Đường lối đối ngoại của Tổng thống Mỹ Donald Trump đằng sau nỗ lực cải tổ ngành ngoại giao

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm đảm bảo chính sách đối ngoại của Washington tuân thủ chặt chẽ phương châm "Nước Mỹ trên hết".

Xây dựng nhân sự luôn trung thành với Tổng thống

Sắc lệnh này trao quyền cho Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio thực hiện các cải cách sâu rộng tại Bộ Ngoại giao, nhằm xây dựng một lực lượng nhân sự luôn trung thành với chính sách của Tổng thống. Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ quan chức nào không thực hiện chính sách của ông Trump một cách trung thực có thể bị kỷ luật hoặc sa thải.

Ngay sau khi nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã ra lệnh đóng băng phần lớn viện trợ nước ngoài, động thái phù hợp với quan điểm “Nước Mỹ trên hết” của ông. Ông nhấn mạnh nguồn tiền của người nộp thuế Mỹ không nên được sử dụng một cách vô trách nhiệm cho các tổ chức mà không phục vụ trực tiếp lợi ích quốc gia.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AA

Bộ trưởng Rubio, người hiện đang tạm thời điều hành Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), cho biết cơ quan này sẽ được cải tổ hoặc có thể bị đóng cửa vì không phải là một “tổ chức từ thiện toàn cầu”. Ông tuyên bố USAID cần phải phục vụ mục tiêu chiến lược của Mỹ thay vì phân phối viện trợ một cách tùy tiện. Nhân viên của USAID đã bị cho nghỉ phép, trụ sở cơ quan bị gỡ bỏ biển hiệu và trang web bị ngừng hoạt động sau sắc lệnh của ông Trump, khiến nhiều người lo ngại chính quyền đang tiến hành thanh lọc nội bộ để loại bỏ những nhân sự bị xem là không trung thành.

"Làm sạch nhà nước ngầm"

Bên cạnh đó, ông Trump tiếp tục thực hiện lời hứa “làm sạch nhà nước ngầm” bằng cách thay thế những quan chức cấp cao mà ông cho là có thể cản trở các chính sách của mình. Một trong những động thái quan trọng nhất là việc Thượng viện xác nhận Tulsi Gabbard làm giám đốc tình báo quốc gia. Bà Gabbard, từng là đối thủ của ông Trump khi tranh cử tổng thống với tư cách đảng viên Dân chủ năm 2020, nay đảm nhận vị trí có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng tình báo. Với quyền lực mới, bà sẽ kiểm soát cách thức phân bổ nguồn lực và chiến lược thu thập thông tin tình báo của Mỹ. Đề cử của bà được thông qua với tỉ lệ phiếu 52-48, chủ yếu theo đường lối đảng, trong đó Mitch McConnell là thành viên Đảng Cộng hòa duy nhất phản đối.

Sắc lệnh hành pháp của ông Trump cũng trao cho Bộ trưởng Rubio quyền sửa đổi các tài liệu chính sách đối ngoại quan trọng, bao gồm Sổ tay Hướng dẫn Đối ngoại và các quy trình tuyển dụng, đánh giá hiệu suất tại Bộ Ngoại giao. Nhà Trắng khẳng định sắc lệnh này nhằm đảm bảo Mỹ có chính sách ngoại giao thống nhất, đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu và ngăn chặn các tác nhân bên ngoài lợi dụng quốc gia này vào những mục đích không phù hợp.

“Chúng ta sẽ không còn bị các quốc gia khác hoặc những thế lực bất hảo lợi dụng để phá hoại chủ quyền và nền an ninh” - tuyên bố của Nhà Trắng nêu rõ.

Chính quyền ông Trump đang lên kế hoạch táo bạo cho nhiệm kỳ thứ hai, bao gồm việc tái cấu trúc hoặc đóng cửa USAID và điều chỉnh các chính sách ngoại giao để đảm bảo chúng phục vụ lợi ích chiến lược của Mỹ. Điều này đánh dấu một bước đi mạnh mẽ trong việc thực hiện chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết”, vốn đã định hình chiến lược của ông Trump từ những ngày đầu nắm quyền.

An Thái