“Bén duyên” với cá Ali

Có lẽ trong ký ức tuổi thơ yên đằm của anh Văn Ngọc Quyết (30 tuổi) ở thôn Phú Hưng, xã Hải Phú, huyện Hải Lăng, là tháng ngày theo cha rong ruổi khắp các cánh đồng để bắt tôm, cua, cá cải thiện bữa ăn đạm bạc thuở khó nghèo. Tuổi thơ đó đã hình thành trong anh tình yêu đặc biệt với loài cá, tôm. Và rồi cách đây 5 năm, anh mới thỏa mãn được niềm yêu thích cũng như ước mơ từ thời thơ bé của mình khi đầu tư xây dựng trang trại chuyên cung cấp loài cá Ali lớn nhất Việt Nam.

Nhân giống thành công

Dù đang bận rộn với công việc lau chùi làm sạch kính của bể nuôi cá Ali rộng gần 30 m3 nước đang thả nuôi hàng trăm con cá Ali chờ xuất bán, anh Quyết vẫn dành chút thời gian để tranh thủ trò chuyện về loài cá Ali mà mình yêu thích với chúng tôi.

Anh Quyết cho biết, khoảng năm 2018, anh bắt đầu “bén duyên” với loài cá Ali. Lúc đầu, anh cũng như những người chơi cá cảnh khác là nuôi cá Ali trong bể nhỏ để ngắm cá sau ngày làm việc mệt mỏi. Nhưng rồi loài cá Ali đã cuốn hút anh lúc nào không hay. Bởi đây là dòng cá cảnh đẹp mắt với nhiều màu sắc và chủng loại khác nhau.

Cá Ali thuộc họ Cichlidae (rô phi); tên khoa học là Altolamprologus calvus. Đây là loài cá có nguồn gốc từ châu Phi và hiện đang được nuôi rộng rãi khắp nơi trên thế giới, trong đó nhiều nhất là ở khu vực châu Á. Ở Việt Nam, loài cá Ali xuất hiện lần đầu vào khoảng năm 1990. Đến giai đoạn từ năm 2000 - 2004, loài cá này được nhập từ nước ngoài về trung bình khoảng 500 - 1.000 con/năm.

Đến khoảng năm 2004, cá Ali được nhân giống và sản xuất tại TP. Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai). Đến nay, trải qua nhiều giai đoạn lai tạo, phối giống nên chất lượng cá Ali ngày càng được nâng cao với nhiều chủng loại cũng như màu sắc đẹp mắt, hấp dẫn những người đam mê cá cảnh.

Anh Văn Ngọc Quyết chăm sóc đàn cá Ali - Ảnh: H.A

Cá Ali trưởng thành có thể đạt chiều dài từ 8,5 cm - 17 cm; hình dáng bên ngoài của nó được bao phủ bởi các lớp sọc có màu đen, nâu hoặc trắng, xanh, tím... Khi cá Ali trưởng thành (khoảng 2 năm tuổi) là đến giai đoạn nhân giống.

Cá Ali nếu được chăm sóc tốt sẽ có tuổi thọ trung bình từ 5 - 10 năm, phụ thuộc vào chất lượng nguồn nước, thức ăn, điều kiện chăm sóc. Trên thế giới, người chơi cá cảnh phân loại cá Ali dựa trên nguồn gốc, chủng loài. Còn ở Việt Nam thì phân loại theo màu sắc như vàng, xanh, đỏ, sao...

Sau một thời gian chơi cá Ali, đến một ngày khi đang cho cá ăn thì anh Quyết quan sát thấy mấy con cá Ali cái đang ngậm trứng trong miệng.

Bằng kiến thức học hỏi, nghiên cứu từ mạng xã hội về cách thức cho cá Ali sinh sản, anh Quyết ngay lập tức tách những con cá Ali cái riêng ra, sau đó tìm kiếm những con đực đạt chuẩn để cho ghép đôi. Khoảng 10 ngày sau thì những con cá Ali con tự tay anh Quyết nhân giống đã tung tăng bơi lội trong bể cá.

Lúc đó, anh Quyết bắt đầu tách cá bố mẹ ra khỏi đàn cá con vì lo cá bố mẹ ăn thịt cá Ali con. Sau lần nhân giống thành công ấy, anh Quyết tiếp tục nhân giống để vừa chơi, vừa bán cho những người chơi cá cảnh thân quen. Sau đó, do lượng cá Ali nhiều nên anh đăng lên các hội, nhóm chơi cá cảnh trên trang facebook, zalo... để bán cũng như bỏ mối cho các cửa hàng kinh doanh cá cảnh trên địa bàn tỉnh. Và bất ngờ, số lượng tiêu thụ cá Ali vượt ngoài dự kiến của anh Quyết.

