Đánh thức tiềm lực La Lay (Bài cuối)

Bài cuối : Tìm đường gần để vươn xa (QT) - Do điều kiện công tác, tôi có dịp đi qua vùng Đông Bắc Thái Lan. Vùng này tiếp giáp với sông Mê Kông và Lào về phía Bắc và phía Đông, với Campuchia về phía Nam. Toàn vùng có 4 thành phố nằm trong số những thành phố đông dân nhất Thái Lan: Khon Kaen, Ubon Ratchathani, Nakhon Ratchasima (Khorat) và Udon Thani, có diện tích rộng nhất nước Thái. Tỉnh Ubon Ratchathani, một đối tác quan trọng của tỉnh Quảng Trị qua Cửa khẩu Quốc tế La Lay cách thủ đô Băng Cốc khoảng 600 km, có diện tích tự nhiên là 15.744.8 km 2 ; dân số khoảng 1,8 triệu người, đứng thứ 4 về diện tích và đứng thứ 5 về kinh tế của cả nước Thái. Với tiềm lực mạnh về kinh tế cộng với điều kiện vị trí địa lý đặc thù, thuận tiện, Ubon Ratchathani được định hướng giữ vai trò quan trọng của khu vực Đông Bắc Thái Lan về chính trị, kinh tế, tài chính, là nơi trung chuyển về hợp tác đầu tư, thương mại, du lịch của toàn vùng; có thế mạnh phát triển về nông nghiệp, du lịch, giáo dục; các ngành, hàng thủ công mỹ nghệ, lụa, chăn nuôi phát triển mạnh. Đặc biệt Ubon Ratchathani có cửa khẩu Văng Tàu hoạt động thương mại, dịch vụ rất nhộn nhịp; nhu cầu đi lại của du khách và vận chuyển hàng hóa giữa Thái và Lào qua cặp cửa khẩu này rất lớn. Những năm gần đây, Ubon Ratchathani hướng ra biển thông qua cặp cửa khẩu Văng Tàu - Chong Mek và Phu Cưa - Bờ Y ra các cảng biển của Việt Nam theo các Quốc lộ 18B, Quốc lộ 40, Quốc lộ 14, Quốc lộ 19 ra cảng Bình Định (775 km), Quốc lộ 24 ra cảng Quảng Ngãi. >>> Đánh thức tiềm lực La Lay (Bài 1) >>> Đánh thức tiềm lực La Lay (Bài 2)

