Nhà cộng đồng tránh lũ, giải pháp phòng, chống thiên tai có hiệu quả

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã có nhiều ngôi nhà cộng đồng tránh lũ được các cấp, ngành, đơn vị tài trợ xây dựng. Nhờ vậy, mỗi khi mùa mưa bão đến, người dân vùng rốn lũ được bảo vệ an toàn, hạn chế thiệt hại về người và của. Mô hình này là giải pháp hữu hiệu nhằm phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai theo phương châm 4 tại chỗ.

Nhà cộng đồng tránh lũ thôn Vĩnh An được thiết kế 2 tầng với diện tích sàn 500 m2 có sức chứa khoảng 250 người - Ảnh: T.T

Thôn Vĩnh An, xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ nằm sát bờ Bắc sông Hiếu. Với địa hình thấp trũng nên hằng năm nơi đây thường gánh chịu nhiều trận lũ dữ càn qua gây ngập ruộng vườn, nhà cửa. Gần đây nhất là trận lụt lớn năm 2020 làm toàn thôn bị ngập sâu trong nước, có nơi nước lên cao đến nóc nhà. Vì vậy, người dân luôn sống trong thấp thỏm lo âu mỗi khi mùa mưa bão đến. Song năm nay, sự lo âu ấy nhường chỗ cho niềm vui, sự an tâm khi ngôi nhà cộng đồng tránh lũ thôn Vĩnh An đã được đưa vào sử dụng.

Nhà cộng đồng tránh lũ thôn Vĩnh An do BIDV tài trợ xây dựng với tổng kinh phí 2,5 tỉ đồng, được thiết kế 2 tầng với diện tích sàn 500 m2 có sức chứa khoảng 250 người. Trong điều kiện bình thường, công trình phục vụ hoạt động hội họp, giao lưu văn hóa, thể dục, thể thao. Khi có thiên tai bão lũ, tầng một sẽ là nơi trú cho vật nuôi, tầng hai dùng làm nơi ở đảm bảo an toàn cho người dân. Nhà tránh lũ được chính quyền địa phương chọn xây dựng ở vị trí trung tâm thôn, thuận lợi về mọi mặt, bảo đảm an toàn nhất cho người dân khi tập trung đến ở trong lúc thiên tai xảy ra.

Ngồi trong nhà cộng đồng rộng rãi, khang trang, Trưởng thôn Vĩnh An Hoàng Công Nguyên cùng đông đảo người dân không giấu được niềm vui. Anh Nguyên cho hay, toàn thôn hiện có 399 hộ với hơn 1.200 nhân khẩu.

Trước đây, nhà văn hóa cộng đồng của thôn là căn nhà cấp 4 với diện tích chỉ 50 m2 , sức chứa chưa đến 100 người. Vào mùa mưa bão, nhà văn hóa cộng đồng này cũng bị chìm trong nước lũ như bao nhà dân khác.

Vì vậy, ban cán sự thôn phải vận động, hỗ trợ người dân di tản đến những nhà dân xây dựng kiên cố, ở vị trí cao để đảm bảo an toàn. Số gia đình còn lại không tìm được nơi tránh trú thì ban cán sự thôn sẽ hỗ trợ di tản đến Trường TH&THCS Cam Hiếu cách thôn gần 2 km để trú ẩn tạm thời.

“Từ khi được BIDV tài trợ xây dựng nhà cộng đồng tránh lũ, người dân trong thôn đều cảm thấy yên tâm hơn. Tháng 9 vừa qua, nhiều người đã đến đây để phòng tránh cơn bão số 4”, anh Nguyên nói.

Đầu năm 2021, được sự quan tâm của Văn phòng Kinh tế và Văn hóa Đài Bắc cùng với sự hỗ trợ kịp thời của Tổng cục Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và PTNT, thôn Võ Xá, xã Trung Sơn, huyện Gio Linh được hỗ trợ 1,85 tỉ đồng để xây dựng nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai. Công trình có quy mô 2 tầng với tổng diện tích sử dụng 200 m² .

