ở xã Ba Nang, huyện Đakrông

Dẫn chúng tôi đi thăm vùng đồi rộng 15 ha của gia đình, anh Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng thôn A La, xã Ba Nang, huyện Đakrông cho biết: “Cũng diện tích 15 ha này, trước đây gia đình tôi đốt trụi hết quả đồi này đến quả đồi khác trồng ngô, sắn, lúa rẫy…, nhưng vẫn không đủ ăn, vì không biết cách thâm canh cải tạo đất và sử dụng đất hiệu quả, đất bỏ hoang hóa nhiều. Từ khi thực hiện chủ trương quy hoạch sản xuất nương rẫy, được cán bộ khuyến nông- khuyến lâm của huyện về hướng dẫn quy trình sản xuất, đến nay gia đình tôi đã canh tác ổn định với diện tích 9 ha rừng tràm, 5 ha bời lời và 1 ha ngô. Nhờ đó, kinh tế gia đình tôi khá lên, bình quân mỗi năm thu nhập trên 60 triệu đồng. Trong tương lai, khi hệ thống giao thông đầu tư thuận lợi hơn, gia đình tôi có thể làm giàu được từ rừng”.

Hai thôn A La và Ba Nang, thuộc xã Ba Nang, huyện Đakrông có diện tích quy hoạch sản xuất nương rẫy 220 ha. Trên diện tích đó, những năm trước người dân đốt từng khoảnh rừng để trồng lúa rẫy, ngô, sắn, đến khi đất bạc màu cho năng suất thấp thì chuyển sang đốt khoảnh rừng khác. Cứ luân phiên du canh “phát, đốt, cốt, trĩa” như thế, đất bỏ hoang rất nhiều nhưng người dân lại thiếu đất sản xuất. Tình trạng đốt rừng làm rẫy tràn lan làm cho diện tích rừng ngày một thu hẹp, gây tổn hại nghiêm trọng đối với môi trường sinh thái. Mặt khác, do công tác quản lý sản xuất nương rẫy chưa được quan tâm nên rừng thì mất dần mà cuộc sống của người dân vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Thực hiện chủ trương quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy, diện tích rừng trên được chuyển đổi thành đất sản xuất, người dân rất phấn khởi, yên tâm sản xuất ổn định. Sau khi diện tích đất khai hoang trồng lúa rẫy, ngô, sắn đã bạc màu, Hạt Kiểm lâm huyện Đakrông chỉ đạo cán bộ kiểm lâm địa bàn trực tiếp về tận từng hộ dân để vận động và hướng dẫn cách trồng rừng sản xuất. Cùng với sự hỗ trợ về giống cây lâm nghiệp và phân bón của các chương trình 30a, định canh định cư…, đến nay phần lớn các diện tích đất nương rẫy đều chuyển sang trồng rừng sản xuất ổn định, không còn diện tích đất trống, hoang hóa. Nguồn lợi mang lại từ trồng rừng đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi. Đồng thời, người dân không còn đốt rừng làm rẫy nữa, nên nguy cơ cháy rừng, xâm hại rừng giảm hẳn.

Ông Nguyễn Văn Vĩnh, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Đakrông, cho biết: “Huyện Đakrông có trên 80% dân số là đồng bào Pa Kô, Vân Kiều. Tập quán sản xuất trước đây của người dân là đốt rẫy trĩa bắp, lúa, sản xuất được một vài vụ đất bạc mà thì bỏ hoang hóa rồi đi đốt vùng rẫy khác sản xuất, cứ canh tác xoay vòng như thế nên hiệu quả sử dụng đất thấp và nguy cơ xâm hại rừng rất cao. Trước thực trạng đó, Hạt Kiểm lâm huyện tham mưu UBND huyện Đakrông thực hiện chủ trương quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số và tuyên truyền, vận động, phối hợp xây dựng các mô hình khuyến nôngkhuyến lâm để nhân rộng trên địa bàn, vận động người dân tham gia. Đến nay, toàn huyện đã quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy ổn định với diện tích trên 6.000 ha, cho 66 thôn, bản. Các diện tích đất nương rẫy này sau những vụ đầu khai hoang trồng cây lương thực ngắn ngày đã bạc màu thì người dân sẽ chuyển sang trồng rừng sản xuất, về lâu dài sẽ là diện tích rừng sản xuất ổn định bao quanh, trở thành “vùng đệm” để bảo vệ cho hơn 72.000 ha rừng nguyên sinh của huyện Đakrông. Như vậy, diện tích rừng trên địa bàn sẽ tăng lên rất nhanh, từ đó người dân có ý thức bảo vệ và phát triển rừng bền vững, góp phần phòng, chống cháy rừng và chống xâm hại rừng, hạn chế được tình trạng lũ lụt, rửa trôi đất, ổn định đời sống cho nhân dân trên địa bàn”.

Mục tiêu thực hiện chủ trương quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy nhằm đảm bảo cho người dân có đất sản xuất, có nguồn lương thực ổn định, chuyển đổi phương thức canh tác nương rẫy sang canh tác nông- lâm kết hợp trên đất nương rẫy đã chuyển giao cho người dân, tiến tới sự hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ tài nguyên rừng một cách bền vững. Thực tiễn hoạt động canh tác nương rẫy gắn liền với sinh kế của đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi, giải quyết được vấn đề sống bằng nghề rừng mà không phá rừng, từng bước làm giàu từ sản xuất nương rẫy sẽ góp phần xóa đói giảm nghèo cho cả vùng miền núi phía Tây của tỉnh.

Khánh Ngọc