Hội nghị G7 và NATO: Vấn đề Ukraine và Iran trở thành gánh nặng với Tổng thống Trump?

Trước thềm hai hội nghị quan trọng, Tổng thống Trump đối mặt sức ép lớn từ cuộc xung đột ở Ukraine và vấn đề hạt nhân Iran.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) và Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại cuộc gặp ở Nhà Trắng, Washington, D.C., Mỹ, ngày 5/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Bình luận với tờ National (UAE) ngày 9/6, Raghida Dergham, người sáng lập và Chủ tịch điều hành Viện Beirut, cho rằng trong bối cảnh chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh G7 (15–17/6) và Hội nghị thượng đỉnh NATO (24–25/6), Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với những thách thức đáng kể về chính sách đối ngoại. Dù từng gặt hái thành công ở Vùng Vịnh, nhưng những hạn chế trong việc xử lý cuộc xung đột ở Ukraine và vấn đề hạt nhân Iran đang trở thành gánh nặng, làm lộ rõ sự rời rạc và thiếu nhất quán trong cách tiếp cận của chính quyền Trump.

Xung đột Ukraine: Rạn nứt xuyên Đại Tây Dương đang lan rộng

Chuyên gia Dergham lưu ý, cuộc xung đột ở Ukraine là một trong những điểm nóng nhất đang thử thách chính sách đối ngoại của chính quyền Trump. Sau khi Thủ tướng Đức Friedrich Merz có cuộc gặp chính thức đầu tiên với ông Trump, các nhà lãnh đạo châu Âu, đặc biệt là Đức, đang tìm kiếm một chính sách thống nhất và rõ ràng về vấn đề trên. Việc ông Trump chỉ bày tỏ sự “thông cảm” với tình hình Ukraine là chưa đủ đối với châu Âu, vốn đang tái định vị mình để dẫn dắt khu vực.

Cuộc điện đàm kéo dài 75 phút giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin một ngày trước cuộc gặp Trump - Merz càng làm dấy lên những lo ngại. Sau khi Ukraine tuyên bố đã phá hủy một phần ba máy bay ném bom chiến lược của Nga, Moskva đã trả đũa. Điều này khiến châu Âu muốn biết chính xác quan điểm của chính quyền Trump là gì.

Theo chuyên gia Dergham, sự chuyên nghiệp của ông Merz dường như đã kiềm chế sự khoa trương của Tổng thống Trump. Khác với cách ông đối xử công khai với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Thủ tướng Merz đã gây áp lực một cách khéo léo. Tổng thống Trump đã gọi ông Merz là “một người cứng rắn, nhưng tốt bụng”, nhưng rõ ràng cả hai đều nhận thấy được chiều sâu của rạn nứt xuyên Đại Tây Dương và nhu cầu cấp thiết phải ngăn chặn nó.

Đáng chú ý, không có dấu hiệu nào cho thấy ông Trump và ông Merz thảo luận về Iran, mặc dù Đức là thành viên của nhóm P5+1 đã làm trung gian cho thỏa thuận hạt nhân Iran trước đây. Điều này cho thấy sự tập trung cấp bách của châu Âu vào vấn đề Ukraine.

Iran: Khủng hoảng uy tín và bất lực trong đàm phán

Về vấn đề Iran, bức tranh cũng không mấy sáng sủa đối với ông Trump. Các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran đã trở thành thước đo cho sự hỗn loạn và chia rẽ nội bộ của chính quyền Trump. Sự can thiệp của đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff, người nắm giữ quyền lực lớn, càng làm phức tạp thêm tình hình.

Trong bối cảnh đó, uy tín của ông Trump trong việc đặt ra “thời hạn” cho Iran đã bị xói mòn. Thay vào đó, giờ đây là sự tự tin từ phía Iran rằng ông Trump sẽ lùi bước. Chính quyền Trump dường như đang né tránh một cuộc đối đầu quân sự với Iran, lo ngại nó có thể gây nguy hiểm cho tương lai chính trị của tổng thống. Do đó, khả năng ông Trump thực thi các tối hậu thư của mình hoặc đưa ra các tối hậu thư mới với sự nghiêm túc của một thời hạn thực sự là rất thấp. Thay vào đó, ông có khả năng sẽ cho phép Iran “câu giờ”, bất chấp những lời chỉ trích về sự trì hoãn của họ.

Diễn biến này đã củng cố lập trường chính trị của giới lãnh đạo ở Tehran. Họ đánh giá rằng ông Trump sẽ không để Mỹ tấn công Iran cũng như không cho phép Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của nước này. Họ cũng tin rằng ông Trump sẽ nhượng bộ các “ranh giới đỏ” của Iran, bao gồm việc không thảo luận về tên lửa đạn đạo và không thỏa hiệp về học thuyết ủy nhiệm.

Điều đó được minh chứng rõ hơn khi Iran ngày 9/6 đã bác bỏ đề xuất hạt nhân mới nhất của Mỹ, cho là “không thể chấp nhận được”, liên quan đến làm giàu uranium, chuyển giao kho dự trữ và nới lỏng cấm vận. Tehran cho biết sẽ gửi phản hồi chính thức qua Oman trong vài ngày tới, đồng thời khẳng định đề xuất mới sẽ “hợp lý, logic và cân bằng” hơn so với phía Mỹ.

Gánh nặng tại hội nghị thượng đỉnh

Kết quả là, trước thềm G7 và NATO, ông Trump không có nhiều “thành quả” để khoe. Nhà Trắng vẫn đang cố gắng loại vấn đề Ukraine khỏi chương trình nghị sự của G7, nhưng dường như không thành công. Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đang chuẩn bị đến Alberta của Canada để dự hội nghị G7 với sự tự tin mới và các lựa chọn chính trị để đáp trả các mối đe dọa thuế quan của chính quyền Trump, bao gồm cả các cuộc đàm phán với Trung Quốc về một thỏa thuận thương mại tự do tiềm năng. Nếu thỏa thuận này thành hiện thực, đó sẽ là một đòn giáng mạnh vào Mỹ.

Tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Hague (Hà Lan) sắp tới, dù ông Trump có thể thành công trong việc yêu cầu các đồng minh chi tiêu quốc phòng nhiều hơn, nhưng những lời đe dọa "rút 20.000 quân Mỹ khỏi NATO" có thể phản tác dụng, làm suy yếu không chỉ bản thân ông mà cả Mỹ. Châu Âu sẽ phản đối mạnh mẽ bất kỳ sự can thiệp nào vào các bảo đảm cốt lõi của NATO, đặc biệt là Điều 5 – điều khoản phòng thủ chung.

Chuyên gia Dergham kết luận: "Vị thế ngày càng tăng của châu Âu một phần là kết quả của đòn bẩy yếu kém của chính ông Trump. Không ai biết Donald Trump sẽ làm gì, nhưng bất ngờ không phải là một chiến lược. Và sự khó đoán không phải là dấu hiệu của sự khôn ngoan trong chính trị".

Rõ ràng, Tổng thống Trump sẽ phải đối mặt với áp lực lớn tại các hội nghị thượng đỉnh sắp tới. Những hạn chế trong chính sách đối ngoại liên quan đến Ukraine và Iran đang phơi bày những điểm yếu trong cách tiếp cận của ông, và việc nhà lãnh đạo Mỹ có thể vượt qua những thách thức này vẫn còn là một câu hỏi lớn.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc