Hạn chế tình trạng lạm thu trong các trường học

(QT) - Trong những năm qua dư luận cả nước nói chung, trong tỉnh Quảng Trị nói riêng rất bất bình về tình trạng lạm thu trong các trường học. Lợi dụng chủ trương xã hội hóa giáo dục nhiều trường đã tự ý đặt ra các khoản thu ngoài quy định của nhà nước, tạo nên gánh nặng cho phụ huynh, học sinh; gây ra tâm lý lo ngại, không thân thiện khi đưa con em đến các trường học. Nếu như trước đây các khoản thu bắt buộc gồm có: Tiền đóng góp xây dựng trường và tiền học phí hàng tháng của học sinh từ bậc THCS, THPT đến các bậc học cao hơn, thì từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 24/2007 về “Tăng cường chấn chỉnh việc thực hiện các quy định của pháp luật về phí, lệ phí, chính sách huy động và sử dụng các khoản đóng góp của nhân dân” thì học sinh chỉ phải nộp một khoản bắt buộc là tiền học phí.

Các cơ quan Thanh tra Nhà nước, Thanh tra ngành GD-ĐT cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường học vi phạm các khoản thu, chi sai mục đích. Coi việc ngăn chặn tình trạng lạm thu trong trường học là biện pháp quan trọng để xây dựng trường học kỷ cương, nền nếp, thân thiện, là tiêu chuẩn cần thiết của một trường được công nhận là trường tiên tiến cấp huyện, cấp tỉnh, trường đạt chuẩn quốc gia.

