Nâng cao chất lượng công tác xét xử, tránh oan sai

(QT) - Thời gian qua, ngành Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Quảng Trị luôn nỗ lực từng bước nâng cao chất lượng công tác xét xử; tổ chức các phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa, đảm bảo nguyên tắc suy đoán vô tội, bảo vệ công lý, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân, không để bỏ lọt tội phạm và tránh oan, sai.

Xét xử vụ án Trần Đình Thịnh phạm tội giết người

Năm 2016, TAND hai cấp tỉnh thụ lý 2.042 vụ, việc, đã giải quyết 2.023 vụ, việc các loại, đạt tỷ lệ 99,1 %. Về giải quyết, xét xử các vụ án hình sự, TAND hai cấp đã giải quyết 404/404 vụ, với 694/694 bị cáo, đạt tỷ lệ 100 % số vụ và số bị cáo. Đồng thời, TAND hai cấp tỉnh đã trả hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân để điều tra bổ sung 12 vụ với 33 bị cáo. Kết quả xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm sửa, hủy do lỗi chủ quan án bị hủy 1 vụ, chiếm tỷ lệ 0,05 %, án bị sửa 2 vụ, chiếm tỷ lệ 0,10 %.

Các vụ án hình sự đã xét xử đúng người, đúng tội, áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ đúng pháp luật, không bỏ lọt tội phạm, hình phạt áp dụng cơ bản thỏa đáng. Các thẩm phán đã chú trọng đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo quy định của pháp luật tố tụng và tinh thần cải cách tư pháp theo Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị, đảm bảo cho những người tham gia tố tụng thực hiện được quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật, chất lượng xét xử từng bước được nâng cao.

Tuy số lượng án hình sự giảm nhưng tình hình tội phạm nhiều diễn biến phức tạp, tính chất phạm tội ngày càng manh động và liều lĩnh. Trong năm, TAND tỉnh đã đưa ra xét xử một số vụ án hình sự trọng điểm, đặc biệt nghiêm trọng được dư luận xã hội quan tâm như: vụ Trần Đình Thịnh phạm tội giết người; vụ Hồ Chí Bảo phạm tội giết người; vụ Nguyễn Văn Thúy cùng đồng phạm phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, xâm phạm mồ mả hài cốt; vụ Đoàn Văn Dũng cùng đồng phạm phạm tội cướp tài sản…

Toà án hai cấp đã khắc phục mọi khó khăn về phương tiện, thời tiết đưa ra xét xử lưu động 264 vụ án hình sự đạt tỉ lệ 65,3% (trên tổng số án hình sự), cao hơn tỉ lệ xét xử lưu động án hình sự năm 2015 (đạt 48%). Trong năm 2016, tình hình thụ lý các loại án hình sự, dân sự, kinh doanh thương mại và lao động đều giảm; riêng án hôn nhân và gia đình, án hành chính tăng, tỷ lệ giải quyết án tăng so với cùng kỳ năm trước.

Đối với án dân sự, TAND hai cấp giải quyết 418/432 vụ việc, đạt 97%, trong đó: hòa giải thành 131 vụ, đạt tỷ lệ 31,3%, tỷ lệ hòa giải thành cao hơn so với năm 2015 (29,5%). Kết quả xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm sửa, hủy do lỗi chủ quan bị hủy 5 vụ, bị sửa 5 vụ, không có án quá hạn luật định.

Án kinh doanh- thương mại đã giải quyết 73/74 vụ, việc, đạt tỷ lệ 99%, số bản án bị hủy 2 vụ (TAND tỉnh giải quyết). Các vụ án lao động, án hành chính, hôn nhân gia đình không có án cấp phúc thẩm hủy, sửa do lỗi chủ quan. Chất lượng xét xử, giải quyết các loại án dân sự, án hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính đảm bảo tính khách quan, toàn diện, xác định đúng quan hệ tranh chấp, đảm bảo chính sách, pháp luật. Một số vụ tranh chấp phức tạp nhưng TAND hai cấp đã kiên trì hòa giải, góp phần củng cố khối đại đoàn kết trong nội bộ nhân dân.

Trong án hôn nhân và gia đình đã chú trọng bảo vệ quyền lợi chính đáng cho các bên đương sự, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Các vụ án còn lại chưa giải quyết đều trong hạn luật định, không có án quá hạn luật định. Các bản án, quyết định của TAND hai cấp đã khắc phục được tình trạng án tuyên không rõ ràng, khó thi hành án. Tuy đạt được những kết quả nổi bật không để xảy ra oan, sai và bỏ lọt tội phạm, nhưng tiến độ giải quyết một số vụ án trên địa bàn tỉnh vẫn còn chậm; một số bản án lập luận, tính thuyết phục chưa cao, án tuyên không rõ về việc xử lý tài sản bảo đảm nên không thi hành án được. Vì vậy, Chánh án TAND tỉnh phải đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.

Để không ngừng nâng cao chất lượng công tác xét xử, tránh xảy ra oan, sai và bỏ lọt tội phạm, TAND tỉnh xác định phải tạo chuyển biến từ gốc là công tác cán bộ; nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, bổ nhiệm các chức danh tư pháp, nhất là bổ nhiệm thẩm phán phải có đủ bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, có kỹ năng xét xử và am hiểu các vấn đề xã hội.

Đến nay, tổ chức bộ máy hệ thống TAND hai cấp tỉnh Quảng Trị đã được tăng cường, củng cố; đội ngũ lãnh đạo, quản lý và thẩm phán cơ bản đầy đủ; đội ngũ cán bộ, công chức từng bước được chuẩn hóa theo quy định của TAND tối cao. TAND tỉnh cũng đã xây dựng đề án về việc thành lập các Tòa chuyên trách tại TAND tỉnh và tại TAND cấp huyện, hoàn thành đề án vị trí việc làm của hệ thống TAND hai cấp, xây dựng quy hoạch cán bộ cốt cán giai đoạn 20162021.

Song song với việc chú trọng nâng cao chất lượng công tác cán bộ, TAND tỉnh đề ra một số giải pháp quan trọng cần tập trung thực hiện để nâng cao chất lượng xét xử, đó là đẩy mạnh triệt để nguyên tắc tranh tụng tại phiên tòa theo quy định của pháp luật, bảo đảm cho những người tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình, đặc biệt là nghĩa vụ chứng minh, xác định sự thật khách quan của vụ án.

Thông qua thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị, mối quan hệ giữa các cơ quan tư pháp và sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương chặt chẽ hơn, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của TAND.

Về cơ sở vật chất, TAND các cấp được đầu tư xây dựng đáp ứng yêu cầu trang nghiêm, hiện đại tương xứng với vai trò của cơ quan nhân danh Nhà nước. Đội ngũ cán bộ được đào tạo, đào tạo lại một cách cơ bản nhằm đáp ứng yêu cầu của cải cách tư pháp và thực tiễn. Đây là điều kiện quan trọng để TAND hai cấp tỉnh Quảng Trị tiếp tục nâng cao chất lượng công tác xét xử, tránh oan, sai và bỏ lọt tội phạm, đảm bảo nguyên tắc suy đoán vô tội, loại trừ định kiến, kết tội một chiều trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử; thể hiện sự trân trọng quyền con người, quyền công dân và hạn chế sai lầm tư pháp làm oan công dân.

Thanh Hải