Chương trình xây dựng nông thôn mới cơ bản đạt lộ trình đề ra

Xác định xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã vào cuộc và triển khai quyết liệt, nhận thức của người dân về xây dựng NTM đã được nâng cao. Kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM cơ bản đạt được lộ trình của tỉnh đề ra, diện mạo nông thôn đã có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, chương trình xây dựng NTM vẫn còn nhiều thách thức, khó khăn.

Một mô hình vườn mẫu đem lại thu nhập khá cao tại xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ - Ảnh: T.L

Mục tiêu của tỉnh đề ra đến cuối năm 2023 phấn đấu có 73/101 xã đạt chuẩn NTM (chiếm tỉ lệ 72,3%), có 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm tỉ lệ 11,8%).

Các huyện Hải Lăng và Triệu Phong hoàn thành các tiêu chí huyện NTM, huyện Cam Lộ cơ bản đạt các tiêu chí huyện NTM nâng cao; có 21 thôn, bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt chuẩn thôn NTM.

Thực hiện mục tiêu này, ngay từ đầu năm, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh và các địa phương tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn, tập trung đồng bộ các giải pháp để phấn đấu hoàn thành mục tiêu đề ra.

Mục tiêu chương trình, lộ trình thực hiện xây dựng NTM các cấp đã được xác định, nguồn lực từ ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh giai đoạn 2021-2025 cho từng địa phương cũng được xác định rõ, làm cơ sở để các địa phương chủ động huy động và lồng ghép các chương trình dự án, huy động sự đóng góp của người dân để xây dựng NTM.

Cùng với đó, hoạt động thông tin, tuyên truyền tiếp tục phát huy hiệu quả; phong trào “Quảng Trị chung sức xây dựng NTM” đã đi vào cuộc sống, thu hút được người dân và cộng đồng tham gia xây dựng NTM.

Phong trào xây dựng thôn NTM, thôn NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ở nhiều địa phương đã thúc đẩy chương trình đi vào chiều sâu, bền vững. Công tác kiểm tra, giám sát được coi trọng, đã kịp thời chấn chỉnh những vi phạm, sai lệch trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng NTM.

Nhờ vậy đến nay, các xã phấn đấu đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao năm 2023 đang gấp rút hoàn thiện các chỉ tiêu còn lại và thực hiện các thủ tục, hồ sơ trình xét công nhận. Các huyện Triệu Phong, Hải Lăng cũng đang tập trung đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các hạng mục, công trình và các thủ tục, hồ sơ trình thẩm định, xét công nhận huyện NTM.

Cùng với những kết quả đạt được, quá trình triển khai chương trình xây dựng NTM trong năm 2023 vẫn còn một số khó khăn. Đó là bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 nâng cao cả về chất và lượng, nhiều chỉ tiêu khó thực hiện, cần nhiều nguồn lực và thời gian để hoàn thiện, trong khi bộ tiêu chí mới được ban hành vào tháng 7/2022; một số chỉ tiêu, tiêu chí hiện nay chưa có hướng dẫn thực hiện...

Do vậy, quá trình thực hiện các địa phương vẫn còn lúng túng trong đánh giá kết quả các tiêu chí do thiếu cơ sở; nhiều xã bị rớt tiêu chí, đặc biệt hiện nay trong số 69 xã đã được công nhận đạt chuẩn chỉ còn 21 xã duy trì 19 tiêu chí.

Bên cạnh đó, thực tế cho thấy, kết quả xây dựng NTM của một số vùng, miền trên địa bàn tỉnh vẫn còn khoảng cách chênh lệch lớn. Đơn cử như huyện Triệu Phong đạt bình quân 17,8 tiêu chí/xã, trong khi đó huyện Hướng Hóa đạt bình quân 7,9 tiêu chí/xã.

Nhiều xã đã chuyển sang giai đoạn nâng cao chất lượng, xây dựng xã NTM nâng cao và kiểu mẫu thì một số xã khác vẫn còn số tiêu chí đạt rất thấp, toàn tỉnh vẫn còn 28 xã đạt dưới 13 tiêu chí (tập trung ở 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông). Một khó khăn nữa là các xã trên địa bàn tỉnh đều có xuất phát điểm thấp trong xây dựng NTM, thường xuyên chịu tác động của thiên tai.

Nguồn kinh phí thực hiện chương trình còn hạn chế so với mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đề ra. Nguồn lực huy động tại chỗ ở một số xã gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là nguồn vốn từ quỹ đất và đóng góp của Nhân dân.

Công tác lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia chưa thực sự đồng bộ, thống nhất. Một số địa phương còn chủ quan, thiếu quyết liệt trong việc duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, kể cả một số địa phương đã đạt chuẩn có dấu hiệu bằng lòng, thỏa mãn với kết quả đạt được.

Hiện nay, nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia do vướng mắc về cơ chế chính sách nên hầu hết chưa triển khai thực hiện được. Chính điều này đã ảnh hưởng đến việc hoàn thiện tiêu chí thu nhập, hộ nghèo, tổ chức sản xuất ở các xã, nhất là các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Về mục tiêu huyện đạt chuẩn NTM năm 2023, bên cạnh một số chỉ tiêu cấp huyện đang trong quá trình thực hiện, đến nay huyện Hải Lăng vẫn chưa hoàn thành yêu cầu về quy định có 100% xã đạt chuẩn NTM và ít nhất 10% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, còn một số tiêu chí cấp huyện chưa hoàn thiện, cần nhiều nguồn lực đầu tư; do đó áp lực hoàn thành mục tiêu của cả cấp huyện, cấp xã vào cuối năm là rất lớn.

Để tiếp tục triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM theo mục tiêu, kế hoạch đề ra, trong năm 2024, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao năng lực, nhận thức cho cán bộ, người dân nhằm khơi dậy tinh thần chủ động, tự nguyện, tự giác, phát huy nội lực, sáng tạo, vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM, tạo sự đồng thuận trong Nhân dân về xây dựng huyện NTM...

Đồng thời, hoàn thành xây dựng quy hoạch chung các xã, quy hoạch vùng huyện phù hợp với quy hoạch tỉnh và các quy định của pháp luật về quy hoạch xây dựng, gắn với thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát huy thế mạnh của địa phương trên cơ sở đẩy mạnh hợp tác, liên kết, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, gắn sản xuất với thị trường, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và giá trị gia tăng trên sản phẩm.

Tiếp tục chỉ đạo thực hiện xây dựng thôn, bản NTM, NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, mô hình xã, thôn NTM thông minh, tạo dựng hình ảnh của những miền quê đáng sống, gắn với phát triển du lịch nông thôn.

Tăng cường thực hiện hiệu quả các giải pháp huy động nguồn lực thực hiện chương trình xây dựng NTM...Đối với các xã trong lộ trình phấn đấu đạt chuẩn, nhất là các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cần tổ chức rà soát, đánh giá chi tiết hiện trạng các tiêu chí, xây dựng kế hoạch, giải pháp, phân công nhiệm vụ cụ thể, chú trọng phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, giảm nghèo và nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản...

Để phấn đấu hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 không còn xã đạt dưới 13 tiêu chí, các huyện Hướng Hóa, Đakrông tiếp tục chỉ đạo, có kế hoạch cụ thể, theo dõi sát lộ trình thực hiện, kịp thời tháo gỡ các “điểm nghẽn” cho các xã, trong đó quan tâm chỉ đạo các tiêu chí thuộc về trách nhiệm của địa phương và cần ít nguồn lực.

Thanh Lê