Cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em vùng khó

(QT) - Được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án phi chính phủ về dinh dưỡng cho trẻ em dưới 5 tuổi và sự nỗ lực của ngành Y tế huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), thời gian qua, nhận thức của người dân, đặc biệt ở vùng có đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó được nâng cao rõ rệt. Nhiều cặp vợ chồng đã chú trọng chăm sóc sức khỏe, chế độ ăn đảm bảo chất cho bản thân, thai nhi và con nhỏ. Nhờ vậy, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng cả về thể cân nặng và chiều cao ngày càng giảm đáng kể, góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng dân số; phát huy vai trò, trách nhiệm giữa nam giới và phụ nữ về chung sức chăm lo thể chất lẫn tinh thần cho trẻ em ở địa phương. Mỗi tháng một lần, dưới sự chủ trì của 3 khóm trưởng, tại nhà sinh hoạt cộng đồng các khóm: Ka Tăng, Ka Túp và Khe Đá, thị trấn Lao Bảo, các nhóm hoạt động truyền thông về dinh dưỡng cho phụ nữ và trẻ em lại gặp mặt. Người già, trai, gái, trẻ em ở các khóm đều đến tham dự đông vui. Đợt sinh hoạt này được chia làm 3 nhóm đối tượng chính: nhóm 1 ở Ka Tăng gồm có 18 bà mẹ mang thai 3 tháng cuối và 11 bà mẹ có con dưới 6 tháng tuổi; nhóm 2 ở Ka Túp gồm 72 bà mẹ có con từ 6-24 tháng tuổi; nhóm 3 gồm có 72 nam giới có vợ mang thai và con nhỏ ở nhiều độ tuổi khác nhau. Chủ đề sinh hoạt chung cho các đối tượng được cán bộ Trạm y tế Lao Bảo và cộng tác viên y tế ở 3 khóm phổ biến thông qua hình ảnh trực quan sinh động và kiến thức về dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai và đang cho con bú; cho trẻ ăn đa dạng thực phẩm trong mỗi bữa ăn; chăm sóc dinh dưỡng khi trẻ ốm; chuẩn bị bữa ăn bổ sung hợp vệ sinh…