Đây là công trình đa mục tiêu, dùng để tránh trú thiên tai, đồng thời là hạ tầng thiết yếu hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, góp phần thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai thôn Võ Xá là công trình đa mục tiêu, dùng để tránh trú thiên tai, đồng thời là hạ tầng thiết yếu hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội - Ảnh: T.T

Trưởng thôn Võ Xá Lê Văn Lợi cho hay, toàn thôn có 360 nóc nhà; trong đó chỉ có khoảng 50 nhà được xây dựng kiên cố ở nơi cao ráo, số còn lại ở vùng thấp trũng nên thường xuyên bị ngập lụt mỗi khi mùa mưa bão đến.

Trận lũ lịch sử năm 1999 và cuối năm 2020, hầu như toàn bộ thôn bị ngập sâu từ 1-2 m. Bởi vậy, khi thôn được tặng nhà cộng đồng tránh lũ kiên cố, thiết kế khoa học và đầy đủ trang thiết bị, người dân rất vui mừng, phấn khởi.

Sau khi tiếp nhận công trình, chính quyền địa phương đã huy động thêm nguồn lực để xây dựng đồng bộ các hạng mục như sân thể thao và khuôn viên nhà cộng đồng.

“Công trình này giúp địa phương và người dân nâng cao tính chủ động trong phòng ngừa, ứng phó với thiên tai; phục vụ các hoạt động văn hóa, thể thao và cũng là địa điểm làm việc thường xuyên của các tổ chức, đoàn thể, ban điều hành thôn. Chúng tôi cam kết sẽ quản lý tốt, bảo trì thường xuyên và phát huy tối đa hiệu quả công trình được đầu tư nhằm kéo dài tuổi thọ công trình”, ông Lợi nói.

Trong những năm gần đây, tình hình thiên tai, thời tiết tại Việt Nam cũng như trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có nhiều diễn biến bất thường và trái quy luật. Loại hình thiên tai xảy ra phổ biến trên địa bàn tỉnh đó là: bão, mưa lớn, ngập lụt, sạt lở đất, dông, lốc sét...

Theo báo cáo của Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Trị, trong năm 2023, thiên tai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị không diễn ra dồn dập nhưng có nhiều diễn biến bất thường và trái quy luật, chịu ảnh hưởng của 50 đợt thiên tai, làm 5 người chết và 3 người bị thương; tổng giá trị thiệt hại trên địa bàn tỉnh hơn 162 tỉ đồng.

Các tháng đầu năm 2024, thiên tai trên địa bàn tỉnh đã có những diễn biến cực đoan, làm ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân. Trước thực trạng đó, việc xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai nói chung, nhà cộng đồng tránh lũ cho người dân nói riêng đã được tỉnh Quảng Trị quan tâm, huy động các nguồn lực để triển khai thực hiện.

Giai đoạn 2021-2024, trên địa bàn tỉnh có khoảng 15 nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai được hỗ trợ xây dựng. Những công trình này, bên cạnh là điểm sơ tán, tránh trú tập trung an toàn khi có thiên tai xảy ra thì còn là kho cất giữ, bảo quản an toàn cho các công cụ hỗ trợ, phục vụ sản xuất nông nghiệp (phân bón, giống cây trồng, vật tư dự phòng phục vụ phòng, chống thiên tai...); đồng thời trở thành địa điểm để tổ chức các sinh hoạt tập trung cho người dân địa phương hoặc tận dụng tối đa phục vụ cho các mục tiêu phù hợp khác.

Hiện nay, nhu cầu xây dựng nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh còn rất lớn. Vì vậy, trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục ưu tiên, kêu gọi, huy động các nguồn lực để tập trung hỗ trợ đầu tư thêm các nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai và nhà ở kiên cố phòng, chống thiên tai cho người dân.

Trần Tuyền