Gian nan “cuộc chiến” chống vàng tặc

(QT) - Thời gian qua, tình trạng khai thác vàng trái phép trên địa bàn xã A Vao, huyện Đakrông (Quảng Trị) vẫn diễn biến phức tạp, khiến núi đồi bị khoét xẻ, nguồn nước ô nhiễm, an ninh-trật tự mất ổn định… Thực trạng trên cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng và mỗi một người dân. Điểm khai thác vàng khe A Ho nằm tít giữa đại ngàn. Để đến đây, chúng tôi phải vượt qua những con dốc dài, như dựng thẳng lên trời. Dù có kinh nghiệm băng rừng vượt suối nhưng ai nấy đều mệt lử, gần như không thể bước nổi, chốc chốc lại dừng chân thở lấy hơi mới có thể đi tiếp. Được biết, đây là điểm khai thác vàng trái phép gần trung tâm xã, đường đi thuận lợi nhất. Vì thế, chúng tôi đều lấy làm lạ, tại sao các đối tượng lại có thể đưa được vô số máy móc, trang thiết bị cồng kềnh, có khối lượng lớn vào khu vực này để khai thác vàng trái phép?

Lực lượng chức năng kiểm tra tình hình khai thác vàng trái phép ở khe A Ho

Hoạt động khai thác vàng trái phép diễn ra trên địa bàn xã A Vao đã nhiều năm qua. Các đối tượng trong và ngoài địa bàn cấu kết với nhau để khoét núi, đào hầm, xay đá, sau đó dùng thủy ngân để tận thu vàng. Đáng quan tâm là một số người sinh sống ở xã Tà Rụt, A Ngo thuê lao động từ Nam Định, Thái Nguyên, Hà Tĩnh… vào khai thác vàng ở xã A Vao theo hình thức “ăn chia”. Cùng với đó, các đối tượng này cũng rủ rê những thanh niên không có công ăn việc làm trên địa bàn gùi cõng máy móc, hàng hóa và trực tiếp khai thác vàng. Dần dần, xã A Vao xuất hiện những “điểm nóng” như: Khe Đang, khe Pa Ka, khe A Ho… Hoạt động khai thác vàng trái phép không chỉ làm môi trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà còn gây mất ổn định an ninh, trật tự. Trước thực trạng trên, chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng đã có những biện pháp truy quét, đẩy đuổi vàng tặc. Tính riêng Đồn Biên phòng Ba Lin, từ tháng 2/2015 đến tháng 8/2016, cán bộ, chiến sĩ đã tham gia tuần tra, truy quét 59 đợt. Qua đó, lực lượng chức năng đã phá hủy nhiều phương tiện, máy móc khai thác vàng, đốt lán trại, tịch thu đồ dùng cá nhân và xử phạt vi phạm hành chính 17 trường hợp. Đồn đã phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đánh sập 3 hầm tại hai điểm khai thác vàng trái phép trên địa bàn xã A Vao, phá hủy 3 máy nghiền đá, 2 máy phát điện, 1 máy khoan… Thiếu tá Bùi Đình Lợi, Phó Đồn trưởng phụ trách nghiệp vụ Đồn Biên phòng Ba Lin cho biết: “Thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp với đoàn công tác Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh, đoàn kiểm tra liên ngành của UBND huyện Đakrông, chính quyền xã A Vao… tập trung truy quét, đẩy đuổi vàng tặc. Cùng với các biện pháp cứng rắn, các cán bộ, chiến sĩ cũng đã tập trung tuyên truyền, vận động người dân không bắt tay với vàng tặc hay tham gia gùi cõng hàng hóa, đào đãi vàng trái phép… Nhờ đó, tình trạng khai thác vàng trái phép không còn ồ ạt như trước. Tuy nhiên, việc khai thác nhỏ lẻ vẫn còn tiếp diễn”. Một thực tế đang diễn ra là khi các điểm khai thác vàng trái phép đã cạn kiệt hoặc bị truy quét, đẩy đuổi quyết liệt, vàng tặc lại chuyển đến những địa bàn xa xôi, cách trở hơn để tiếp tục khai thác, tạo nên những điểm nóng khác, gây khó khăn cho lực lượng chức năng. Trong khi đó, tại các địa điểm bị bỏ hoang, người dân bản địa lại tìm đến để đào đãi, sàng sảy, kiếm tìm vàng với các dụng cụ thô sơ. Có trực tiếp đến các điểm khai thác vàng trái phép mới