Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp

QTO - Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý trong giáo dục nghề nghiệp (GDNN) được xác định là một trong những giải pháp đột phá của Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Đây là đội ngũ có vai trò quyết định đến chất lượng GDNN, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường lao động và yêu cầu ngày càng cao về số lượng, cơ cấu, chất lượng nhân lực có kỹ năng nghề cho phát triển đất nước.

Giai đoạn 2015-2020, đội ngũ nhà giáo GDNN trên cả nước phát triển nhanh, về số lượng cơ bản đáp ứng yêu cầu và từng bước khắc phục được tình trạng bất hợp lý về cơ cấu ngành nghề. Đến nay, cả nước có trên 1.900 cơ sở GDNN với hơn 83.959 giảng viên, giáo viên dạy nghề, hầu hết đều đạt chuẩn về nghiệp vụ sư phạm và trình độ đào tạo. Một số nhà giáo được phong tặng danh hiệu “Nhà giáo Nhân dân”, “Nhà giáo Ưu tú” và các giải thưởng cao quý khác, hàng ngàn nhà giáo được công nhận nhà giáo dạy giỏi các cấp. Đội ngũ cán bộ quản lý GDNN trên 20.627 người, trong đó 94,21% có trình độ đại học và trên đại học, gần 50% có chứng chỉ đào tạo nghiệp vụ quản lý GDNN.

Tại Quảng Trị, chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý GDNN ngày càng được nâng cao. Toàn tỉnh hiện có 289 nhà giáo GDNN, trong đó có 3 tiến sĩ, 77 thạc sĩ và 165 người trình độ đại học. Năm 2021, tỉnh đã tổ chức bồi dưỡng kỹ năng nghề cho 122 nhà giáo và tập huấn nghiệp vụ cho 300 cán bộ quản lý công tác đào tạo nghề các cấp. Nhờ đó, công tác tuyển sinh, đào tạo GDNN trên địa bàn tỉnh có kết quả khá tốt. Năm 2021, tuyển sinh được 8.837 người (đạt 103,96% kế hoạch), trong đó đào tạo trình độ cao đẳng có 122 người, trung cấp có 628 người, sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề khác có 8.087 người.

Tỉ lệ lao động qua đào tạo đạt 68,5% (đạt 100% kế hoạch); lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 32% (đạt 100% kế hoạch). Cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyển sinh, chất lượng đào tạo tại các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh ngày càng được nâng lên. Theo kế hoạch, năm 2022, Quảng Trị đặt ra mục tiêu tuyển sinh, đào tạo 9.000 người, nâng tỉ lệ lao động qua đào tạo đạt 70,27%, trong đó tỉ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt 32,5%.

Tuy nhiên, nhìn chung số lượng, cơ cấu nhà giáo ở nhiều cơ sở GDNN và nhà giáo giảng dạy ở các ngành nghề chuyển giao cấp độ quốc tế, khu vực trên cả nước còn thiếu. Số lượng cán bộ quản lý nhà nước về GDNN ở các địa phương còn ít, chủ yếu là kiêm nhiệm. Năng lực chuyên môn, sư phạm, ngoại ngữ, tin học và kỹ năng nghề của một số nhà giáo GDNN còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng cập nhật công nghệ mới, tiên tiến của khu vực và thế giới vào giảng dạy. Năng lực quản lý, quản trị và trình độ đào tạo của nhiều cán bộ quản lý các trường trung cấp, trung tâm GDNN còn bất cập, chưa chuyên nghiệp và thích ứng với sự thay đổi của khoa học - công nghệ và hội nhập quốc tế.

Chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo GDNN ở một số cơ sở đào tạo, bồi dưỡng còn hạn chế; nội dung, chương trình, cách thức tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chưa tinh gọn, hiệu quả; việc cập nhật công nghệ mới gắn liền với thực tiễn sản xuất còn hạn chế. Đến nay, trên cả nước vẫn chưa có một cơ sở đào tạo chuyên sâu, bài bản và hệ thống về GDNN; số lượng nhà giáo GDNN được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực hàng năm không đạt được mục tiêu đề.

Theo Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021 - 2030, đến năm 2025, Quảng Trị đặt ra chỉ tiêu phấn đấu đạt tỉ lệ lao động qua đào tạo 75%- 80%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ đạt trên 33%; tỉ lệ lao động có các kỹ năng công nghệ thông tin đạt 80%; ít nhất 20% cơ sở GDNN đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng; 100% nhà giáo đạt chuẩn; 80% cán bộ quản lý được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng quản lý- quản trị hiện đại. Để đạt được mục tiêu đề ra cần triển khai đồng bộ nhiều nhiệm vụ, giải pháp, trong đó chú trọng đến việc phát triển và nâng cao chất lượng cho đội ngũ nhà giáo, nghệ nhân, chuyên gia, người dạy nghề và cán bộ quản lý trong GDNN.

Trước hết, cần huy động mạnh mẽ sự tham gia của các nguồn lực xã hội để phát triển đội ngũ nhà giáo GDNN. Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, cần thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo, chú trọng kinh nghiệm thực tiễn và năng lực nghề nghiệp trong kỷ nguyên số, phương pháp dạy học hiện đại, tích hợp các kỹ năng cốt lõi cùng kỹ năng mềm, kỹ năng số để thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp. Chuẩn hóa cán bộ quản lý cơ sở GDNN theo hướng chú trọng kỹ năng quản lý-quản trị hiện đại, đổi mới sáng tạo, kỹ năng số, trình độ ngoại ngữ.

Trong bối cảnh GDNN đang chịu sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo GDNN cần chú trọng đến việc xây dựng chính sách phát triển nhà giáo theo hướng mở, đồng thời tái cơ cấu đội ngũ nhà giáo GDNN theo sự thay đổi của cơ cấu ngành nghề đào tạo, ưu tiên phát triển đội ngũ nhà giáo có năng lực nghề nghiệp; rà soát, đánh giá thường xuyên công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển năng lực nghề nghiệp đội ngũ nhà giáo GDNN.

Đổi mới, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các chương trình, phương thức tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho nhà giáo, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng tại các nước có hệ thống GDNN phát triển đối với nhà giáo giảng dạy ngành, nghề trọng điểm cấp độ ASEAN. Phát triển mạnh đội ngũ nghệ nhân, chuyên gia, người dạy nghề đủ năng lực tham gia đào tạo các cấp trình độ của GDNN. Triển khai hiệu quả các cộng đồng, mạng lưới kết nối đội ngũ nhà giáo, nghệ nhân, chuyên gia và người dạy nghề trong GDNN. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý cơ sở GDNN, cán bộ quản lý nhà nước về GDNN các cấp, đặc biệt là ở địa phương.

Để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo GDNN có trình độ kỹ năng nghề thành thạo, các nhà trường phải trang bị đầy đủ thiết bị dạy nghề, đào tạo nghề hiện đại phục vụ rèn luyện tay nghề cho học sinh, sinh viên. Xây dựng ngân hàng các chương trình và học liệu đào tạo số về đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo GDNN; phát triển các mô hình mạng kết nối cho đội ngũ cán bộ quản lý, nhà giáo và người dạy trong doanh nghiệp để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm thực tế trong hoạt động giảng dạy.

Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, vị trí của học nghề trong sự phát triển của xã hội cũng như vai trò, vị trí của đội ngũ nhà giáo GDNN trong việc đảm bảo và nâng cao chất lượng GDNN.

Hoài Nam