Đẩy mạnh phân luồng, định hướng, giáo dục nghề nghiệp cho học sinh

(QT) - Thời gian qua, công tác tuyên truyền về giáo dục nghề nghiệp đã đạt được một số kết quả nhất định, với nhiều nội dung phong phú, có tính trọng tâm, bước đầu tạo được sự thay đổi về nhận thức của xã hội về học nghề - lập nghiệp. Công tác phân luồng sau trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thông (THPT) được đặc biệt quan tâm, được xem là giải pháp căn bản để giúp học sinh tự nhận biết khả năng của mình, chọn đúng “nghề”, hướng đi phù hợp với năng lực, sở trường và nhu cầu lao động xã hội. Tuy vậy, việc triển khai ở một số địa phương vẫn chưa đồng đều, chưa theo kịp và bám sát hoạt động của giáo dục nghề nghiệp trước yêu cầu hiện nay.

Học sinh THPT tìm hiểu về nghề nghiệp tại một ngày hội định hướng, tư vấn việc làm​

Tăng cường truyền thông về giáo dục nghề nghiệp

Nhằm tiếp tục duy trì và đẩy mạnh thông tin tuyên truyền về giáo dục nghề nghiệp trước yêu cầu của xu thế hội nhập và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ngày 2/5/2019, UBND tỉnh Quảng Trị ban hành kế hoạch số 1832/KH-UBND truyền thông về giáo dục nghề nghiệp. Mục tiêu của kế hoạch là nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội về giáo dục nghề nghiệp và công tác phân luồng học sinh THCS, THPT; hỗ trợ công tác tuyển sinh - hướng nghiệp, lập nghiệp, khởi nghiệp góp phần mở rộng quy mô, đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục nghề nghiệp. Đối tượng hướng tới của kế hoạch này là học sinh THCS, THPT và gia đình; lao động nông thôn; lao động trong doanh nghiệp, HTX; bộ đội xuất ngũ; thanh niên hoàn thành nghĩa vụ công an; học sinh, đang theo học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; sinh viên, học viên các cơ sở giáo dục đại học; các doanh nghiệp và người sử dụng lao động; các cơ quan quản lí nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ quan chủ quản của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; người dân và các đối tượng khác.

Về nội dung truyền thông và tuyên truyền yêu cầu cần tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong đó, nội dung truyền thông cụ thể gồm: Nâng cao nhận thức về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về giáo dục nghề nghiệp; đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp; đào tạo chất lượng cao, đào tạo gắn với nhu cầu xã hội, gắn với giải quyết việc làm; chuyển đổi nghề nghiệp trước yêu cầu của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và trong xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; công tác đào tạo nghề nghiệp thường xuyên, vừa học vừa làm; đào tạo nghề cho lao động nông thôn, người khuyết tật, người yếu thế; về hoạt động cải cách hành chính, dịch vụ công trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp và các hoạt động khác liên quan. Tăng cường quảng bá hình ảnh về giáo dục nghề nghiệp, hỗ trợ công tác tuyển sinh - hướng nghiệp giáo dục nghề nghiệp, công tác đào tạo, hướng nghiệp và khởi nghiệp; phối hợp, hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp; đánh giá kĩ năng nghề, kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp, công tác học sinh, sinh viên… Ngoài ra, công tác truyền thông cũng tập trung vào nội dung tôn vinh các cá nhân, tập thể điển hình về mô hình phối hợp hiệu quả giữa doanh nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong việc đào tạo, tuyển dụng, sử dụng học sinh, sinh viên sau tốt nghiệp; các mô hình, các cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến trong giáo dục nghề nghiệp. Tăng cường các giải pháp thu hút, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp; gắn kết doanh nghiệp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong hoạt động đào tạo (đào tạo mới, đào tạo lại), tuyển dụng và sử dụng người học giáo dục nghề nghiệp nhằm tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Công tác truyền thông về giáo dục nghề nghiệp cần được tổ chức rộng rãi, bằng nhiều hình thức, phù hợp với từng nội dung và đối tượng, đảm bảo yêu cầu thiết thực, hiệu quả và tiết kiệm.

Chú trọng phân luồng, hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh

Công tác phân luồng học sinh sau THPT đang trở nên bức thiết của cả nước nói chung và của tỉnh Quảng Trị nói riêng. Xác định được tầm quan trọng đó, thời gian qua các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành và địa phương trong tỉnh đã tích cực chủ động, phối hợp triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả và đã mang lại những tín hiệu lạc quan trong công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh ... qua đó góp phần tăng tỉ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tham gia học nghề.

Đơn cử như năm học 2018 - 2019, tỉ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS vào lớp 10 chỉ còn 85,26%, giảm hơn 4% so với năm học trước; số học sinh còn lại dựa trên kết quả học tập và hoàn cảnh gia đình đã theo học các chương trình GDNN-GDTX hoặc theo học trung cấp nghề. Dù đã có những chuyển biến tích cực trong công tác phân luồng, tuy nhiên tỉ lệ học sinh tham gia học nghề vẫn còn thấp so với yêu cầu đặt ra. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phân luồng và định hướng nghề nghiệp trong thời gian tới, UBND tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025”.

Phấn đấu đến năm 2020 có 60% trường THCS, 100% THPT có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương; 60% trường THCS, 100% trường THPT có giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ, được bồi dưỡng về công tác hướng nghiệp; có ít nhất 15% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; ít nhất 20% học sinh tốt nghiệp THPT tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng. Đến năm 2025, có 90% trường THCS, 100% trường THPT có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương; 90% trường THCS, 100% trường THPT có giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ, có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ; có ít nhất 25% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; ít nhất 30% học sinh tốt nghiệp THPT tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng.

Để thực hiện được mục tiêu trên, tỉnh sẽ tập trung đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về phân luồng học sinh phổ thông cho cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên, học sinh, phụ huynh học sinh và trong cộng đồng. Đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, chú trọng công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông, giúp học sinh có thể lựa chọn ngành, nghề phù hợp với năng lực, sở trường cá nhân và nhu cầu sử dụng lao động của xã hội, địa phương. Để cụ thể hóa công tác trên, thời gian tới Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ chủ trì với các cơ quan liên quan đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh, đảm bảo cho các em nhận thức và có sự lựa chọn đúng đắn về nghề nghiệp tương lai; tập huấn, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác tư vấn hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông trong các trường học; tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và bố trí giáo viên làm công tác giáo dục hướng nghiệp trong các nhà trường phổ thông…

Sở Lao động- Thương binh và Xã hội cùng với các cơ quan liên quan thường xuyên cung cấp thông tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu của thị trường lao động, định hướng các hoạt động giáo dục nghề nghiệp đáp ứng thị trường lao động; tăng cường huy động các nguồn lực tài chính và các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đảm bảo cho việc tổ chức các hoạt động dạy nghề của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng thực học, lí thuyết gắn với thực hành và thực tiễn; tăng cường công tác phối hợp thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp, dạy nghề và thực hiện phân luồng học sinh; đổi mới chương trình đào tạo nghề để đảm bảo tính thống nhất về mục tiêu đào tạo cũng như nội dung và thời gian đào tạo; đa dạng hóa ngành nghề phù hợp với địa phương.

Hiếu Giang