Người dân Triệu Phong lo lắng vì hệ thống kênh mương nội đồng xuống cấp

Hệ thống kênh mương sau nhiều năm kiên cố hóa đã xuống cấp nghiêm trọng, gây thất thoát nước, ảnh hưởng đến việc phục vụ sản xuất nông nghiệp là thực trạng đang diễn ra tại huyện Triệu Phong. Điều này khiến nông dân trên địa bàn rất lo lắng, bởi nếu không có phương án giải quyết, nguy cơ thiếu nước cho vụ sản xuất lúa đông xuân 2024 - 2025 rất dễ xảy ra.

Hệ thống kênh mương nội đồng trên địa bàn thôn An Định, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong xuống cấp nghiêm trọng - Ảnh: T.P

Sống tại thôn An Định, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong gần 30 năm qua, kinh tế gia đình chị Đỗ Thị Hương phụ thuộc chủ yếu vào 6 sào lúa. Có ruộng nằm gần hệ thống kênh mương nội đồng, nên hơn ai hết, chị là người hiểu rõ nhất những ảnh hưởng do sự xuống cấp của những con kênh này. Nhiều năm qua, vợ chồng chị luôn thấp thỏm nỗi lo thiếu nước phục vụ tưới cho cây lúa khi mà tại các con kênh chảy qua địa bàn thôn, hiện trạng nứt, vỡ ngày càng nặng.

“Con kênh cấp III chảy qua trước nhà tôi đã được xây dựng từ 30 năm trước, lâu nay không được nâng cấp hay sửa chữa. Vì vậy có nhiều đoạn lòng kênh bằng bê tông bị nước xói mòn, bong tróc, cỏ mọc dày... khiến việc dẫn nước kém hiệu quả. Những năm gần đây, mỗi khi gần đến vụ gieo cấy, gia đình tôi cùng những gia đình khác trong thôn phải rất vất vả đắp chặn những đoạn hư hỏng nặng, phát cỏ để đưa nguồn nước vào đồng ruộng. Vụ lúa đông xuân 2024 - 2025 tới đây, nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời, nông dân chúng tôi sẽ còn gặp nhiều khó khăn hơn”, chị Hương bộc bạch.

Diện tích sản xuất lúa của Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp An Mô (xã Triệu Long) là 34,3 ha/2 vụ/năm. Tổng chiều dài hệ thống kênh mương nội đồng đã được kiên cố hóa do HTX quản lý là hơn 3 km. Tuy nhiên đến nay, hầu hết kênh mương đã bộc lộ dấu hiệu “lão hóa”, xuống cấp làm thất thoát nước; một số đoạn không còn phát huy tác dụng.

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp An Mô Đỗ Đức Triền cho biết, khi vào vụ sản xuất, người dân thường áp dụng phương pháp gieo lúa nên rất cần nguồn nước ổn định, bảo đảm tưới hiệu quả, tiêu kịp thời. Nhưng với tình hình hiện nay thì khó đáp ứng được yêu cầu sản xuất.

“Kênh mương xuống cấp gây khó khăn cho việc tưới tiêu. Như con kênh N73 chảy qua địa phận của HTX, vào thời điểm lúa trổ, chúng tôi phải chặn mương tiêu để ruộng có nước. Tất cả đều là giải pháp mang tính tạm thời. Chi phí eo hẹp, HTX chỉ có thể cải tạo vá víu nên hiệu quả không cao. Về lâu dài, HTX và người dân rất mong nhận được sự quan tâm của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương để có kinh phí nâng cấp, sửa chữa hệ thống kênh mương”, ông Triền bày tỏ.

