Chủ động phòng, chống dịch bệnh do vi rút Zika

(QT) - Dịch bệnh do vi rút Zika đang diễn biến phức tạp và lây lan nhanh tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, ngày 5/4/2016 đã ghi nhận 2 trường hợp dương tính với vi rút Zika ở tỉnh Khánh Hòa và thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với cả nước, ngành Y tế Quảng Trị đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm chủ động ngăn chặn sự xuất hiện, lây truyền của vi rút Zika trong cộng đồng.

Tuyên truyền giúp người dân nâng cao nhận thức trong phòng chống dịch bệnh

Bệnh do vi rút Zika là bệnh truyền nhiễm cấp tính do muỗi truyền (muỗi Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết), thời gian ủ bệnh kéo dài từ 3-12 ngày, người mắc bệnh thường có biểu hiện sốt, phát ban và một số triệu chứng khác như đau cơ, nhức đầu, đau mắt. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đều có khả năng hồi phục hoàn toàn, tuy vậy khoảng 80% trường hợp nhiễm vi rút không có biểu hiện triệu chứng. Đã có sự gia tăng đáng kể các trường hợp mắc chứng não nhỏ ở trẻ sơ sinh tại khu vực có dịch bệnh do vi rút Zika lưu hành. Căn cứ vào tình hình và đặc điểm dịch tễ của bệnh, nếu không chủ động triển khai các biện pháp phòng chống, nguy cơ dịch có thể ghi nhận, xâm nhập vào Quảng Trị và có khả năng bùng phát thành dịch tại cộng đồng. Lý do là vì hiện nay vi rút Zika đã được ghi nhận tại một số nước trong khu vực Đông Nam Á, trong khi đó Quảng Trị có 2 cửa khẩu quốc tế đường bộ, đồng thời sự giao lưu thương mại, du lịch với các quốc gia đang có dịch là rất lớn. Trong khi đó, người dân không có miễn dịch đối với vi rút Zika. Đồng thời, hiện trên địa bàn tỉnh đang lưu hành bệnh sốt xuất huyết cùng với sự tồn tại của loại muỗi Aedes, đây cũng là loại muỗi truyền vi rút Zika. Theo báo cáo của của ngành y tế, tính đến hết quý I/2016, toàn tỉnh đã ghi nhận 55 trường hợp mắc sốt xuất huyết. Nhiều trường hợp bệnh do vi rút Zika không có biểu hiện triệu chứng (khoảng 80%), do vậy khó phát hiện, chẩn đoán và khống chế dịch. Đến nay chưa có vắc xin phòng bệnh, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các biện pháp phòng bệnh và phương pháp xét nghiệm chẩn đoán nhanh. Trước tình hình đó, để chủ động phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika, Bộ Y tế đã có Công điện 77/CĐ-BYT ngày 30/1/2016 về tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika; Quyết định 460/QĐ-BYT ngày 5/2/2016 về việc ban hành kế hoạch hành động phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika tại Việt Nam. UBND tỉnh cũng đã ban hành Công văn số 537/UBND-VX ngày 24/2/2016 về việc phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika. Mục tiêu đặt ra là phát hiện sớm trường hợp nhiễm vi rút Zika, xử lý kịp thời không để dịch lây lan, hạn chế đến mức thấp nhất biến chứng do bệnh gây ra. Trên cơ sở mục tiêu chung, ngành y tế đã đưa ra các giải pháp cụ thể để chủ động phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika. Trong đó tăng cường sự chỉ đạo của Ban chỉ đạo phòng, chống dịch các cấp; triển khai các hoạt động phòng, chống dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Sẵn sàng đáp ứng về nhân lực, vật tư, hóa chất cho công tác phòng chống dịch. Đồng thời, các đơn vị y tế trên địa bàn tăng cường giám