Một số kết quả bước đầu trong công tác khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội

(QT) - Thời gian qua, tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) trên địa bàn tỉnh gặp không ít khó khăn, thách thức bởi nhiều nguyên nhân. Đa số các DN nợ đọng kinh phí BHXH đều do kinh doanh bị thua lỗ, bị khách hàng nợ, chiếm dụng vốn, không còn hạn mức vay ngân hàng... dẫn đến tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, làm ảnh hưởng không nhỏ đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động (NLĐ), xâm phạm nghiêm trọng các chính sách, chế độ của NLĐ. Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh, tình hình nợ BHXH, BHYT và BHTN hàng năm lên tới 20 tỉ đồng. Cuối năm 2016, BHXH tỉnh đã gửi danh sách 14 DN nợ chế độ BHXH của NLĐ kéo dài, với số tiền gần 1,145 tỷ đồng để LĐLĐ tỉnh khởi kiện ra tòa.

Ký kết quy chế phối hợp cung cấp thông tin về pháp luật BHXH, BHYT, BHTN giữa LĐLĐ tỉnh và BHXH tỉnh. Ảnh: Hoàng Tuân

Trước thực trạng trên, LĐLĐ tỉnh căn cứ các quy định của Tổng LĐLĐ Việt Nam, thực hiện quy chế phối hợp với BHXH, Tòa án nhân dân tỉnh cùng một số cơ quan chức năng sau khi đã ký kết và tìm mọi biện pháp tiếp cận DN nhằm truy thu BHXH, BHYT, BHTN; trong đó có giải pháp khởi kiện DN nợ kéo dài.

Sau khi tiếp nhận 14 hồ sơ từ cơ quan BHXH tỉnh đề nghị khởi kiện DN nợ BHXH, BHYT, BHTN, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã chỉ đạo Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ tỉnh phối hợp với các ban liên quan tham mưu Thường trực LĐLĐ tỉnh lựa chọn DN có khả năng thu hồi được số tiền nợ BHXH để tiến hành làm việc, đàm phán, thu thập hồ sơ, tài liệu, các chứng cứ liên quan làm cơ sở cho việc khởi kiện và tham gia tố tụng khi ra tòa án thụ lý hồ sơ xét xử.

Tháng 12/2016, LĐLĐ tỉnh có thông báo gửi giám đốc các DN để yêu cầu tìm biện pháp khắc phục, nộp đủ số tiền nợ về cơ quan BHXH trước ngày 31/12/2016. Đây được xem là giải pháp nhằm nhắc nhở đối với những DN đang nợ BHXH kéo dài. Kết quả sau khi có thông báo của LĐLĐ tỉnh, đến ngày 28/2/2017 có 8/14 doanh nghiệp khắc phục nộp đủ hoặc một phần số tiền nợ theo thông báo và số nợ phát sinh tăng thêm trong tháng 12/2016 và tháng 1/2017 với tổng số tiền hơn 436 triệu đồng.

Đối với các DN vẫn chưa khắc phục hết số nợ năm 2016 và tiếp tục để nợ tăng thêm tháng 1 và tháng 2/2017, LĐLĐ tỉnh thành lập đoàn liên ngành gồm lãnh đạo Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ tỉnh và Phòng Khai thác Thu nợ BHXH tỉnh đăng ký làm việc với các DN để nắm bắt tình hình sản xuất kinh doanh, những khó khăn, vướng mắc của DN để có biện pháp xử lý phù hợp trên cơ sở quy định của pháp luật. Đồng thời, bằng phương pháp đàm phán, thương lượng, yêu cầu DN phải có cam kết lộ trình khắc phục hoàn trả số tiền nợ BHXH.

Kết quả tính đến ngày 31/3/2017 có 3 DN khắc phục nộp hết số nợ cũ và phát sinh của tháng 2, 3/2017. Tổng số nợ thu được gần 105 triệu đồng. Như vậy, kể từ khi nhận hồ sơ khởi kiện đến ngày 31/3/2017, tổng số tiền thu nợ là hơn 540 triệu đồng/1,145 tỷ đồng (thu nợ đạt trên 47,2%) Quá trình tiếp cận, hầu hết, các DN đều cam kết với LĐLĐ tỉnh sẽ khắc phục và mong muốn LĐLĐ tỉnh chia sẻ khó khăn, tạo điều kiện để DN có thời gian tìm nguồn tài chính hoàn trả nợ BHXH, không khởi kiện DN ra tòa. Tuy nhiên bên cạnh đó, một số DN cố tình không hợp tác hoặc đã đóng cửa, không liên lạc được với chủ doanh nghiệp.

Thời gian tới, LĐLĐ tỉnh chỉ đạo Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ tỉnh tiếp tục làm việc với giám đốc 2 DN chưa ký cam kết thực hiện là Công ty TNHH Thống Nhất và Công ty TNHH MTV TMDV QQ Long Giang để tiếp tục vận động DN tìm biện pháp khắc phục, đồng thời gặp gỡ NLĐ của doanh nghiệp trên để nắm bắt nguyện vọng. Lập hồ sơ gửi Tòa án nhân dân tỉnh đề nghị khởi kiện 2 DN có nguy cơ phá sản (nếu chủ doanh nghiệp vẫn cố tình không nộp đủ số nợ) là Công ty TNHH MTV TM Lê Nguyên, Công ty TNHH MTV Hoàng Thi.

Sau hơn 4 tháng triển khai công tác phối hợp khởi kiện ra tòa 14 doanh nghiệp trên, lãnh đạo và các ban tham mưu liên quan của LĐLĐ tỉnh và BHXH tỉnh đã tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm đồng thời đề ra giải pháp để tiếp tục triển khai có hiệu quả nhiệm vụ này. Dù khởi kiện là biện pháp hiệu quả để bảo vệ quyền lợi NLĐ nhưng công tác phòng ngừa vẫn là vấn đề quan trọng. Song song với việc khởi kiện DN, LĐLĐ tỉnh tiếp tục phối hợp với cơ quan BHXH, Sở LĐ, TB&XH tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động, Luật BHXH, Luật Công đoàn tại các đơn vị, DN. Đồng thời, chú trọng đối thoại trực tiếp, cùng DN tháo gỡ khó khăn; nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, định hướng tư tưởng, giúp NLĐ mạnh dạn ủy quyền cho Công đoàn khởi kiện khi quyền lợi bị xâm phạm.

Với sự vào cuộc của tổ chức Công đoàn và các đơn vị phối hợp, vừa tạo điều kiện cho DN có ý thức hợp tác khắc phục hoàn trả số tiền nợ BHXH, nhưng cũng vừa quyết liệt trong việc đưa DN cố tình trốn đóng, chây ỳ, chiếm đoạt tiền BHXH ra tòa, sẽ là giải pháp hữu hiệu giảm thiểu tình trạng nợ đọng BHXH hiện nay, đảm bảo, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động.

Trường Lâm