Một đoạn Quốc lộ 15 B đi qua huyện Sa Muồi, tỉnh Salavan, Lào

Đối với Champasak của Lào, một tỉnh có mối liên kết khá bền chặt với Cửa khẩu Quốc tế La Lay cũng vậy. Đây là tỉnh quan trọng nhất của vùng Nam Lào. Ngoài di sản thế giới là khu đền Wat Phou, Champasak còn có nhiều danh lam, thắng cảnh đẹp và điểm du lịch nổi tiếng thu hút khách du lịch như các thác nước Khon Phapheng, Phaxuom, Liphi... Hiện nay tại Pakse, thủ phủ của tỉnh Champasak đã có sân bay quốc tế và máy bay Boeing 737 có thể hạ cánh. Sân bay này tiếp nhận từ 5-7 chuyến bay quốc tế/tuần từ thủ đô Viêng Chăn (Lào), Băng Cốc (Thái Lan) và Siêm Riệp (Campuchia). Do vậy nâng cấp Cửa khẩu Quốc tế La Lay sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu di chuyển của khách quốc tế theo đường bộ về Việt Nam. Champasak còn là vựa lúa, vựa cá ở cực Nam nước Lào, với khí hậu quanh năm mát mẻ, đất màu mỡ, có giá trị cao, thích hợp với sản xuất nông nghiệp, trồng rau, các loại cây ăn quả, cây công nghiệp. Hiện tỉnh Champasak sản xuất khoảng 38.000 tấn cà phê/năm sang các nước và vùng lãnh thổ gồm Ba Lan, Đức, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Mỹ, Nhật, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc). Tập đoàn Dao Heuang đã đưa nhà máy chế biến cà phê thành phẩm vào hoạt động. Đây là nhà máy hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên ở Lào. Ngoài cà phê, các sản phẩm rau, củ, quả sạch xuất khẩu sang Thái Lan mỗi năm cũng đem về cho Champasak hàng triệu USD. Bên cạnh sản phẩm công nghiệp xuất khẩu trị giá 31,85 triệu USD, cao su cũng đem lại nguồn thu lớn của tỉnh với trị giá 26 triệu USD mỗi năm. Đối với tỉnh Salavan của nước bạn Lào, láng giềng với huyện Đakrông của tỉnh Quảng Trị, thời gian qua việc quy hoạch vùng sản xuất, thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp theo hướng phát triển hàng hóa, hiệu quả, bền vững là hướng đi của tỉnh trong phát triển nông nghiệp. Trong đó, tập trung mở rộng quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp giá trị kinh tế cao, xây dựng vùng rau sạch, rau an toàn, vùng lúa chất lượng cao ở huyện vùng đồng bằng; củng cố các vùng trồng cây ăn quả, lập dự án mở rộng diện tích trồng cà phê, cao su, sa nhân, chuối tiêu hồng tới các huyện vùng bán sơn địa để phát huy thế mạnh của một tỉnh nông nghiệp giàu tiềm năng. Theo các nhà hoạch định chính sách, việc khai trương Cửa khẩu Quốc tế La Lay sẽ có tác động quan trọng đến hiện thực hóa quan hệ Việt-Lào về nhiều mặt, thúc đẩy các thỏa thuận giữa 2 nước sớm đi vào chiều sâu, cụ thể, thực chất hơn. Bên cạnh đó góp phần thúc đẩy hợp tác phát triển trong khu vực (các tỉnh trên tuyến Hành lang song song với Hành lang kinh tế Đông- Tây PARA-EWEC, gồm 3 tỉnh thuộc Lào: Salavan, Champasak, Sekong; 2 tỉnh thuộc Thái Lan: Ubon Rathatchani, Sisaket; 3 tỉnh thuộc Campuchia: Preah Vihear, Oddar Meanchey, Strung Treung; 7 tỉnh, thành phố miền Trung Việt Nam: Quảng Trị, Thừa Thiên- Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đắc Lắc, Kon Tum). Từ đây, hàng hóa của các nước trong khu vực sẽ có đường ra cảng biển thuận lợi, khai thác hết công suất thiết kế của các cảng và tận dụng lợi thế cơ sở hạ tầng trên tuyến Hành lang kinh tế Đông- Tây đã được nâng cấp đồng bộ và hiện đại.

