Góp ý sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật hình sự

(QT) - Ngày 22/3/2017, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị tổ chức hội thảo góp ý sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015. Đồng chí Hoàng Đức Thắng, UVTVTU, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh chủ trì hội thảo.

Đồng chí Hoàng Đức Thắng, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phát biểu tại hội thảo

Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này đã được chuẩn bị công phu với 443 điều (tăng 99 điều so với BLHS hiện hành), trong đó giữ nguyên nội dung 43 điều, bãi bỏ 6 điều, bổ sung mới 68 điều và sửa đổi 329 điều (51 điều được tách ra từ 20 điều của BLHS hiện hành).

Về cơ bản, Dự thảo đã thể chế hóa đầy đủ, toàn diện các quan điểm, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 20112020 và Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020; cụ thể hóa các quy định về tăng cường các biện pháp bảo vệ quyền con người, quyền cơ bản của công dân trong các lĩnh vực của đời sống trong Hiến pháp 2013, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế của nước ta góp phần bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ chủ quyền, an ninh của đất nước.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), các đại biểu đã tham gia góp ý về một số nội dung, điều khoản sau: Về khung hình phạt: Khung hình phạt áp dụng cho mỗi tội danh không nên quy định quá rộng (ví dụ: từ 7 đến 15 năm, 7 đến 12 năm), chỉ nên quy định khung hình phạt hẹp hơn (ví dụ: từ 3 đến 5 năm, 5 đến 7 năm, 10 đến 12 năm…). Cần cụ thể hóa bằng luật, hạn chế tình trạng cơ quan thực thi pháp luật lại đi hướng dẫn luật… nhằm tránh tình trạng tùy tiện áp dụng pháp luật, lạm dụng pháp luật của những người thực thi pháp luật.

Tăng nặng hình phạt đối với các tội danh về kinh doanh, buôn bán, vận chuyển thực phẩm bẩn, thực phẩm độc hại trái quy định của pháp luật. Về sửa đổi bổ sung Điều 9, các đại biểu cơ bản tán thành phân loại thành 2 khoản, trong đó bổ sung khoản 2: “Phân loại tội phạm đối với pháp nhân thương mại phạm tội”. Tuy nhiên chưa tán thành với nội dung dự thảo tại khoản 2 vì liệt kê 31 tội danh quy định pháp danh thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 76 là quá dài dòng, khó phân biệt khi tra cứu áp dụng và thực chất chỉ nằm trong 2 chương 18, 19 nên cần phải kết cấu lại cấu trúc các điều, luật ngắn gọn hơn. Đa số ý kiến không đề nghị sửa đổi khoản 2, Điều 12, vì quy định nhóm người 14 tuổi -dưới 16 tuổi vi phạm các tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng về các hành vi hiếp dâm, bắt cóc chiếm đoạt tài sản, cố ý gây thương tích.

Đa số ý kiến thống nhất với quy định của luật để phòng ngừa nạn bạo lực học đường, tình trạng bắt cóc, tống tiền đang phổ biến hiện nay. Về sửa đổi bổ sung điểm 10, khoản 1, Điều 51 dự thảo quy định: “Người phạm tội là người có công với cách mạng; cha, mẹ, vợ, chồng, con liệt sĩ”. Tuy nhiên theo quy định như vậy là còn bó hẹp nên ngoài tình tiết xem nhẹ trong BLHS cần thống nhất thay vào cụm từ “Đối tượng thuộc thân nhân người có công với cách mạng” để mở rộng phạm vi được xem xét giảm nhẹ.

Đối với các định về số lượng hàng hóa vi phạm có ý kiến cho rằng nên quy về trọng lượng để dễ xử lý, áp khung hình phạt. Về tội phạm ma túy khoản 2, khoản 3 trong bộ luật hiện hành mức tăng nặng là có trọng lượng nhưng về cơ bản chưa quy định về bao nhiêu ki-lô-gam nêncần quy định cụ thể hơn để áp mức phạm tội hay vi phạm cũng như quy định rõ chủng loại, hàm lượng chất ma túy. Các tội vận chuyển, tàng trữ vũ khí quân dụng, vật liệu nổ hiện nay chỉ quy định tình tiết tăng nặng nhưng tại khoản 1 cũng chưa quy định bao nhiêu ki-lô-gam thì áp dụng hình thức xử phạt nhằm tránh oan sai và bỏ lọt tội phạm.

Về tội tổ chức đánh bạc hay cá bạc, luật hiện hành chỉ mới quy định hành vi trực tiếp riêng về hành vi cá độ, chơi lô đề đề nghị trong luật sửa đổi phải quy định rõ hơn và cụ thể về nội dung này. Điều 19, không tố giác tội phạm, Khoản 2 quy định về những người không tố giác mà không phải chịu trách nhiệm hình sự, trừ trường hợp không tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc là các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại Điều 389 bộ luật này gồm ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh, chị em ruột, vợ hoặc chồng. Đề nghị cần bổ sung thêm đối tượng những người không tố giác mà không phải chịu trách nhiệm hình sự là cha mẹ vợ, cha mẹ chồng. Lý do trong thực tế cha mẹ vợ, cha mẹ chồng là “tứ thân phụ mẫu”, cũng là người thân của người phạm tội nên nếu những người này mặc dù biết con dâu, con rể có hành vi phạm tội mà không tố giác nhằm đảm bảo “tình cảm gia đình” thì cũng hợp lý nên cần phải được đưa vào.

Điều 21: Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự. Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Có ý kiến đề nghị cần sửa lại quy định này như sau: Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội mà ngay tại thời điểm thực hiện hành vi trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Lý do cần bổ sung thêm quy định: “Ngay tại thời điểm thực hiện hành vi” để đảm bảo tính chặt chẽ, chính xác.

Điều 94. Hòa giải tại cộng đồng: Nên chọn phương án 1. Ngoài ra đề nghị cần thay cụm từ “tại cộng đồng” bằng cụm từ “ở cơ sở” để thống nhất với Luật Hòa giải ở cơ sở.

Điều 195: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi, đề nghị không nên đưa giống cây trồng, vật nuôi vào điều này mà cần đưa vào Điều 192, tức là giống cây trồng, vật nuôi chỉ là “hàng giả chung” mà không phải là “hàng giả mang tính đặc thù”. Các tội về vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy.

Tại các tội danh này, tình tiết “Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe...” tương đương với tình tiết “làm chết người”. Về mặt hậu quả xảy ra thì làm chết người luôn lớn hơn gây thương tích, cho dù đó có là thương tích nặng. Vì vậy nếu quy định hai tình tiết này vào một khung hình phạt sẽ bất hợp lý. Đối với tội danh: Tội đua xe trái phép, tội tổ chức đua xe trái phép (Điều 265, 266): Hành vi của hai tội này không chỉ là vi phạm quy định pháp luật về giao thông đường bộ mà còn gây mất an ninh trật tự. Vì vậy, đề nghị cần tăng hình phạt đối với hai tội danh này vì hình phạt như dự thảo đưa ra là chưa đủ sức răn đe…

Hội thảo đã quy tụ nhiều ý kiến tâm huyết của các cơ quan trong khối nội chính, các luật gia sẽ được tổng hợp nhằm hoàn thiện hơn Bộ luật Hình sự trước khi ban hành.

H.N.K