Cần xử lý dứt điểm các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường

(QT) - Để đẩy mạnh sản xuất công nghiệp, tỉnh Quảng Trị đã thực hiện nhiều chính sách ưu đãi nhằm thu hút đầu tư vào địa bàn. Tuy nhiên, do chưa quán triệt một cách chặt chẽ vấn đề môi trường cùng với năng lực về khoa học, công nghệ và tài chính hạn chế nên nhiều cơ sở sản xuất chưa xây dựng hệ thống kiểm soát ô nhiễm đã gây ra ô nhiễm môi trường và tác động đến cộng đồng. Phần lớn các cơ sở sản xuất- kinh doanh (SX-KD) tập trung đầu tư cải thiện chất lượng sản phẩm, nâng cao hiệu quả sản xuất mà chưa chú trọng công tác bảo vệ môi trường, xử lý các chất thải như nước thải, khí thải, chất thải rắn, tiếng ồn và độ rung...Đặc biệt, một số cơ sở sản xuất và chế biến cà phê, cao su...nằm ở đầu nguồn các sông, suối nên nguy cơ gây ô nhiễm các nguồn nước rất đáng lo ngại.

Nguồn nước bị ô nhiễm đang thải ra đồng ruộng

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 2 khu công nghiệp (KCN), 6 cụm công nghiệp (CCN), song hầu hết các khu, CCN đều chưa có hệ thống xử lý nước thải. Việc nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh ở các địa phương có tiềm năng, tuy nhiên công tác xử lý ô nhiễm môi trường nhiều nơi vẫn chưa được chú trọng. Hai KCN Nam Đông Hà và Quán Ngang với diện tích quy hoạch gần 1,5 triệu m2. Tuy nhiên, đến nay tại 2 KCN này mới chỉ có 13 dự án hoạt động và còn tồn tại nhiều bất cập về cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống xử lý môi trường trong KCN chưa được xây dựng hoàn thiện. Tháng 4/2015, BQL Khu kinh tế Quảng Trị phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra thực tế tình hình xử lý môi trường tại Nhà máy sản xuất, chế biến bột cá Hồng Đức Vượng ở KCN Quán Ngang. Qua kiểm tra, phát hiện quy trình xử lý chất thải của nhà máy còn thiếu 3 công đoạn trước khi đưa vào bể sinh học kỵ khí gồm bể keo tụ tạo bông, bể lắng 1, bể tuyển nổi. Bên cạnh đó, tổng thể tích của toàn bộ hệ thống xử lý nước thải không đảm bảo như cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của nhà máy. Công ty TNHH MTV Hồng Đức Vượng, chủ sở hữu quản lý điều hành nhà máy không thực hiện giám sát khí thải tại miệng ống khói nên chưa đánh giá được hiệu quả việc xử lý mùi hôi do ống khói nhà máy phát tán ra môi trường xung quanh…Điều đáng nói ở đây là trước đó, ngày 8/7/2014, ngay sau khi nhà máy đi vào hoạt động, BQL Khu kinh tế Quảng Trị đã có công văn số 265/BQL-TNMT đề nghị Công ty TNHH MTV Hồng Đức Vượng tạm dừng hoạt động do nước của nhà máy thải ra gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, đến nay nhà máy vẫn ngang nhiên hoạt động mà không thực hiện nghiêm túc các cam kết. Người dân sống trong khu vực bị ảnh hưởng ô nhiễm môi trường không khí nặng trong mùa nắng nóng. Ông Nguyễn Đình Sang (56 tuổi), trú ở thôn Kỳ Lâm, xã Gio Quang, Gio Linh cho biết gia đình canh tác gần 2 mẫu ruộng tại khu vực này nhưng gần như mất trắng. Nguyên nhân là do nước thải ra từ nhà máy bột cá làm lúa thối rễ rồi chết. Nếu tiếp tục như vậy trong vài năm nữa thì những cánh đồng lúa trù phú ở Gio Quang sẽ bị bỏ hoang . KCN Quán Ngang có tổng diện tích 205 ha, trong đó giai đoạn 1 xây dựng gần 140 ha, giai đoạn 2 là 66 ha. Sau 7 năm thành lập, tại KCN mới chỉ có 7 dự án đi vào hoạt động, hạ tầng cơ sở còn rất sơ sài, chỉ là vài tuyến đường nhựa chạy bao quanh một bãi đất cát. Điều quan tâm nhất hiện nay của không chỉ riêng đối với các nhà đầu tư mà của người dân sinh sống xung quanh KCN gồm các xã Gio Châu, Gio Quang rất quan ngại về hệ thống xử lý môi trường. Bởi hiện nay KCN chưa xây dựng được hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung. Đặc biệt từ khi Nhà máy bia Hà Nội thuộc Công ty cổ phần bia Hà Nội-Quảng Trị có công suất 25 triệu lít/năm đi vào hoạt động thì nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trở nên nghiêm trọng hơn. Theo đơn kiến