Xe vận chuyển gỗ ở Lào chờ làm thủ tục vào Việt Nam qua Cửa khẩu Quốc tế La Lay

Theo dự báo của các cơ quan chức năng, tổng kim ngạch xuất khẩu qua Cửa khẩu Quốc tế La Lay sẽ tăng đột biến, từ 63 triệu USD năm 2013 lên 105 triệu USD năm 2015, thu thuế vào năm 2015 dự kiến sẽ là 8,5 triệu USD. Cửa khẩu Quốc tế La Lay cũng sẽ tác động mạnh mẽ đến phát triển du lịch, kết nối các Di sản Văn hóa Thế giới của 3 nước Đông Dương (Đền Preah Vihear- Campuchia, Watphou (Lào), hành trình Di sản miền Trung Việt Nam), hình thành nhiều tour du lịch và điểm đến từ Thái Lan. Bên cạnh đó, sự kiện này còn tác động tích cực đối với sự phát triển kinh tế- xã hội khu vực biên giới gồm huyện Đakrông (một trong 62 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính phủ), huyện A Lưới (huyện nghèo của tỉnh Thừa Thiên- Huế) và Sa Muồi (huyện nghèo của tỉnh Salavan- Lào). Đây còn là điều kiện để hình thành Khu kinh tế- thương mại La Lay, vùng kinh tế động lực trên tuyến đường Hồ Chí Minh. Sẽ có 8 trên tổng số 14 xã của huyện Đakrông nằm trên tuyến đường kết nối với Cửa khẩu Quốc tế La Lay được hưởng lợi trực tiếp về kinh tế- xã hội, góp phần nâng cao dân trí và cải thiện sinh kế cho cư dân trong vùng. Theo ông Hoàng Nam, Chủ tịch UBND huyện Đakrông, việc hình thành Hành lang song song với Hành lang kinh tế Đông- Tây sẽ không cạnh tranh nhau mà trái lại, sẽ tương tác, hỗ trợ, tác động cộng hưởng lẫn nhau để cùng khai thác lợi thế sẵn có nhằm giảm tổng mức đầu tư cho Hành lang kinh tế Đông- Tây và như vậy hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn. Ông Nam nêu một ý tưởng rất lãng mạn nhưng cũng đầy hiện thực: “Trong quá trình khảo sát chúng tôi đã phát hiện ra đã từng có một con đường nhỏ nối A Ngo, La Lay, qua Húc Nghì, Tà Long về Ba Lòng, Hải Phúc, gặp Quốc lộ 1A về phía Nam thị xã Quảng Trị. Nếu con đường này được đầu tư mở rộng, từ Cửa khẩu Quốc tế La Lay về Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị trong tương lai sẽ đươc rút ngắn khoảng 80 km. Không những vậy, có con đường đi qua, tiềm năng về đất đai cả một vùng rộng lớn của tỉnh từ phía Tây Đakrông, Nam Cam Lộ, đến Tây Hải Lăng, thị xã Quảng Trị sẽ được đánh thức, góp phần phân bố lại dân cư, thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội ở những vùng sâu, vùng xa của tỉnh...”. Ở La Lay bây giờ đang có quá nhiều việc phải làm để xứng đáng với tầm vóc của một cửa khẩu quốc tế. Đó là tích cực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KT-XH tại các vùng biên giới nhằm tạo tiền đề vật chất cho thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư và du lịch giữa hai nước Việt- Lào và trong cộng đồng ASEAN. Xây dựng và hoàn thiện quy hoạch, phát triển hệ thống cửa khẩu biên giới Việt Nam- Lào theo hướng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu giao thương hàng hóa, phương tiện và đi lại của người dân. Xây dựng và triển khai đồng bộ các chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy sự phát triển của các chợ biên giới, các khu kinh tế cửa khẩu, đảm bảo đường biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển lâu dài. Tiến hành đàm phán, ký kết Hiệp định mới về Quy chế quản lý biên giới, Quy chế về cửa khẩu và quản lý cửa khẩu đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý biên giới trong tình hình mới, phù hợp với xu thế toàn cầu hóa, hội nhập ngày càng sâu rộng vào khu vực và quốc tế. Thời gian còn rất dài để những kế hoạch, dự định trở thành hiện thực trong cuộc sống. Nhưng thời gian trong không gian hội nhập cũng có những thúc bách của nó. Tôi cảm nhận được như vậy trong cái hối hả khai mở mặt bằng khu vực cửa khẩu của hàng chục máy móc ầm ào một vùng sơn cước, trong sự bồn chồn chờ thông quan của các doanh nhân, trong sự hớn hở của những du khách có dịp khám phá Nam Lào qua La Lay, Quảng Trị... Tôi hỏi một doanh nhân: -Sao không về đường Bờ Y, Lao Bảo? -Trước đây thì có, bây giờ tính toán lại rồi- Vị doanh nhân trả lời. Tuyến đường từ các cửa khẩu quốc tế của Lào, Thái Lan và Campuchia qua La Lay về cảng biển miền Trung Việt Nam đều rất thuận lợi, ngắn và ít đèo dốc hơn so với cửa khẩu Bờ Y (Kon Tum) về cảng Quy Nhơn (Bình Định) và cũng gần hơn 200 km so với qua Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo. -Cụ thể thế nào anh? Vị doanh nhân mở điện thoại vệ tinh, chỉ cho tôi xem toàn bộ lộ trình để có cơ sở so sánh: Văng Tàu/Xong Mek (Thái Lan)- Pakse- Salavan (Lào) - La Lay- Đông Hà (Việt Nam): 432 km; Văng Tàu/Xong Mek- Pakse- Seno- Lao Bảo- Đông Hà: 615 km; Văng Tàu/ Xong Mek- AmnatCharoen- Mukdahan (Thái Lan)- Savannakhet (Lào)- Lao Bảo- Đông Hà: 614 km. Trong lúc đó khoảng cách từ La Lay đến cửa khẩu quốc tế gần nhất: Lao Bảo: 117 km; Bờ Y (Kon Tum): 631 km; Văng Tàu/ Chingmek (Thái Lan): 300 km; Nong Nóc Khiến/ Domclo (Thái Lan): 307 km. Đặc biệt, giữa cửa khẩu Bờ Y và Cửa khẩu Quốc tế La Lay có khoảng cách gần 700 km không có một cửa khẩu quốc tế nào cả. Do vậy, về Cửa khẩu Quốc tế La Lay có thể coi là con đường ngắn nhất, thuận tiện nhất, tiết kiệm nhiều chi phí, thời gian đi lại, vận chuyển, đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Tìm đường gần để vươn xa là vậy đó. Bài, ảnh: ĐÀO TÂM THANH