Cẩn trọng bệnh đau nửa đầu

(SGGP) - Đau nửa đầu là căn bệnh phổ biến do áp lực cuộc sống, công việc và môi trường lao động. Các cơn đau lặp đi lặp lại gây ra nhiều phiền toái và những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Nhiều trường hợp chu kỳ bệnh lâu hơn và tần suất xuất hiện cơn đau liên tục nhiều hơn. Tổ chức Y tế thế giới cũng xếp đau nửa đầu là một trong 20 nguyên nhân hàng đầu gây thương tật và là vấn nạn lớn của toàn cầu.

Kiểu đau nửa đầu thường gây cảm giác dao động mạnh trong óc, phổ biến là một bên nhưng cũng có khi cả hai bên đầu và thường kèm buồn nôn, khá nhạy cảm với ánh sáng mạnh cùng tiếng ồn. Nguyên nhân của hiện tượng này một phần là do thành mạch máu và các tế bào thần kinh xung quanh não bị sưng tấy. Trong một số trường hợp, bệnh đau nửa đầu mãn tính gây khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bệnh đau nửa đầu thuộc nhóm đau đầu mãn tính, gọi là đau đầu Migraine. Về cơ chế, bệnh được xếp vào nhóm đau đầu do nguyên nhân mạch máu não. Bệnh đau nửa đầu thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, nhất là nữ giới trong công sở chiếm tỷ lệ 2/1 và thường gặp ở phụ nữ dưới 45 tuổi, hiếm gặp ở tuổi già và trẻ em. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay có đến 11% dân số trưởng thành trên thế giới đang phải gánh chịu các cơn đau nửa đầu, trong đó phụ nữ chiếm đến 3/4.

Theo các chuyên gia thần kinh, đau nửa đầu biểu hiện trên lâm sàng thường xảy ra từng cơn, với tính chất: Cơn đau nửa đầu kéo dài từ 4 - 72 giờ, có thể lần lượt đổi bên, có hiện tượng mạch đập mạnh ở vùng thái dương; mức độ đau có thể vừa hoặc dữ dội tùy theo từng bệnh nhân và đau tăng lên khi gắng sức; có triệu chứng nôn hoặc buồn nôn, sợ ánh sáng, sợ tiếng động. Ngoài ra, đau nửa đầu có thể kèm theo mất ý thức, liệt mặt, liệt nửa người giống như triệu chứng của tai biến mạch máu não, rối loạn thị lực.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo việc phát hiện và điều trị kịp thời bệnh đau nửa đầu là cần thiết vì hạn chế được các cơn đau gây khó chịu, lo lắng và hoảng hốt. Một trong những yếu tố cần chú ý khi điều trị đau nửa đầu là loại trừ các triệu chứng đau thuộc bệnh lý vùng hàm mặt như: Đau nửa mặt, sâu răng; các bệnh lý vùng tai mũi họng như viêm tai giữa, viêm tai xương chủm; và một số dạng khác có tính chất khu trú như u não, dị dạng mạch não… Bệnh đau nửa đầu kéo dài sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm như suy giảm trí nhớ, mất ngủ, khó tập trung, trầm cảm, đột quỵ, suy thoái võng mạc dẫn đến mất thị lực. Không ít trường hợp tai biến, đột quỵ nhập viện có tiền sử bệnh đau nửa đầu. Nguy cơ bị đột quỵ ở những người bị chứng đau nửa đầu cao gấp 2,16 lần so với những người không bị. Đặc biệt, những phụ nữ bị đau nửa đầu dùng thuốc tránh thai có nguy cơ tăng gấp 8 lần so với những người không dùng thuốc.

Theo các chuyên gia y tế, gốc tự do và các hóa chất trung gian sinh ra trong quá trình chuyển hóa ở não làm gia tăng hoạt động bạch cầu, khởi phát quá trình viêm và sản sinh chất gây giãn mạch là nguyên nhân dẫn đến bệnh đau nửa đầu. Nhiều nghiên cứu khác cũng chỉ ra chỉ số phản ứng ôxy hóa trong máu tăng cao, sinh ra vô số gốc tự do gây hại cho mạch máu. Ngoài thiếu ôxy, hậu quả của việc thiếu máu lên não cũng làm cho một số mạch máu bị giãn nở và viêm tấy, gây ra đau đầu. Về cơ bản, theo các chuyên gia y tế chưa tìm được nguyên nhân chính xác của bệnh đau nửa đầu nhưng áp lực cuộc sống, công việc và lao động, học tập quá sức cũng như các bệnh lý không được chữa trị dứt điểm góp phần làm phát sinh bệnh đau nửa đầu. Do vậy, phương pháp điều trị hiện nay mới chỉ dừng lại ở điều trị triệu chứng. Có nghĩa là bệnh nhân được dùng thuốc với hai mục đích: điều trị và dự phòng các cơn đau. Đối với các thể nhẹ hoặc vừa phải, cơn đau nhanh chấm dứt, bệnh nhân chỉ cần dùng các thuốc giảm đau thông thường. Trường hợp đau nặng, cường độ mạnh, cơn kéo dài…, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng các thuốc có tác dụng hạ nhiệt, giảm đau, làm co các nhánh ở động mạch cảnh ngoài. Ngoài việc dùng thuốc, những người mắc bệnh đau nửa đầu cần hết sức lưu ý tới chế độ ăn uống và sinh hoạt. Bệnh nhân phải kiêng các thực phẩm có chất kích thích như rượu, bia, trà, cà phê, thuốc lá, nước uống có ga, trái cây họ cam quýt… Bác sĩ ĐỊNH MIÊN (Bệnh viện Nguyễn Tri Phương)