thấm thía hết nỗi khó khăn, vất vả của lực lượng chức năng trong cuộc chiến chống vàng tặc. Tất cả các điểm khai thác vàng trên địa bàn xã A Vao đều nằm ở sâu giữa đại ngàn, địa hình hiểm trở. Cách duy nhất để đến đây là vạch rừng, băng đèo, lội suối với nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Trong khi đó, khu vực này không có sóng điện thoại nên việc liên lạc không hề đơn giản. Điều đáng lo ngại là vàng tặc ở A Vao dường như được “mật báo” từ trước nên hầu hết thời điểm lực lượng chức năng có mặt để đẩy đuổi, truy quét thì các điểm khai thác cơ bản ngừng hoạt động, chỉ trơ lại một số máy móc cũ kỹ, hư hỏng. Các đối tượng khai thác vàng trái phép thường lẩn trốn trong rừng sâu, rất khó phát hiện. Tuy nhiên, không lâu sau khi lực lượng chức năng rút đi, hoạt động khai thác vàng trái phép lại tiếp tục diễn ra. Thời gian qua, nhiều đợt truy quét, đẩy đuổi vàng tặc trên địa bàn xã A Vao đã diễn ra. Tuy nhiên, sự hiệp đồng, phối hợp của chính quyền địa phương và lực lượng chức năng vẫn chưa thực sự chặt chẽ. Chính điều này đã làm hiệu quả của việc truy quét, đẩy đuổi vàng tặc chưa cao. Trong khi đó, do chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, một bộ phận người dân vẫn tiếp tay hoặc tham gia đào đãi vàng trái phép. Theo ghi nhận, hiện nay, các điểm khai thác vàng trên địa bàn xã A Vao tập trung chủ yếu là người bản địa. Có trường hợp khai thác ngay trong rẫy thuộc quyền sở hữu của dân nên công tác quản lý, ngăn chặn gặp nhiều khó khăn. Một thực tế khác là do kinh phí còn hạn chế nên các hoạt động truy quét, đẩy đuổi vàng tặc chưa được tiến hành thường xuyên, liên tục. Theo ông Nguyễn Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Đakrông, hàng năm UBND huyện đều xây dựng kế hoạch và thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn. Từ đầu năm 2016 đến nay, UBND huyện đã tổ chức hai đợt kiểm tra tình hình khai thác vàng trái phép tại xã A Vao vào cuối tháng 3 và cuối tháng 4. Tuy nhiên, vấn đề kinh phí đã và đang là bài toán khó đối với chính quyền địa phương. Ông Nguyễn Văn Hùng đề nghị UBND tỉnh xem xét bố trí, hỗ trợ kinh phí trích từ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho địa phương để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn và truy quét các đối tượng khai thác trái phép. Có thể thấy việc đẩy lùi tình trạng khai thác vàng trái phép ở xã A Vao không thể đem lại hiệu quả trong ngày một, ngày hai. Thiết nghĩ giữa chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng cần có quy chế phối hợp chặt chẽ, thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra, truy quét và xử lý nghiêm đối tượng vi phạm. Trong đó, chính quyền huyện Đakrông cũng như xã A Vao phải nêu cao vai trò, chức năng của mình và tích cực phối hợp với lực lượng tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, vận động nhân dân bảo vệ tài nguyên khoáng sản, không tiếp tay, tham gia đào đãi vàng trái phép; giúp người dân hiểu một cách sâu sắc hậu quả mà tình trạng khai thác vàng trái phép gây ra; xử lý nghiêm cán bộ, công chức dung túng, bao che, tiếp tay cho các đối tượng vàng tặc; phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể, cộng đồng dân cư, thôn bản trong việc phát hiện, thông tin, báo cáo với chính quyền và cơ quan chức năng… Quan trọng nhất là phải giúp người dân cải thiện sinh kế, ổn định cuộc sống. Chỉ khi cuộc sống được cải thiện tốt thì người dân mới không dung túng, tiếp tay cho vàng tặc. Bài, ảnh: QUANG HIỆP