Khó khăn trong thực hiện cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng

(QT) - Sau khi Nghị định 94/2010/NÐ-CP quy định về cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng có hiệu lực thi hành, tỉnh Quảng Trị đã ban hành nhiều kế hoạch về các nội dung liên quan để triển khai thực hiện trên địa bàn. Tuy nhiên, khi áp dụng vào thực tiễn lại gặp không ít khó khăn vì điều kiện cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, kinh phí hoạt động còn eo hẹp. Quảng Trị là tỉnh có hai huyện miền núi tiếp giáp với tỉnh Savannakhet và Salavan, nước CHDCND Lào, có vị trí thuận lợi về giao thông đi lại trong nước cũng như nước ngoài nên tình trạng buôn bán và làm nơi trung chuyển ma túy có chiều hướng ngày càng gia tăng. Đây cũng chính là điều kiện thuận lợi làm tăng số người sử dụng và nghiện ma túy. Theo số liệu điều tra tính đến nửa đầu năm 2014, trên địa bàn tỉnh có khoảng 954 người sử dụng và nghiện ma túy, trong đó địa phương có số người sử dụng và nghiện ma túy cao nhất là huyện Hướng Hóa với 457 đối tượng, thành phố Đông Hà có 283 đối tượng.

Đẩy mạnh tuyên truyền phòng chống ma túy trong cộng đồng dân cư

Nghị định 94 của Chính phủ quy định đối với cai nghiện tại cộng đồng phải có sự phối hợp, vào cuộc của liên ngành công an, y tế, LĐ,TB&XH và chính quyền các địa phương. Nhà nước khuyến khích người nghiện ma túy tự nguyện cai nghiện; tổ chức, hỗ trợ cho công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng… Ngoài ra, việc tổ chức cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng bao gồm tiến hành các bước: Khám sức khỏe, phân loại người nghiện; điều trị cắt cơn, giải độc; quản lý, giám sát người cai nghiện tại gia đình, cộng đồng; giáo dục, phục hồi hành vi, nhân cách; dạy nghề, tạo việc làm cho người cai nghiện. Đối chiếu với các quy định của Nghị định 94, kết quả tiến hành tại tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. Từ khi triển khai thực hiện Nghị định đến nay, toàn tỉnh mới cai nghiện được 30 người (chiếm tỷ lệ khoảng 3,2% trong tổng số người sử dụng và nghiện ma túy). Tháng 10/2013, mô hình thí điểm Điểm tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ điều trị nghiện ma túy và tái hòa nhập cộng đồng được thành lập tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa. Bước đầu, Ban chủ nhiệm Điểm tư vấn đã thành lập 9 tổ tư vấn, hỗ trợ người cai nghiện và tái hòa nhập cộng đồng ở khu dân cư. Cán bộ tư vấn đã tích cực về cơ sở tiếp cận cộng đồng, tổ chức nói chuyện chuyên đề hàng tháng, tư vấn cá nhân cho hơn 60 lượt người nghiện và sau cai nghiện, tổ chức 12 buổi tư vấn nhóm cho hơn 100 lượt người tham gia. Bằng việc tăng cường công tác tiếp cận người nghiện, các tư vấn viên đã gặp gỡ, vận động 3 đối tượng dùng thuốc thay thế Methadone trong cai nghiện để sớm tái hòa nhập cộng đồng. Anh Nguyễn Đình Thái, tư vấn viên Điểm tư vấn cho biết: “Hiện trên địa bàn thị trấn Lao Bảo có khoảng 170 người sử dụng và nghiện ma túy. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác tuyên truyền, vận động, tăng cường tiếp cận cộng đồng nhưng cái khó khăn nhất vẫn là công tác tiếp cận đối tượng, vận động người cai nghiện hợp tác, bởi hầu hết bản thân người nghiện không thừa nhận mình nghiện hoặc đã sử dụng ma túy, còn gia đình thì tìm mọi cách che giấu”. Việc thực hiện cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng trên địa bàn tỉnh chưa đạt được kết quả như mong đợi là do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Ông Lưu Toàn Năng, Trưởng Phòng Phòng chống tệ nạn xã hội, Sở LĐ, TB&XH cho biết: “Vướng mắc lớn nhất hiện nay là ở chỗ, hiện tại trên địa bàn tỉnh chỉ có cơ sở điều trị Methadone điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone, các xã, phường, thị trấn chưa thành lập cơ sở điều trị cắt cơn nghiện ma túy, không có lực lượng chuyên trách có trình độ chuyên môn sâu về cai nghiện ma túy. Hầu hết là kiêm nhiệm, giao cho các tổ chức như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh chịu trách nhiệm quản lý, không có thù lao. Cơ sở vật chất về y tế như giường bệnh, thuốc trị bệnh, đội ngũ y, bác sĩ lại quá thiếu... Bên cạnh đó, việc cai nghiện tại cộng đồng, người nghiện vẫn được sinh sống tại chỗ, có thể gặp gỡ, tiếp xúc với bạn bè xấu, nếu không có sự quản lý, giám sát chặt chẽ từ phía gia đình và các tổ chức xã hội, sẽ tác động rất xấu đến người nghiện, khiến họ khó có thể từ bỏ được ma túy”. Ngoài ra, vấn đề quan trọng nữa là kinh phí hạn hẹp bố trí hàng năm chưa đáp ứng nhu cầu của hoạt động cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng. Để thực hiện có hiệu quả Nghị định của Chính phủ về thực hiện cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng, Sở LĐ, TB&XH đề xuất thời gian tới cần chọn những xã, phường, thị trấn trọng điểm về sử dụng và nghiện ma túy của huyện Hướng Hóa, Vĩnh Linh, Gio Linh và thành phố Đông Hà, tập trung nguồn lực để thành lập thí điểm Cơ sở điều trị cắt cơn nghiện ma túy. Cần thành lập tổ công tác cai nghiện, chọn đội ngũ y, bác sĩ của các địa phương thí điểm để tổ chức đào tạo, tập huấn về điều trị cắt cơn nghiện cho đối tượng sử dụng và nghiện ma túy. Ngoài ra theo dự kiến đầu năm 2015, Trung tâm chữa bệnh - giáo dục - lao động xã hội tỉnh được đưa vào sử dụng, ngoài công việc thường xuyên sẽ có thêm chức năng giúp điều trị cắt cơn nghiện đối với người nghiện của các xã, phường, thị trấn chưa thành lập được cơ sở điều trị cắt cơn nghiện ma túy. Đây cũng là tín hiệu đáng mừng cho các đối tượng sử dụng và nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh. Để việc cai nghiện tại gia đình và cộng đồng phát huy hiệu quả, các ngành, các tổ chức, đoàn thể chính trị, xã hội cần quyết tâm vào cuộc một cách quyết liệt hơn nữa, đặc biệt là cần có sự quan tâm tích cực của gia đình người nghiện và cộng đồng. Phải xác định công tác cai nghiện là một việc làm hết sức khó khăn và lâu dài, vì vậy cần có những biện pháp cụ thể, thông qua đội xã hội tình nguyện ở các địa phương để đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức về nghiện ma túy, dự phòng và điều trị nghiện, khuyến khích xã hội hóa công tác cai nghiện. Bài, ảnh: THANH TRÚC