sát, phát hiện sớm, sẵn sàng thu dung điều trị bệnh nhân, tăng cường tuyên truyền về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống cho người dân. Tổ chức các lớp tập huấn về giám sát ca bệnh, điều trị do vi rút Zika cho cán bộ y tế các tuyến. Về chuyên môn kỹ thuật, ngành y tế yêu cầu các cơ sở y tế tăng cường giám sát để phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh đầu tiên để có biện pháp cách ly, thu dung, điều trị kịp thời. Thường xuyên cập nhật hướng dẫn giám sát, phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika, thực hiện điều tra dịch tễ ca bệnh, lấy mẫu xét nghiệm, điều tra người tiếp xúc và nguồn lây truyền để có kế hoạch, biện pháp phòng, chống thích hợp. Củng cố và duy trì hoạt động của đội cơ động chống dịch tại đơn vị y tế các tuyến, tổ chức trực chống dịch 24/24 giờ trong thời gian có dịch. Tăng cường lực lượng cán bộ chống dịch tại tuyến tỉnh, tuyến huyện và tuyến xã. Tổ chức các chiến dịch diệt lăng quăng (bọ gậy) huy động cộng đồng tham gia, đặc biệt là lực lượng học sinh, lồng ghép vào các chương trình “Cộng đồng chung tay phòng chống dịch bệnh”. Thành lập các đoàn công tác kiểm tra việc sẵn sàng phòng chống dịch bệnh tại các địa phương trước, trong và sau dịch xảy ra. Tổ chức tập huấn các phương pháp lấy mẫu, bảo quản và vận chuyển. Để giảm biến chứng, tử vong do dịch bệnh, ngành y tế cũng đã đưa ra giải pháp cụ thể, đối với các bệnh viện cần sẵn sàng thu dung, điều trị bệnh nhân nhiễm vi rút Zika, có kế hoạch mở rộng các cơ sở thu dung điều trị bệnh nhân theo từng tình huống dịch để tránh hiện tượng quá tải. Thực hiện nghiêm ngặt việc phân luồng khám bệnh, cách ly điều trị. Các cơ sở khám, chữa bệnh chuẩn bị sẵn khu vực tiếp nhận bệnh nhân nhiễm vi rút Zika khi có dịch xảy ra, đảm bảo đầy đủ trang thiết bị, vật tư, thuốc cấp cứu bệnh nhân nặng. Thường xuyên cung cấp thông tin về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống dịch để người dân không hoang mang và chủ động áp dụng các biện pháp bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng... Dịch bệnh do vi rút Zika nguy hiểm đến tính mạng con người nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc xin phòng bệnh. Những triệu chứng của bệnh do vi rút Zika cũng tương tự như sốt xuất huyết, điều này dễ gây nhầm lẫn cho nhiều người, chỉ có xét nghiệm mới biết chính xác đó là bệnh do vi rút Zika hay sốt xuất huyết thông thường. Đây là thách thức lớn trong công tác phòng, chống dịch do vi rút Zika gây nên. Do vậy, cách phòng bệnh hiệu quả được Bộ Y tế khuyến cáo là áp dụng các biện pháp phòng chống muỗi đốt, chủ động diệt muỗi và bọ gậy (loăng quăng). Không hạn chế việc đi lại của người dân giữa các khu vực và địa phương, tuy nhiên, người đi/đến/về từ vùng có dịch bệnh do vi rút Zika cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có biểu hiện bệnh hãy đến cơ sở y tế để chủ động khai báo về tiền sử đi lại và được khám, tư vấn, điều trị. Người đang sinh sống ở vùng có dịch bệnh hoặc đi/đến/về từ vùng dịch do vi rút Zika cần chủ động theo dõi sức khỏe, nếu có biểu hiện bệnh hãy đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị. Phụ nữ có thai hoặc dự định có thai trong vòng 6 tháng tới không nên đến các quốc gia đang lưu hành dịch bệnh do virus Zika. Bài, ảnh: THANH LÊ