Trẻ em vùng khó rất cần được quan tâm cải thiện dinh dưỡng

Quá trình trao đổi, trò chuyện giữa nhóm truyền thông với các đối tượng luôn diễn ra sôi nổi, cởi mở. Sau khi kiểm tra hiểu biết về dinh dưỡng, nhóm sẽ chọn ra điển hình để làm gương cho những người khác học hỏi. Chị Hồ Thị Lành, khóm Khe Đá chia sẻ: “Nhờ được tham gia các lớp sinh hoạt của nhóm truyền thông về dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và trẻ em, nhiều ông bố, bà mẹ trong thôn đã có rất nhiều tiến bộ khi họ quan tâm hơn đến chế độ ăn, uống của phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi… Sau nhiều lần được tiếp thu các kiến thức và thực hành, các bà mẹ biết cần phải cho con bú ngay sau sinh và cả ngày lẫn đêm. Họ ý thức được việc ăn nhiều, uống nhiều nước khi cho con bú và khi mang thai. Khi mang thai, ai cũng tự giác đi khám ở trạm y tế và được cấp viên sắt để uống. Bên cạnh đó, phần lớn gia đình biết cách chia nhỏ thức ăn cho trẻ, cho con ăn 3 bữa/ngày và ăn thêm các bữa phụ; đem con đến cơ sở y tế khám, chữa bệnh mỗi khi ốm đau; biết cách vệ sinh cá nhân cho trẻ, rửa tay cho trẻ trước khi ăn và người lớn cũng phải vệ sinh sau khi chế biến thức ăn...”. Không chỉ người dân ở Ka Tăng, Ka Túp và Khe Đá (Lao Bảo) được tham gia truyền thông dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em mà nhiều người dân vùng khó khác trên địa bàn huyện Hướng Hóa cũng tích cực hưởng ứng việc thay đổi suy nghĩ, hành vi thực hành dinh dưỡng, như các bản: Cheng (Tân Liên), Cồn, Bù, Vây (Tân Lập), Hà, Lệt (Tân Thành), Xi Núc, Vây (Tân Long)… Để làm tốt công tác dinh dưỡng trên địa bàn, thời gian qua, Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan, các địa phương triển khai hoạt động của Dự án cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em Việt Nam ở các xã, thôn trọng điểm; tổ chức các đợt tập huấn cập nhật hoạt động dự án, kỹ thuật cân, đo trẻ, hướng dẫn cách ghi chép các loại sổ, các biểu mẫu báo cáo tháng, quý cho trạm trưởng trạm y tế và chuyên trách dinh dưỡng; tập huấn cách theo dõi sức khỏe cho trẻ, cách ghi chép sổ theo dõi cân nặng, quản lý bà mẹ mang thai, kỹ thuật cân, đo trẻ, cách tính tháng tuổi của trẻ theo quy định của Tổ chức Y tế thế giới; giám sát hỗ trợ hoạt động tại trạm y tế, giám sát cân trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng và trẻ em dưới 2 tuổi. Bằng nhiều hình thức và nội dung truyền thông phong phú, đội ngũ cán bộ y tế xã, vệ sinh viên thôn, bản đã dùng những hình ảnh cụ thể theo chủ đề sinh hoạt nhóm để giải thích, hướng dẫn rất rõ ràng, phù hợp với đối tượng nên đã thu hút sự tham gia của nhiều ông bố, bà mẹ có con nhỏ. Bên cạnh đó, với phương châm “đi về tận nơi, bày vẻ từng nhà”, cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dinh dưỡng đã tư vấn, hướng dẫn người dân kiến thức thực hành dinh dưỡng cũng như cách phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ nhỏ; kiểm tra chất lượng bữa ăn của các gia đình và động viên, nhắc nhở các ông bố, bà mẹ cần bổ sung đủ các vi chất cần thiết trong bữa ăn… Ngoài ra, có một số dự án, chương trình dinh dưỡng khác được triển khai ở huyện cũng đã góp phần tích cực trong nâng cao nhận thức của người dân trong phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ em. Chị Nguyễn Thị Tâm, Phó Khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản, Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa là người có nhiều kinh nghiệm trong công tác dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi cho hay: “Nhiều năm về trước, khi mới được tiếp cận với cách thức nâng cao dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai, trẻ em dưới 5 tuổi, nhiều người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn rất bỡ ngỡ. Do đời sống của họ còn gặp nhiều khó khăn, phần lớn kinh tế dựa vào nương rẫy nên họ không có điều kiện chăm sóc cho sức khỏe bản thân, gia đình, đặc biệt là với phụ nữ mang thai và trẻ em. Vì vậy, tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em ở địa bàn vùng khó luôn ở mức cao. Sau một thời gian kiên trì bám trụ cơ sở, đội ngũ cán bộ dinh dưỡng của huyện, xã và cộng tác viên dinh dưỡng thôn đã giúp bà con có cách nhìn tiến bộ trong nâng cao chất lượng bữa ăn của gia đình. Nhiều cặp vợ chồng đã biết chế biến món ăn phong phú hơn, giàu dinh dưỡng mà không phải tốn kém nhiều vì đã có sẵn ngay trong vườn nhà, vật nuôi gia đình như: trồng rau, củ, quả sạch, trái cây, trứng gà, vịt, ngan, các loại thịt trâu, bò, lợn, dê…Nuôi con bằng sữa mẹ cũng được nhiều phụ nữ thực hiện. Điều đáng quan tâm hơn nữa là trong các buổi sinh hoạt nhóm, nhiều nam giới rất nhiệt tình tham gia, thảo luận sôi nổi khi hỏi đáp về dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi. Bên cạnh đó, không có chuyện ưu tiên món ăn ngon cho con trai hay con gái, nhiều ông bố tự tay chế biến món ăn cho tất cả các thành viên trong nhà”. Ngoài những kết quả đạt được, việc triển khai Dự án cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em Việt Nam ở huyện còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù kiến thức về dinh dưỡng của đồng bào dân tộc thiểu số vùng khó có tiến bộ nhưng đời sống chủ yếu dựa vào nương rẫy nên họ khó có điều kiện thực hành dinh dưỡng đầy đủ. Trẻ nhỏ ở nhà với ông bà lớn tuổi nên không được chăm sóc chu đáo. Phụ nữ mang thai cũng phải lao động nặng, sau khi sinh 1-2 tháng phải tiếp tục làm nương rẫy nên họ khó có điều kiện ăn uống đủ chất và chăm lo dinh dưỡng cho con nhỏ…Trẻ em là chủ nhân tương lai của quê hương, đất nước. Vì vậy, để tiếp tục cải thiện tình trạng dinh dưỡng ở vùng khó thì không chỉ riêng ngành y tế mà rất cần có sự chung tay của toàn xã hội với mục tiêu mọi trẻ em ở tất cả các vùng miền đều được sinh ra khỏe mạnh, được chăm lo đầy đủ cả thể chất lẫn tinh thần. Bài, ảnh: KÔ KĂN SƯƠNG