nghị của các hộ dân thôn 5, xã Gio Hải, huyện Gio Linh, chúng tôi tìm về địa phương thì được biết trước đây, nguồn nước ở đây sạch và môi trường trong lành. Nhưng từ khi có hồ tôm của nhóm hộ ông Hồ Văn Lợi, Tạ Quang Đức và Hồ Văn Tương thì đất bị nhiễm mặn, mùi hôi thối nồng nặc, cây không phát triển được. Ông Hồ Được ở thôn 5, xã Gio Hải có thửa ruộng gần hồ tôm bức xúc cho biết: “Trước đây 3.000 m2 đất của gia đình cho thu hoạch mỗi năm 40 thúng lúa. Hết vụ lúa, chuyển sang trồng đậu xanh, khoai lang. Nhưng bây giờ những thửa ruộng đành bỏ hoang do nguồn nước bị ô nhiễm”. Không riêng gì hộ ông Hồ Được mà rất nhiều người dân sống xung quanh hồ nuôi tôm đã phản ánh tình trạng ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt kể từ khi hồ nuôi tôm đi vào hoạt động từ năm 2009. Sau khi nhận được phản ánh từ người dân, chính quyền xã Gio Hải đã tiến hành lập biên bản và yêu cầu các hộ nuôi tôm phải xây bể lắng có hệ thống dẫn nước xử lý bùn thải, không xả trực tiếp ra biển và xả vào trong khu dân cư. Tuy nhiên hiện tại bể lắng dù đã được các hộ nuôi tôm xây dựng song vẫn chưa thể xử lý nước thải đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật. Ông Trần Thanh Chương, Chủ tịch UBND xã Gio Hải cho rằng, đây là mô hình nuôi tôm trên cát duy nhất tại xã Gio Hải nhưng với tình trạng này địa phương sẽ không khuyến khích nhân rộng mô hình, bởi nuôi tôm ô nhiễm môi trường gây bức xúc trong nhân dân. Trở lại với những bất cập, tồn tại trong xây dựng kết cấu hạ tầng tại các KCN ở Quảng Trị, đặc biệt là hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung, ông Trần Văn Hóa, Phó trưởng BQL Khu kinh tế Quảng Trị cho biết do nguồn vốn hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật KCN trên địa bản tỉnh Quảng Trị quá thấp, ch ỉ 70 tỷ đồng/KCN nên tỉnh đang gặp khó khăn khi đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, chất thải tại các KCN. Đành rằng với một tỉnh nghèo thì nguồn vốn để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật hàng năm là hạn hẹp, nhưng theo chúng tôi cần phải chắt chiu nguồn đầu tư, phải biết lựa chọn ưu tiên những hạng mục nào cấp thiết cần phải xây dựng trước, đặc biệt là hệ thống xử lý nước thải tại các KCN phải ưu tiên hàng đầu, chứ không thể “khoán trắng” cho các nhà đầu tư. Ông Võ Văn Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường) cho biết: “Khách quan mà nói, các doanh nghiệp trong KCN cũng đã quan tâm đầu tư hệ thống xử lý nước thải, mức độ xử lý nước thải phát sinh tại cơ sở đạt yêu cầu nếu tuân thủ quy trình vận hành. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng đến quy trình xử lý nước thải khi đưa ra ngoài môi trường. Trước thực trạng trên, tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo các ngành chức năng tập trung kiểm tra, xử lý và yêu cầu các đơn vị tuân thủ quy trình vận hành các hệ thống xử lý chất thải, nước thải ra môi trường đúng như cam kết. Ngày 1/7/2015, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Quân Chính ký văn bản chỉ đạo buộc Nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng tạm dừng hoạt động để khắc phục sự cố, xây dựng hệ thống xả thải đạt chuẩn mới cho hoạt động trở lại. Quan điểm giải quyết và xử lý kịp thời đối với các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường của UBND tỉnh Quảng Trị là rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên hiện nay ngoài KCN Quán Ngang chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung thì ở khu vực gần KCN Nam Đông Hà, việc tiến hành san ủi mặt bằng, phân lô bán nền, hình thành nhiều khu dân cư cũng như cơ quan hành chính, thậm chí Bệnh viện đa khoa tỉnh cũng được chuyển đến đây nên tỉnh Quảng Trị cần phải quan tâm đến vấn đề xử lý môi trường trong KCN; quan trọng nhất là cần có một cái nhìn cụ thể về quy hoạch cũng như quản lý ô nhiễm môi trường ở các KCN trên địa bàn. Bài, ảnh: HỒ NGUYÊN KHA