Cần sớm hướng dẫn thực hiện Luật Phòng chống tác hại của rượu bia

(QT) - Từ ngày 1/1/2020, Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia 2019 bắt đầu có hiệu lực. Khác với trước đây, theo quy định của luật này, đã uống rượu bia không được điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Cụ thể, có 13 hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống tác hại của rượu bia quy định tại Điều 5 của luật, trong đó, đáng chú ý là cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Vấn đề này, theo Nghị định 46/2016 quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, được chia ra hai trường hợp đối với người điều khiển xe máy và ô tô. Theo đó, người điều khiển xe máy vẫn được phép lưu thông khi có nồng độ cồn dưới 0,25 ml/lít khí thở, còn với ô tô chỉ cần có nồng độ cồn thì đã bị xử phạt. Khi dư luận đang băn khoăn về việc thiếu đồng bộ giữa các quy định sẽ không áp dụng được, nhưng ngày 30/12/2019, Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị định số 100/2019-NĐ/CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thay thế Nghị định 46/2016. Theo Nghị định 100/2019, từ ngày 1/1/2020, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), các loại xe tương tự xe mô tô, xe gắn máy trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn đều bị phạt với mức từ 2 - 8 triệu đồng.

Cũng liên quan đến Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia 2019, những ngày qua nhiều ý kiến trên mạng xã hội cho rằng mời người khác uống rượu bia cũng bị cấm, vì tại Điều 5 của luật có quy định cấm xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu bia. Vậy, như thế nào là đúng? Cần hiểu rằng uống rượu bia không phải là hành vi bị cấm, ở đây chỉ cấm xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu bia. Như vậy phải tùy từng hành vi, lời nói cụ thể với nhau trong khi uống rượu bia mới xác định được có mang tính xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc hay không. Việc mời và người được mời tự nguyện uống theo khả năng của mình là chuyện bình thường, là văn hóa của người Việt nên hoàn toàn không bị cấm.

Ngoài việc đã uống rượu bia thì không được lái xe, Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia 2019 có những điểm mới đáng lưu ý như cơ sở bán rượu bia tiêu dùng tại chỗ nhắc nhở và có hình thức thông tin phù hợp đối với khách hàng về việc không điều khiển phương tiện giao thông, hỗ trợ khách hàng thuê, sử dụng phương tiện giao thông công cộng sau khi uống rượu bia; cơ sở bán rượu bia phải niêm yết thông báo không bán rượu bia cho người chưa đủ 18 tuổi; giáo dục, giám sát, nhắc nhở thành viên chưa đủ 18 tuổi không uống rượu bia, các thành viên khác trong gia đình hạn chế uống rượu bia, hướng dẫn các thành viên trong gia đình kĩ năng từ chối uống rượu bia; không được mở mới điểm bán rượu bia để tiêu dùng tại chỗ trong bán kính 100 m tính từ khuôn viên cơ sở y tế, nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông.

Hậu quả của việc uống rượu bia là rất lớn, nhất là đối với tai nạn giao thông. Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia 2019 đã khắc phục những hạn chế theo hướng xử lí nghiêm hơn nhiều so với quy định trước đây. Thay đổi này được người dân đồng tình ủng hộ, sẽ làm giảm thiểu các vụ gây tai nạn giao thông, đồng thời hướng đến một xã hội văn minh. Điều đáng nói, với nhiều quy định tác động trực tiếp tới đông đảo người dân nhưng hiện nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn nên rất khó thực hiện luật; mặt khác, số đông người dân vẫn chưa biết nhiều về các quy định mới này. Vậy nên, phải sớm ban hành nghị định hướng dẫn, trong đó cần có chế tài cụ thể đối với các hành vi bị cấm trong luật. Mặt khác, việc xử phạt là quan trọng nhưng cũng chỉ mới là phần ngọn của vấn đề, phần gốc là phải tuyên truyền pháp luật để nâng cao nhận thức. Việc kết hợp giữa tuyên truyền và xử phạt nghiêm dần dần sẽ làm thay đổi nhận thức, người dân sẽ ý thức và tự giác chấp hành.

Tùng Lâm