Ở Quảng Trị, Sở GD-ĐT đã có văn bản ngừng thu tiền xây dựng trường từ năm học 2010-2011. Cứ tưởng rằng như thế sẽ bớt đi một gánh nặng cho phụ huynh, nhưng thực tế không ít trường học trên địa bàn tỉnh đã “sáng kiến” thêm nhiều khoản thu, vì thế phụ huynh lại phải gồng lưng làm lụng để nộp tiền cho trường. Qua tìm hiểu của chúng tôi và ý kiến phản ánh của phụ huynh, hiện nay rất nhiều trường ở Đông Hà, từ trường THPT đến THCS, đầu năm học thu của mỗi học sinh hơn 1 triệu đồng, trong đó gồm nhiều khoản như: Quỹ khuyến dạy, khuyến học, quỹ hội phụ huynh của trường, hội phụ huynh của lớp, quỹ lớp, tiền mua đồng phục, áo ấm, áo quần thể dục; quỹ Hội Chữ thập đỏ, quỹ Đoàn, Đội; học bạ, vệ sinh, xử lý và ứng dụng công nghệ thông tin, học phí học nghề, tiền mua bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, học phí, tiền đóng góp xây dựng trường trọng điểm, trường chuẩn quốc gia, rồi thêm các loại thư ngỏ kêu gọi đóng góp xây dựng phòng đa chức năng, cổng chào, tường rào, sân bãi, tiền gửi xe đạp, nước uống, tiền sửa chữa các công trình TDTT... Với nhiều phụ huynh, đặc biệt là những người ở nông thôn, những người lao động nghèo thành thị phải lo ăn từng bữa thì việc phải nộp nhiều khoản ngoài quy định của nhà nước như thế thực sự là nỗi lo, là gánh nặng. Đầu năm học 2010-2011, Báo Lao động đã nêu tình trạng phụ huynh Hướng Hóa phải nộp cho trường cấp III của huyện tiền xây dựng 170.000đ/ học sinh. Vì trong dịp hè trường này đã triển khai xây dựng sân thể dục và sân bóng chuyền hết 200 triệu đồng, gánh nặng ấy đổ lên vai phụ huynh trong lúc mùa màng thất bát, đời sống người dân khốn khó. Điều đáng nói là đây không phải là trường hợp cá biệt, ở Đông Hà cũng có trường cấp III có cách làm tương tự, trong dịp hè đã sửa chữa Nhà tập TDTT, tường rào, sân thể dục, chi phí hết 250 triệu đồng, nhà trường đã viết thư kêu gọi sự đóng góp của phụ huynh. Nói là tự nguyện đóng góp nhưng phụ huynh dù nghèo cũng không dám từ chối vì rất sợ ảnh hưởng đến chuyện học tập của con em. Thực tế đó cho thấy có những trường xây dựng công trình mới hoặc sửa chữa các công trình hiện có với số tiền hàng trăm triệu đồng nhưng không được cấp có thẩm quyền phê duyệt, cấp kinh phí, hiệu trưởng cũng không năng động để tìm các nguồn tài trợ khác mà dồn gánh nặng lên phụ huynh. Đó là chưa kể một số giáo viên và ban giám hiệu các trường học ép học sinh mua các khoản bảo hiểm để nhận được phần trăm hoa hồng... Một vấn đề đặt ra nữa là các khoản nộp nhiều như thế (không ít trường thu từ nguồn đóng góp của học sinh mỗi năm hơn 1 tỉ đồng) nhưng việc quản lý các nguồn quỹ vẫn chưa chặt chẽ. Rồi quỹ hội phụ huynh các trường học, lớp học; có trường thu 150.000đ/HS cho quỹ hội của trường, 100.000đ/ HS cho quỹ hội phụ huynh của lớp. Nếu tính mỗi trường có 1.500 học sinh thì quỹ hội phụ huynh của trường lên tới hàng trăm triệu đồng. Cách huy động, đóng góp nhiều như thế nên trong chi tiêu dễ nhận ra các khoản bất hợp lý, có giáo viên chủ nhiệm mỗi năm nhận được từ quỹ hội phụ huynh hơn 600.000đ. Trước thực tế lạm thu diễn ra ở nhiều trường học, ngày 20/9/2010 Bộ GD-ĐT đã có công văn số 5956 về việc “chấn chỉnh tình trạng lạm thu trong các cơ sở giáo dục”, gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó nêu rõ: Để tăng cường công tác quản lý thu, chi, chấm dứt tình trạng lạm thu dưới mọi hình thức trong các cơ sở giáo dục, Bộ GD-ĐT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo, kiểm tra các cơ sở giáo dục trên địa bàn, cụ thể như sau: Tất cả các cơ sở giáo dục đều phải thực hiện công khai các khoản thu, chi theo quy định tại Thông tư số 09/2009 của Bộ GD-ĐT. Đối với các khoản thu để mua đồng phục, áo quần TDTT, phù hiệu học sinh, vở học tập mang tên trường... các cơ sở giáo dục cần thống nhất chủ trương, kiểu mẫu với phụ huynh học sinh, phụ huynh học sinh tự lựa chọn và quyết định hình thức mua thích hợp. UBND các tỉnh, thành phố quy định mức thu phí hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh theo quyết định số 11/2008 của Bộ GD-ĐT. Khuyến khích đóng góp tự nguyện của các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để hỗ trợ cơ sở vật chất nhà trường; công khai quyết toán các khoản đóng góp tự nguyện theo đúng quy định của pháp luật... Bộ Giáo dục cũng khuyến nghị không tùy tiện lập các quỹ để ép buộc học sinh phải đóng góp dưới danh nghĩa đóng góp tự nguyện. Cũng cần nói thêm là trước đó, ngày 23/8/2010, Sở GD-ĐT Quảng Trị cũng đã ban hành văn bản số 939 về hướng dẫn thu chi trong các trường học năm học 2010-2011 với những quy định khá chặt chẽ. Song các văn bản này chưa được các trường chấp hành một cách nghiêm túc, học sinh vẫn phải tiếp tục đóng góp nhiều khoản, gây nên những bất bình, hoài nghi trong xã hội. Vì thế để hạn chế tình trạng lạm thu cần phải thực hiện những biện pháp mạnh hơn. Theo chúng tôi HĐND hoặc UBND các cấp cần ban hành văn bản giới hạn các khoản thu ở trường học, nghiêm cấm các trường thu thêm ngoài quy định. Đối với các khoản thu thỏa thuận như quỹ hội phụ huynh cũng cần quy định rõ trong năm học mỗi học sinh đóng góp không quá 100.000đ cho quỹ hội ( đối với thành phố, thị xã), không quá 50.000 đối với vùng núi, vùng khó khăn. Có như vậy mới ngăn chặn được việc thu tùy tiện của các trường học và một số người nhân danh cho hội phụ huynh. Các khoản đóng góp thêm, nếu được HĐND hoặc UBND chấp thuận cũng phải thông qua tất cả phụ huynh trong trường, nếu mọi người đồng ý, ký vào văn bản thì mới thực hiện chứ không phải là đại diện hội phụ huynh thỏa thuận với ban giám hiệu nhà trường như cách làm hiện nay. Các cơ quan Thanh tra Nhà nước, Thanh tra ngành GD-ĐT cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường học vi phạm các khoản thu, chi sai mục đích. Coi việc ngăn chặn tình trạng lạm thu trong trường học là biện pháp quan trọng để xây dựng trường học kỷ cương, nền nếp, thân thiện, là tiêu chuẩn cần thiết của một trường được công nhận là trường tiên tiến cấp huyện, cấp tỉnh, trường đạt chuẩn quốc gia. XUÂN- MAI