Được biết, trên địa bàn xã Triệu Long có hệ thống kênh mương cấp II, cấp III dài khoảng 60 km, phục vụ tưới tiêu cho khoảng 331 ha lúa. Hệ thống thủy lợi nội đồng vốn có vai trò quan trọng trong việc cung cấp, tiêu thoát nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, do được xây dựng từ 20 - 30 năm về trước mà không được bảo trì, tu sửa thường xuyên nên đến nay đã xuống cấp, nhiều đoạn mương bị rò rỉ, sạt lở nghiêm trọng, nguy cơ vỡ kênh có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Long Lê Trọng Khang cho biết, thực hiện Nghị định số 62/2019/NĐ-CP ngày 11/ 7 /2019 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều Nghị định số 35/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng đất trồng lúa, hằng năm, địa phương có hỗ trợ kinh phí cho người dân và các HTX khắc phục tạm thời một số đoạn kênh mương xuống cấp nặng; đồng thời tuyên truyền, vận động người dân, HTX sử dụng các nguồn lực tại chỗ nhằm đảm bảo vấn đề tưới tiêu. Nhưng những phương án này chỉ mang tính chất tạm thời. Người dân các thôn và chính quyền địa phương đã kiến nghị lên các cấp cao hơn song chưa thể giải quyết dứt điểm thực trạng nêu trên.

“Yêu cầu sản xuất cấp bách nhưng công trình xuống cấp khiến việc điều tiết tưới tiêu bất cập, nhất là với địa phương có diện tích sản xuất nông nghiệp lớn như Triệu Long. Hệ thống kênh mương nội đồng hiện nay đã xuống cấp. Người dân địa phương cần có nước để phục vụ sản xuất nhưng nguồn nước tưới bị hạn chế dẫn đến năng suất, sản lượng không đảm bảo. Tình trạng này đã làm ảnh hưởng đến 250 ha lúa trên địa bàn.

Thời gian qua, xã có được bố trí nguồn vốn sửa chữa kênh mương song không thể đáp ứng nhu cầu thực tế tại địa phương. Chính quyền xã mong muốn cấp trên nghiên cứu, có phương án tối ưu để sớm khắc phục hệ thống kênh mương xuống cấp, giúp người dân yên tâm sản xuất”, ông Khang nói.

Thông tin từ Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Triệu Phong cho biết thêm, tổng chiều dài kênh mương thủy lợi do các xã trên địa bàn quản lý là 420,51 km với 261,05 km được kiên cố hóa, chiếm tỉ lệ 62,08%. Trong đó, hơn 100 km kênh mương được kiên cố hóa từ hơn 20 năm nên hiện đã xảy ra tình trạng xuống cấp; rất nhiều tuyến kênh xung yếu bị bồi lấp, cống thoát nước có khẩu độ nhỏ không kịp thoát nước cục bộ rất lớn.

Hằng năm, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện đã tham mưu UBND huyện quan tâm đầu tư sửa chữa, nâng cấp, nạo vét các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất trên địa bàn xã từ nhiều nguồn vốn khác nhau. Đồng thời đã phối hợp với các cấp đăng ký danh mục phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến, tiết kiệm nước năm 2024 theo Nghị quyết số 69/2022/NQ-HĐND ngày 18/10/2022 của HĐND tỉnh Quảng Trị và nguồn hỗ trợ chương trình phát triển kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp.

Tuy vậy, do nguồn kinh phí hạn chế, huyện chỉ hỗ trợ sửa chữa những điểm hư hỏng nghiêm trọng tại một số đoạn kênh mương chính trên địa bàn. Huyện đã chỉ đạo các địa phương huy động mọi nguồn lực để tiếp tục đầu tư, nâng cấp kênh mương.

Trước thực trạng xuống cấp của hệ thống kênh mương nội đồng ở huyện Triệu Phong, chính quyền địa phương và ngành chức năng cần quan tâm sớm có phương án nâng cấp, tu sửa các đoạn, tuyến mương qua các khu vực sản xuất nhằm cấp nước ổn định, tiêu nước hiệu quả, phục vụ đắc lực cho sản xuất nông nghiệp.

Trúc Phương