Đưa cá Ali sang Mỹ

Đến khoảng tháng 4/2022, anh Quyết mạnh dạn đầu tư hơn 3 tỉ đồng để xây dựng trang trại chuyên sản xuất, cung cấp cá Ali tại thôn Phú Hưng, xã Hải Phú. Trang trại với hệ thống bể nuôi gồm 40 bể xi măng, bể kính lớn nhỏ có tổng dung tích 300 m³ nước có thể nuôi hàng nghìn con cá Ali.

Trang trại cá Ali của anh Quyết xuất bán ra thị trường trong nước khoảng 5.000 - 7.000 con/tháng - Ảnh: H.A

Những ngày đầu bắt tay vào xây dựng trang trại cá Ali gian nan, vất vả trăm bề. Như nhiều lần nhân giống, lai tạo cá Ali thất bại, không đáp ứng được số lượng lớn cho các đơn hàng, anh Quyết phải tìm hiểu, nghiên cứu thủ tục để nhập cá Ali từ Thái Lan về trang trại nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Có nhiều chuyến, do nhiều yếu tố như thời tiết, nguồn nước, thức ăn... khiến cá bị chết hàng nghìn con, thiệt hại vài trăm triệu đồng. Để khắc phục, nhiều đêm anh phải thức trắng chỉ để quan sát đàn cá Ali sinh sản cũng như cá Ali nhập về từ Thái Lan để đúc rút, tích lũy kinh nghiệm nhân giống, kỹ thuật chăm sóc loài cá này.

Anh cũng không ngừng học hỏi kiến thức từ những người chơi cá Ali mà anh quen biết trên mạng xã hội; xem nhiều video clip liên quan đến loài cá Ali để có thêm kinh nghiệm. Đến nay, anh Quyết đã nắm chắc kỹ thuật nhân giống, chăm sóc cũng như phòng trị bệnh cho loài cá Ali để hạn chế những thiệt hại do cá chết. Trang trại cá Ali của anh thuộc loại lớn nhất Việt Nam nên vấn đề mở rộng thị trường tiêu thụ luôn được xem là yếu tố thành bại của trang trại.

Anh Quyết phải lặn lội vào TP. Hồ Chí Minh phối hợp với người bạn mở quán cà phê cá cảnh để giới thiệu, quảng bá loài cá này với những người chơi cá cảnh. Hiện tại, mỗi tháng trang trại cá Ali của anh Quyết xuất bán ra thị trường trong nước bình quân khoảng 5.000 - 7.000 con với giá bán giao động từ 50 - 200 nghìn đồng/con.

Đặc biệt, có nhiều con cá Ali có giá bán vài chục triệu đồng nếu hội đủ các tiêu chuẩn theo đánh giá của người chơi. Cá Ali ở trang trại của anh Quyết có màu sắc đẹp mắt nên gần đây anh đã xuất bán nhiều đơn hàng với số lượng khoảng 1.000 - 2.000 con /đơn hàng sang Mỹ.

Cá Ali có nguồn gốc từ châu Phi và hiện đang được nuôi rộng rãi khắp nơi trên thế giới - Ảnh: H.A

“Theo anh Quyết làm nghề nuôi cá cảnh nói chung và loài cá Ali nói riêng phải có sự say mê để có thể thực hiện tất cả các phần việc được ví von là “con mọn”. Sự tỉ mỉ, kiên nhẫn cũng cần có ở người nuôi khi phải lưu tâm đến nguồn nước, nhiệt độ, thời gian sinh trưởng, đặc tính loài cá Ali...

Việc tự tìm tòi, học hỏi sẽ giúp người làm nghề cập nhật xu hướng lai tạo được dòng cá Ali nhiều màu sắc, có giá trị kinh tế cao. “Sắp tới, tôi sẽ mở rộng diện tích trang trại nuôi cá Ali.

Ngoài việc đáp ứng các đơn hàng xuất bán đi các tỉnh, thành phố trong cả nước, nhất là TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội và xuất bán sang Mỹ, tôi cố gắng tiếp tục mở rộng thị trường xuất bán cá Ali sang các nước châu Âu.

Còn hiện tại, ai có nhu cầu học hỏi kinh nghiệm nuôi cá Ali cũng như mở quán cà phê cá cảnh trên địa bàn tỉnh, tôi sẵn sàng hợp tác, hỗ trợ và trao truyền hết “vốn liếng” kinh nghiệm đúc rút được về loài cá này để cùng nhau vượt khó, làm giàu”, anh Văn Ngọc Quyết chia sẻ.

Hải An