Nên trả về cho chủ

(TPO) - UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế ban hành Công văn số 4126/UBND-XDCB đồng ý chủ trương và giao trách nhiệm cho Bảo tàng Lịch sử cách mạng làm chủ đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo nhà 114 Mai Thúc Loan. Thông tin này gây bất ngờ và bức xúc cho không ít người.

Nhà 86 (số mới 114) Mai Thúc Loan. Ảnh: T.X

Sau năm 1975, chính quyền phường Thuận Lộc đã tạm mượn ngôi nhà này làm trụ sở UBMTTQ phường; sau đó giao cho HTX mua bán, rồi cho tư nhân thuê mở cửa hàng ăn uống, mua bán xe máy…

Năm 1988, thấy ngôi nhà của mình ngày càng xuống cấp và bị sử dụng một cách bừa bãi, ông Trần Đình Sơn cùng người mẹ đã liên tục có đơn khiếu nại đề nghị được trả lại ngôi nhà để tu sửa thờ phụng và tỏ ý muốn xây dựng nơi đây thành một ngôi nhà di sản của Huế.

Công văn số 519/BC/VHTT ngày 20/10/1999 của Sở VHTT Thừa Thiên - Huế tham mưu UBND tỉnh giải quyết đã kiến nghị: “... Toàn bộ giấy tờ liên quan đến tính pháp lý của ngôi nhà cổ này hiện vẫn được gia đình lưu giữ.

Sở VHTT kính đề nghị UBND tỉnh xem xét để có hướng giải quyết vấn đề sở hữu của gia chủ một cách thỏa đáng, đáp ứng được mong mỏi thiết tha của một gia tộc muốn được trực tiếp quản lý và sử dụng ngôi nhà của mình theo hướng bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản văn hóa dân tộc”.

Ông Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở VHTT, người trước đây đã ký công văn nói trên cho biết: “Chiếu theo các quy định, ngôi nhà này không thuộc nhà đối tượng bị quản lý nhà cửa; cũng không phải nhà thuộc diện vắng chủ, bởi sau giải phóng trong nhà vẫn có người ở, còn bàn thờ của gia đình, và sau đó chủ của ngôi nhà (mẹ con ông Trần Đình Sơn - PV) vẫn thăm nom, hương khói”.

Theo ông Nguyễn Xuân Hoa, đây là ngôi nhà rường mặt phố hiếm hoi còn sót lại trên đường Mai Thúc Loan được xây dựng theo quy hoạch của Bộ Công triều Nguyễn từ đầu thế kỷ XX.

Ngôi nhà lại gắn với nhân vật lịch sử Trần Đình Bá, một danh thần triều Nguyễn, người có tinh thần dân tộc rất cao. Hậu duệ của Thượng thư Trần Đình Bá - ông Trần Đình Sơn - cũng là một nhà nghiên cứu, một nhà sưu tầm cổ vật nổi tiếng, lại có mong muốn phục dựng lại ngôi nhà của gia tộc như nó vốn có...

Chính vì thế nên một trong những giải pháp đề xuất của Sở VHTT trước đây là nếu chưa giải quyết trả thì đề nghị tỉnh giao ngôi nhà cho Sở VHTT quản lý. Sở sẽ hợp đồng lại với ông Trần Đình Sơn để tu bổ, phục dựng và biến nơi đây thành một không gian văn hóa có ích cho Huế.

“Đó không phải là giải pháp rốt ráo, nhưng chí ít nó sẽ giúp ngôi nhà tránh được nguy cơ xuống cấp, biến dạng, thậm chí bị đập phá” - Ông Nguyễn Xuân Hoa hồi tưởng. Nhưng cho đến lúc ông Hoa nghỉ hưu, ý tưởng ấy vẫn không thực hiện được do ngôi nhà đã không được bàn giao.

Thoại Xuân