Để người dân thật sự hài lòng về nông thôn mới

(QT) - Từ năm 2017, tỉnh Quảng Trị thực hiện chấm điểm xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) theo Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020 ban hành kèm theo Quyết định 1980/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tuy vẫn giữ nguyên số lượng 19 tiêu chí nhưng số chỉ tiêu các tiêu chí tăng từ 39 lên 49, trong đó có một nội dung quan trọng đó là “lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân trên địa bàn”. Đây được coi là “thước đo” hiệu quả, bởi thực chất xây dựng NTM trước hết là vì người dân.

Theo đó, điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét công nhận và công bố địa phương đạt chuẩn NTM; địa phương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 trong công tác đánh giá, chấm điểm xã, huyện đạt chuẩn NTM có thêm nội dung “lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân trên địa bàn”. Sự hài lòng của người dân được xem là một tiêu chí quan trọng không thể thiếu để công nhận xã đạt chuẩn NTM. Tỉnh Quảng Trị hiện có 31/117 xã được công nhận đạt chuẩn NTM. Điều dễ nhận thấy khi đến các xã đã đạt chuẩn NTM là hạ tầng nông thôn ngày một khang trang; đời sống, thu nhập của người dân được nâng cao hơn trước. Thành công của các xã đã đạt chuẩn NTM là tạo được sự đồng lòng, nhất trí của nhân dân địa phương trong suốt quá trình xây dựng NTM. Khi xây dựng, chỉnh trang quê hương sạch, đẹp, cùng những mô hình phát triển kinh tế hiệu quả đã khiến nhân dân phấn khởi và cùng có trách nhiệm bảo vệ thành quả chung.

Hiện có 6/12 xã đăng ký đạt chuẩn NTM trong năm 2017 đã hoàn thành việc lấy phiếu về sự hài lòng của người dân với kết quả đánh giá chỉ số hài lòng của người dân tương đối cao. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy là phong trào xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh mặc dù chưa ghi nhận tình trạng huy động quá sức dân, nợ đọng xây dựng cơ bản lớn, ngoài khả năng trả nợ của các xã nhưng vẫn còn không ít trăn trở. Đó là, một bộ phận cán bộ, người dân chưa nhận thức đầy đủ về chương trình, vẫn còn tồn tại “tư duy dự án”, trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của nhà nước… nên ý thức tự giác, chủ động tham gia xây dựng NTM chưa cao. Mặt khác, sản xuất nông nghiệp còn nhỏ lẻ, phân tán, sản phẩm hàng hóa chưa nhiều, chất lượng và sức cạnh tranh các mặt hàng nông sản còn thấp. Kết quả xây dựng NTM chưa đồng đều giữa các địa phương, chất lượng đạt chuẩn một số tiêu chí vẫn còn thiếu tính bền vững.

Năm 2017 là năm đầu tiên các địa phương đăng ký đạt chuẩn NTM trên địa bàn tỉnh triển khai việc lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với các tiêu chí xây dựng NTM. Quy trình lấy ý kiến được thực hiện sau khi tổ thẩm tra của các huyện hoàn thành việc thẩm tra kết quả đánh giá hoàn thiện 19 tiêu chí của các địa phương. Quy trình tổ chức được Ủy ban MTTQVN tỉnh ban hành hướng dẫn tại Văn bản số 58/HD-MTTQ-BTT ngày 15/5/2017 của Ủy ban MTTQVN tỉnh về nội dung, cách thức, quy trình lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM cấp huyện, xã. Theo đó, mẫu phiếu đánh giá gồm 17 câu hỏi, trong đó có 13 câu hỏi trực tiếp liên quan đến 19 tiêu chí NTM, 4 câu hỏi còn lại là cảm nhận của mỗi người dân về vai trò lãnh đạo của cấp ủy; tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã; về đời sống vật chất, tinh thần của người dân trên địa bàn xã có thực sự được nâng lên hay không? Kết quả của việc đánh giá phải được thực hiện trên 60% đại diện số hộ ở các khu dân cư tham gia và chỉ được công nhận khi có hơn 80% số người được hỏi trả lời hài lòng ở 16 câu hỏi; riêng câu hỏi cuối cùng - câu số 17 về kết quả chung xây dựng NTM phải có từ 90% số người được hỏi trả lời hài lòng trở lên. Với cách làm này, kết quả xây dựng NTM sẽ được cộng đồng dân cư tham gia, đánh giá và cho ý kiến về mức độ hài lòng. Mặc dù quá trình đánh giá xã đạt chuẩn NTM hay không phải trải qua nhiều khâu: Xã tự chấm, huyện phúc tra và tỉnh tiếp tục thẩm định lại nhưng tất cả sẽ không đạt được kết quả nếu thiếu sự hài lòng của người dân.

Năm 2017, toàn tỉnh có 12 xã đăng ký đạt chuẩn NTM. Hiện các địa phương đang khẩn trương hoàn thành hồ sơ, thủ tục đề nghị thẩm tra, thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM theo Quyết định 2130/QĐ-UBND ngày 4/8/2017 của UBND tỉnh quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục hồ sơ xét công nhận xã đạt chuẩn NTM. Vấn đề đáng quan tâm là trong quá trình triển khai thực hiện, các địa phương cần xác định bước đi, cách làm phù hợp với thực tiễn, tránh hình thức, chạy theo phong trào. Việc tổ chức các phong trào, hoạt động thi đua xây dựng NTM phải căn cứ vào nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của tỉnh, không huy động sức dân bằng mọi cách và chỉ tính toán triển khai những công trình hạ tầng cơ sở thật sự cần thiết cho sản xuất, sinh hoạt của nhân dân khi có đủ nguồn lực đầu tư…

Việc lấy ý kiến người dân cũng là dịp để chính quyền địa phương, ngành chức năng nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị của nhân dân, từ đó có kế hoạch phù hợp trong thực hiện nâng cao chất lượng xây dựng NTM. Vì vậy, không phải chỉ khi làm hồ sơ, thủ tục đề nghị xét công nhận xã, huyện đạt chuẩn NTM các địa phương mới quan tâm đến mức độ hài lòng của người dân mà trong quá trình thực hiện phong trào, cấp ủy, chính quyền, mặt trận và hội, đoàn thể các cấp cần tập trung công tác tuyên truyền, vận động, giải thích để tạo sự đồng thuận, ủng hộ trong nhân dân. Muốn có được lòng dân, phong trào xây dựng NTM trước hết cần triển khai nghiêm túc, bài bản, tránh hình thức và điều quan trọng nhất là phải đặt lợi ích, quyền làm chủ của nhân dân lên hàng đầu, thể hiện đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”. Có vậy, thành quả đạt được của quá trình xây dựng NTM ở các địa phương mới được cộng đồng dân cư ghi nhận, sự hài lòng của người dân cũng từ đó được nâng cao.

Có thể khẳng định, ý kiến của người dân luôn khách quan khi đánh giá thành quả xây dựng NTM, bởi họ là những người trực tiếp tham gia, trực tiếp thụ hưởng nên sự thẩm định chắc chắn sẽ sát đúng với tình hình thực tế địa phương. Chỉ khi người dân phấn khởi, tin tưởng, làm chủ thành quả đạt được, khi đó NTM mới thực sự hiện hữu. Đó cũng là con đường để đạt mục đích cuối cùng của việc nâng chất lượng các tiêu chí xây dựng NTM đó là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.

Lâm Thanh