Người trồng ớt có nguy cơ trắng tay vì doanh nghiệp hứa suông

(QT) - Đã đến thời kỳ thu hoạch, ớt chín đầy ruộng nhưng người dân thôn Lại An, xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh không mặn mà với việc thu hái. Bởi lẽ diện tích ớt mà các hộ dân tham gia trồng theo dự án liên kết có nguy cơ phải bỏ không vì đơn vị bao tiêu sản phẩm hứa hẹn thu mua như cam kết đã “một đi không trở lại”. Tình trạng này còn là nỗi lo chung của người dân các huyện tham gia dự án trồng ớt nguyên liệu liên kết với Công ty Cổ phần đầu tư Quốc tế Thiên An, Hải Phòng (gọi tắt là Công ty Thiên An).

Người dân các địa phương tham gia dự án trồng ớt nguyên liệu liên kết với doanh nghiệp phải tự tìm đầu ra tiêu thụ sản phẩm

Toàn HTX Nông nghiệp Lại An có khoảng 70 hộ dân tham gia dự án trồng ớt nguyên liệu theo hợp đồng liên kết giữa huyện Gio Linh với Công ty Thiên An với diện tích khoảng 5ha. Giống ớt mà công ty đưa về triển khai tại địa bàn xã Gio Mỹ và các xã Gio Quang, Trung Hải là ớt chỉ thiên. Ban đầu công ty cũng có hỗ trợ một phần giống, phân bón đầu vụ, tuy nhiên sau đó người dân ngoài việc bỏ công chăm sóc thì còn phải đầu tư thêm tiền phân bón để đảm bảo quá trình sinh trưởng của cây ớt. Bà Nguyễn Thị Giỏ, ở thôn Lại An, xã Gio Mỹ cho biết: “Lúc đầu người dân nghe triển khai trồng ớt bán cho công ty thu mua thì rất mừng nên tích cực tham gia, chấp nhận bỏ thêm chi phí tiền phân bón để chăm sóc cây ớt đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật. Nhưng đến nay, đến mùa thu hoạch thì nghe nói không có đơn vị nào thu mua, chúng tôi rất hoang mang lo lắng”. Cùng ở vào tình cảnh đứng ngồi không yên mấy ngày nay khi 5 ha ớt của người dân đến kỳ thu hoạch mà không có nơi tiêu thụ sản phẩm, ông Nguyễn Văn Đắc, Giám đốc HTX Nông nghiệp Lại An cho biết: “HTX đứng ra kêu gọi thành viên tham gia dự án trồng ớt theo chủ trương liên kết của huyện, bây giờ công ty không thu mua nên chúng tôi không biết phải giải quyết thế nào cho bà con. Nhiều hộ dân tiếc của thì hái đem bán lẻ, nhưng mức tiêu thụ không đáng là bao, giá thành lại rẻ”.

Không riêng gì huyện Gio Linh, dự án liên kết trồng ớt của huyện Cam Lộ với Công ty Thiên An cũng lao đao vì đơn vị đối tác “bỏ của chạy lấy người”, không chịu thu mua sản phẩm. Vụ đông xuân năm nay, huyện Cam Lộ liên kết với Công ty Thiên An triển khai trồng gần 20 ha ớt nguyên liệu tại các xã Cam Hiếu, Cam Thủy, Cam Tuyền và thị trấn Cam Lộ. Khi tiến hành trồng, công ty cam kết bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ 40% chi phí trồng, chăm sóc, phân bón và thuốc phòng trừ sâu bệnh. Đối với các hộ tham gia trồng ớt, chi phí đầu tư mỗi sào gồm 350 nghìn đồng tiền công cày, làm đất, 5 công trồng cây, 200 nghìn đồng tiền mua bạt phủ chống cỏ và đầu tư khác. Trước khi triển khai, UBND huyện và doanh nghiệp đã ký biên bản ghi nhớ thu mua, bao tiêu sản phẩm cho người dân. Đến thời điểm thu hoạch, UBND huyện Cam Lộ đã có công văn gửi công ty đề nghị đơn vị khẩn trương thu mua ớt quả cho người dân. Tuy nhiên, phía công ty chỉ có động thái giới thiệu đối tác đi khảo sát thực địa rồi sau đó ngừng liên lạc với UBND huyện Cam Lộ. Những ngày này, tại các địa điểm trồng ớt của các xã thuộc dự án, ớt chín rộ, rụng đầy ruộng, khô héo do nắng nóng liên tục và người dân không biết phải tiêu thụ bằng cách nào vì số lượng quá lớn. Một số hộ dân chịu khó mang về bán tại thành phố Đông Hà và các địa phương lân cận với giá rất rẻ.

Để hỗ trợ giải quyết khó khăn cho các hộ dân, UBND huyện Cam Lộ đã có văn bản, vận động các ban, ngành, đoàn thể, các công ty và nhân dân trên địa bàn tìm kiếm đối tác thu mua, tiêu thụ ớt cho nông dân để giảm bớt thiệt hại với giá thu mua của các công ty là 3.000 đồng/kg. Ông Ngô Quang Chiến, Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ cho biết, đã có khoảng 30 tấn ớt của nông dân được thu mua, trong đó Công ty TNHH MTV Từ Phong thu mua 15 tấn, tuy nhiên diện tích ớt còn lại khá lớn, còn hàng chục tấn quả đã chín đỏ, huyện sẽ có trách nhiệm tiếp tục kết nối tìm đầu mối tiêu thụ sản phẩm cho người dân. Cùng với đó, UBND huyện triển khai kế hoạch chuyển đổi cây trồng trên đất trồng ớt và thông báo chính sách hỗ trợ, động viên nông dân. Cụ thể, đối với diện tích đất trồng ớt, trên cơ sở nhu cầu cần chuyển đổi sản xuất trong vụ hè thu của các hộ dân, huyện hỗ trợ 100% kinh phí mua giống cây trồng và tập huấn hướng dẫn kỹ thuật. Ưu tiên hỗ trợ 10 tấn giống lúa cho các hộ dân tham gia trồng ớt có hoạt động sản xuất lúa nếu có nhu cầu.

Liên quan đến dự án trồng ớt nguyên liệu liên kết với Công ty Thiên An, toàn tỉnh có ba huyện Cam Lộ, Gio Linh và Vĩnh Linh triển khai thực hiện với tổng cộng hơn 50 ha và đến thời điểm này người dân các địa phương đều loay hoay tìm cách tiêu thụ sản phẩm. Việc một số huyện linh động vận động công đoàn huyện, cán bộ, viên chức chung tay mua giúp, giải quyết khó khăn cho người dân chỉ là giải pháp tạm thời và cũng chỉ tiêu thụ được số lượng có hạn, trong khi sản lượng ớt đến thời kỳ thu hoạch là rất lớn, cần có đối tác thu mua với khối lượng lớn và đảm bảo giá cả hợp lý cho nông dân. Trên thực tế, không chỉ đối với các dự án trồng ớt nguyên liệu, tình trạng phá vỡ hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản giữa người dân và doanh nghiệp vẫn thường xuyên xảy ra. Do đó cần bổ sung, sửa đổi và có chế tài trong xử phạt vi phạm đối với đơn vị vi phạm hợp đồng cũng như có những chính sách cụ thể hỗ trợ đầu ra cho nông sản.

Thanh Trúc